UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gmach

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR: (inne znaczenie), SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

śr.-w.-niem. gemach 'miejsce wygodnego wypoczynku, pokój, mieszkanie'

duży, okazały budynek, zwykle siedziba instytucji państwowych

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

	synonimy:	gmaszysko
	hiperonimy:	budynek

gmach gimnazjalny, ministerialny, muzealny, publiczny, rządowy, samorządowy, sądowy, sejmowy, szkolny, uniwersytecki; dwupiętrowy, dwuskrzydłowy, czteropiętrowy, wielopiętrowy, 10-piętrowy, 40-piętrowy; murowany;
duży, monumentalny, okazały, olbrzymi, potężny, wielki; dawny, neogotycki, stary, zabytkowy; osobny; niedokończony; nowoczesny, piękny, reprezentacyjny, wspaniały gmach
gmach ambasady, biblioteki/Biblioteki jakiejś, dworca, filharmonii, gimnazjum, Kancelarii jakiejś, KC, magistratu, muzeum/Muzeum jakiegoś, opery/Opery jakiejś, parlamentu/Parlamentu, PAU, poczty, prokuratury, uczelni, sądu, sejmu/Sejmu, senatu/Senatu, straży pożarnej, szkoły, teatru/Teatru jakiegoś, telewizji, użyteczności publicznej, urzędu/Urzędu jakiegoś, WSP, Politechniki jakiejś, Instytutu jakiegoś, Wydziału jakiegoś
domy i gmachy
dach, fasada, fronton, fundamenty, hall, parter, piętro, podziemia, schody, skrzydło, ściana, teren, wnętrze; budowa, modernizacja, otwarcie, plan, projekt, remont gmachu
wejście do gmachu; wyjście z gmachu
gmach runął, stanął/stoi gdzieś
budować, wybudować, wznieść/wznosić, zaprojektować, zbudować; burzyć, podpalić, zburzyć gmach
wejść/wchodzić do gmachu; wyjść/wychodzić z gmachu
podjechać/podjeżdżać pod gmach
demonstrować, manifestować przed gmachem
urzędować w gmachu

	Wspólnym wysiłkiem wznieśli wspaniałe mury. Już kończyli budowę, gdy nieoczekiwanie cały gmach rozsypał się w gruzy. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1996
	Wszedł do gmachu komendy wojewódzkiej milicji i udał się na drugie piętro, gdzie mieściła się siedziba komendanta Służby Bezpieczeństwa. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1993
	W latach 1877-79 z inicjatywy prezydenta Mikołaja Zyblikiewicza wybudowano reprezentacyjny gmach dla straży ogniowej. Autorem projektu neogotyckiego budynku był Maciej Moraczewski. źródło: NKJP: (WT): Katastrofa oficyn, Dziennik Polski, 2000-10-18
	[...]postanowił wznieść gmach, który pomieściłby krakowską kolekcję sztuki japońskiej. Asymetryczną, drewniano-kamienno-metalową budowlę w kształcie japońskiej fali budowało pod Wawelem 550 ludzi przez ponad 300 tys. godzin. źródło: NKJP: Katarzyna Bik: Centrum „Manggha” w Krakowie, Gazeta Wyborcza, 1994-11-23
	Dzięki obietnicy Niemców nieatakowania gmachów publicznych zajętych przez tymczasowe władze i obietnicy wycofania się z Paryża, pomiędzy „Résistance” i Niemcami zostało zawarte zawieszenie broni. źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem: (Francja 1940-1944), 1957

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	+	gmach	+	(KOGO)
	+	gmach	+	(JAKI)

Data ostatniej modyfikacji: 13.12.2010