UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dojrzały

Chronologizacja

SPXVI: doźrzały, SKN: dozrzały, SJPXVII, STR: doźrzały, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. dojrzeć (biologicznie)

1. organizm

Definicja

taki, który, będąc człowiekiem lub zwierzęciem, osiągnął najwyższy stopień biologicznego rozwoju swego organizmu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

antonimy:

niedojrzały

Połączenia

dojrzały organizm, osobnik; owad
mało dojrzały
całkiem, zupełnie; niezbyt dojrzały

Cytaty

	[...] w ciele kosmonauty – o czym nikt nie wie – dojrzewają larwy drapieżnych ciem. Gdy zyskują dojrzałość, wygryzają się na wolność i już jako dojrzałe owady ruszają w miasto na łowy. źródło: NKJP: Jarosław Loretz: Ćma zapada nad światem, Esensja, 2009-07-02
	Tego typu ćwiczenia wpływają stymulująco na pamięć, uwagę, koncentrację czy zdolność skupienia się, dlatego odgrywają dużą rolę w nauczaniu młodszych dzieci, których system nerwowy nie jest jeszcze w pełni ukształtowany, pamięć krótkotrwała, a zdolności koncentracji niewielkie w porównaniu z dorosłym, dojrzałym człowiekiem. źródło: NKJP: Małgorzata Pamuła: Wczesne nauczanie języków obcych. Integracja języka obcego z przedmiotami artystycznymi w młodszych klasach szkoły podstawowej, 2002
	Oczywiście wygodniejsze konary były zajmowane przez mocniejszych, wśród których zdarzały się również osobniki dojrzałe. Osobniki te na wzór małpiej społeczności przestrzegały surowo hierarchii. Szczeniaki były spychane na niższe i gorsze gałęzie. źródło: NKJP: Tadeusz Różewicz: Dwie strony medalu, 2008
	Jeszcze do końca lat czterdziestych bieżącego stulecia panował pogląd, że w komórkach dojrzałego organizmu prawie nie ma syntezy i rozpadu białek. źródło: NKJP: Leokadia Kłyszejko-Stefanowicz: Cytobiochemia : biochemia niektórych struktur komórkowych, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała
D.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałej
C.	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałej
B.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzały	dojrzałe	dojrzałą
N.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałą
Ms.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałej
W.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe
D.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
C.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym
B.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałe
N.	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi
Ms.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
W.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzalszy	dojrzalszy	dojrzalszy	dojrzalsze	dojrzalsza
D.	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszej
C.	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszej
B.	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszy	dojrzalsze	dojrzalszą
N.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszą
Ms.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzalsi	dojrzalsi	dojrzalsze	dojrzalsze
D.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych
C.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym
B.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalsze
N.	dojrzalszymi	dojrzalszymi	dojrzalszymi	dojrzalszymi
Ms.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych

2. owoc

Definicja

taki, który, będąc owocem lub rośliną, rozwinął się już na tyle, że można go jeść lub zbierać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

antonimy:

niedojrzały, zielony I

Połączenia

dojrzały arbuz, pomidor, orzech, owoc; dojrzała brzoskwinia, gruszka, śliwka; dojrzałe jabłko, zboże; dojrzałe wiśnie
mało; wyjątkowo dojrzały
bardzo, całkiem, zupełnie; niezbyt dojrzały

Cytaty

	Susza nie zaszkodziła za to pomidorom: czerwone, dojrzałe, piętrzą się w skrzynkach i kuszą nieprawdopodobnie niską ceną - już od 50 gr kg. źródło: NKJP: A.Fidrysiak: Bazar: Sekrety ogrodników, Tygodnik Ciechanowski, 2002-09-05
	- Lemoniada! Lemoniada! Gruszki! Gruszki! Jabłka! Jabłka! Przywołuje mnie jakiś starszy mężczyzna: - Daj mi jedną gruszkę. Tylko dobrze dojrzałą. Ile sobie liczysz za tę gruszkę? źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007
	Szprycha nie widziała ich skrytych za krzakami w samym kącie placu, gdzie się przesunęli zrywając tylko najdojrzalsze owoce. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wióry, 1996
	Pola żółciły się od dojrzałego zboża i gdyby nie siąpiący nieustannie deszcz, żniwa już by się zaczęły. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała
D.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałej
C.	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałej
B.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzały	dojrzałe	dojrzałą
N.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałą
Ms.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałej
W.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe
D.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
C.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym
B.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałe
N.	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi
Ms.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
W.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzalszy	dojrzalszy	dojrzalszy	dojrzalsze	dojrzalsza
D.	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszej
C.	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszej
B.	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszy	dojrzalsze	dojrzalszą
N.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszą
Ms.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzalsi	dojrzalsi	dojrzalsze	dojrzalsze
D.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych
C.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym
B.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalsze
N.	dojrzalszymi	dojrzalszymi	dojrzalszymi	dojrzalszymi
Ms.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych

