Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: p3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | tarapaty |
||
| D. | tarapatów |
||
| C. | tarapatom |
||
| B. | tarapaty |
||
| N. | tarapatami |
||
| Ms. | tarapatach |
||
| W. | tarapaty |
Pochodzenie
Pełnogłos i akanie wskazywałyby na pochodzenie wyrazu z obszaru kontaktów z językiem białoruskim, por. st.brus. (1606 r.) tarapata 'kłopot, ciężar, przygnębienie', dial. brus. zach. tarapáta 'kłopot, zatroskanie' (wobec ukr. toropáta 'kłopot, bieda, ciężka praca'). Od psł. *torpiti 'zadawać ból, cierpienie, męczyć; trwożyć, lękać, zastraszać'; por. tropić , trapić .
Z przyczyn głosowych trudna do obronienia etymologia Brücknera, zestawiającego tarapaty z czasownikami trapacować , trapecować (od wł. strapazzo, strapazzare).
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- ciężkie, poważne; przykre; finansowe, życiowe tarapaty
- wybrnąć, wydostać się, wygrzebać się, wykaraskać się, wyjść (cało, obronną ręką); wyciągnąć kogoś, wyprowadzić kogoś z tarapatów
- pakować się, popaść/popadać, wpaść; wpędzić kogoś w tarapaty
- znaleźć się w tarapatach
Cytaty
|
Kogo nie stać na to, by spłacać raty i odsetki, ten kredytu brać nie powinien. A jeśli pomimo to zaciągnie zobowiązania finansowe i popadnie w tarapaty, musi liczyć się z konsekwencjami. źródło: NKJP: Janusz Jankowiak: Prywatyzacyjne wejście smoka, Gazeta Wyborcza, 1993-03-31 |
|
|
Wysoce dyskomfortowa sytuacja. Nie ma na szczęście takich tarapatów, z których Polak [...] nie umiałby wybrnąć. źródło: NKJP: Ludwik Stomma: Oni, Polityka, nr 2550, 2006-04-15 |
|
|
Źle się tu dzieje. Najpierw kablownia i walcownia były w tarapatach, a teraz rafineria ma kłopoty. Gdzie ci ludzie pójdą do pracy? Ja pamiętam jeszcze czasy, kiedy rąk do pracy brakowało, kiedy o pracownika się prosili. A teraz? źródło: NKJP: Tadeusz Blofer: Pieniądze nie lubią czekać, Dziennik Zachodni, 2006-03-01 |
|
|
Kilka sekund przed uderzeniem pocisku plutonowy Bielski wypatrzył go przez peryskop i zdążył zawołać do mikrofonu: „Uwaga rakieta!”. Dwaj żołnierze trzeciej drużyny, ci, którzy wyskoczyli z rozpędzającego się wozu, wyszli z tarapatów bez szwanku. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005 |
|
|
Ponad tysiąc osób, które z różnych przyczyn znalazły się w życiowych tarapatach każdego roku korzysta z pomocy Stowarzyszenia Pomocy Pracowniczej. [...] działa tu spora grupa ludzi dobrej woli, którzy zawsze są gotowi spieszyć z pomocą osobom, które nie potrafią poradzić sobie z nałogami i nie mają siły prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie. źródło: NKJP: (ab): Pomagają zagubionym, Gazeta Krakowska, 2002-08-01 |