3.a artysta

Definicja

w pełni ukształtowany pod względem umysłowym, psychicznym i emocjonalnym oraz cechujący się osiągnięciem dużych możliwości i dużej biegłości w danej dziedzinie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

antonimy:

niedojrzały

Połączenia

dojrzały człowiek, mężczyzna; mąż; partner; artysta, autor, muzyk, poeta, polityk, zawodnik; obywatel, patriota; chrześcijanin; naród; talent, umysł; dojrzała kobieta; osobowość; drużyna; dojrzałe społeczeństwo
emocjonalnie, psychicznie, społecznie, uczuciowo, życiowo; mało; prawdziwie; wyjątkowo; przedwcześnie dojrzały
bardzo, całkiem, zupełnie; niezbyt dojrzały

Cytaty

	Ukończenie Akademii Muzycznej w Warszawie w 2002 roku uczyniło zeń muzyka w pełni dojrzałego. Dojrzałego, to znaczy również rozumiejącego, że dalej musi się rozwijać, czerpać z wiedzy światowych mistrzów gitary, z ich doświadczenia - na kursach, na różnego rodzaju spotkaniach, festiwalach. źródło: NKJP: S.Żagiel: Z Przasnysza w czar gitary, Tygodnik Ciechanowski, 2006-12-04
	– Misiu, daj już spokój – skarciła go Kinga. – Ed jest dojrzałym autorem i sam potrafi zdecydować, jaki rodzaj twórczości najbardziej mu odpowiada. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Teraz, gdy tak naprawdę po raz pierwszy w życiu, za sprawą o wiele dojrzalszej i mądrzejszej, choć młodszej dziewczyny, czuł się dorosły, tamta rozmowa wróciła z niespodziewaną ostrością. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006
	Doświadczenie pokazuje, że osoby żyjące w czystości dozgonnej, a więc osoby, które w sposób świadomy i wolny wyrzekły się fizycznego działania seksualnego [...], są jednocześnie osobami w pełni dojrzałymi emocjonalnie, otwartymi, pełnymi poświęcenia i oddania, osobami zdolnymi do współodczuwania z innymi. źródło: NKJP: Józef Augustyn SJ: Integracja seksualna - Przewodnik w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności, 1993

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała
D.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałej
C.	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałej
B.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzały	dojrzałe	dojrzałą
N.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałą
Ms.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałej
W.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe
D.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
C.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym
B.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałe
N.	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi
Ms.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
W.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzalszy	dojrzalszy	dojrzalszy	dojrzalsze	dojrzalsza
D.	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszej
C.	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszej
B.	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszy	dojrzalsze	dojrzalszą
N.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszą
Ms.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzalsi	dojrzalsi	dojrzalsze	dojrzalsze
D.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych
C.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym
B.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalsze
N.	dojrzalszymi	dojrzalszymi	dojrzalszymi	dojrzalszymi
Ms.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych

3.b utwór

Definicja

świadczący o osiągnięciu pełnego rozwoju intelektualno-emocjonalnego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

antonimy:

niedojrzały

Połączenia

dojrzały poemat, utwór; język; namysł, pogląd; pomysł, program, projekt; katolicyzm, kapitalizm, system; kształt; dojrzała literatura, poezja, sztuka, twórczość; lektura; decyzja myśl, odpowiedź, opinia, postawa, refleksja; dyskusja; koncepcja, propozycja, ustawa; gospodarka; demokracja; seksualność; gra, piłka; dojrzałe dzieło; pytanie; przekonanie; rozwiązanie; człowieczeństwo; dojrzałe relacje; emocje, uczucia
dojrzały artystycznie, literacko; merytorycznie

Cytaty

	[...] STL wydało dwa obszerniejsze tomiki wierszy Boniakowskiej: w roku 1992 – „Wędrówki myśli” i trzy lata później „Kruszą się dni”, zawierające poezję dojrzałą, ale ciągle ludową bądź „trącającą” tematyką wiejską. źródło: NKJP: S.Żagiel: Ślady Janiny Boniakowskiej, Tygodnik Ciechanowski, 2003-06-08
	Na zakończenie odbyła się dyskusja między uczestnikami katechezy dla dorosłych i młodymi aktorami. Padło wiele pytań i zaskakujących dojrzałych odpowiedzi ze strony młodzieży licealnej. źródło: NKJP: E.Wa: Wspomnienie kardynała, Nowiny Raciborskie, 2002-05-08
	Przedstawiony projekt, a w zasadzie projekty poprzedniego i obecnego rządu, uważamy za merytorycznie dojrzały, o dobrej konstrukcji wewnętrznej i zasadniczo odpowiadającej nam strukturze celów i intencji. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 07.04.1994
	W okresie monachijskim młoda wówczas, bo licząca niewiele ponad dwadzieścia lat, Olga Boznańska maluje obok scen rodzajowych – dojrzałe portrety, doskonałe studia psychologiczne modeli, portrety charakteryzujące się wrażliwością na cechy indywidualne, zarówno fizjonomii, jak i psychiki portretowanego. źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą. Opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003
	Czy więc ów brak stanowił odpowiednik niewykrystalizowania się w Rzeczypospolitej szlacheckiej nowożytnego dramatu oraz nowelistyki i powieści, które jako samodzielne i dojrzałe artystycznie formy literackie narodzą się dopiero w dobie oświecenia? źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała
D.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałej
C.	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałej
B.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzały	dojrzałe	dojrzałą
N.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałą
Ms.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałej
W.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe
D.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
C.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym
B.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałe
N.	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi
Ms.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
W.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzalszy	dojrzalszy	dojrzalszy	dojrzalsze	dojrzalsza
D.	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszej
C.	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszej
B.	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszy	dojrzalsze	dojrzalszą
N.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszą
Ms.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzalsi	dojrzalsi	dojrzalsze	dojrzalsze
D.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych
C.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym
B.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalsze
N.	dojrzalszymi	dojrzalszymi	dojrzalszymi	dojrzalszymi
Ms.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych

4. do ojcostwa

Definicja

taki, który jest przygotowany do pełnienia jakichś ról lub funkcji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	niedojrzały
	hiperonimy:	gotowy

Połączenia

dojrzały do macierzyństwa, małżeństwa, ojcostwa, partnerstwa, ślubu, związku; życia chrześcijańskiego, życia społecznego; objęcia władzy

Cytaty

	Maria była już dojrzałą do ślubu, cóż, skoro „sympatyczny i wyrozumiały” papa Żorawski wraz ze swoją małżonką byli zdecydowanie przeciw, bo przecież guwernantka nie mogła być dobrą partią dla dobrze się zapowiadającego studenta. źródło: NKJP: Lechosław Herz: Wardęga. Opowieści z pobocza drogi, 2010
	Poznajemy ją jako czternastoletnią dziewczynkę, w chwili gdy rodzina uznaje ją za dojrzałą do małżeństwa. Poddaje się ją – w pokrzepiającej obecności innych kobiet z osady – zabiegowi obrzezania, stanowiącemu rytuał fizycznej inicjacji. źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Kartki z białego zeszytu, 2008
	[...] chęć uznania Linuksa za podstawowy system wolnego oprogramowania była niewielka. Do końca roku 1993 liczba jego użytkowników wzrosła od mniej więcej tuzina entuzjastów Miniksa do pułapu gdzieś między 20 a 100 tys. To, co kiedyś było jedynie hobby, stało się rynkiem dojrzałym do eksploatacji. źródło: NKJP: Sam Williams: W obronie wolności, 2003
	W sakramencie tym przekazywane są dary Ducha Świętego, które czynią człowieka dojrzałym do podjęcia wszystkich wyzwań życia chrześcijańskiego. źródło: NKJP: Stanisław Jasionek: Rodzinny przewodnik po życiu wiarą, 2009

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała
D.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałej
C.	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałej
B.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzały	dojrzałe	dojrzałą
N.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałą
Ms.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałej
W.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe
D.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
C.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym
B.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałe
N.	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi
Ms.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
W.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe

Składnia

	+	dojrzały	+	do CZEGO
szyk: tylko prepozycja

5. starszy

Definicja

pod względem wieku taki, że mówiąc o nim można by użyć słowa: „stary” lub „starszy” ale nie robi się tego, aby go nie urazić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość

Połączenia

dojrzały człowiek; facet, mężczyzna, pan; dojrzała dama, kobieta, pani

Cytaty

Trafił mi się nadziany forsą facet, inteligentny, grzeczny, trochę stary, ale przecież nie staruch. Starszawy, powiedzmy, albo jeszcze lepiej - dojrzały.

źródło: NKJP: Zbigniew Górniak: Siostra i byk, 2009

Prawnik przybył w towarzystwie smukłej istoty o czerwonych włosach, młodszej o pokolenie, takiej, jakie dojrzali mężczyźni zazwyczaj przywożą ze sobą na weekend w Zakopanem.

źródło: NKJP: Jacek Rębacz: Zakopane: sezon na samobójców, 2006

Gdzieś tu zresztą była taka kartka, fiszka zawierająca historyczny rys problemu, spis dojrzałych kobiet żyjących u boku znacznie młodszych mężczyzn kartoteka obejmująca okres od czasów zamierzchłych do dnia dzisiejszego...

źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Monolog z lisiej jamy, 1996

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała
D.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałej
C.	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałej
B.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzały	dojrzałe	dojrzałą
N.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałą
Ms.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałej
W.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe
D.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
C.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym
B.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałe
N.	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi
Ms.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
W.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe

6. ser

Definicja

taki, który, po przejściu rozmaitych procesów chemicznych, produkcyjnych itp., osiągnął oczekiwaną jakość

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	niedojrzały
	hiperonimy:	gotowy

Połączenia

dojrzały miód, ser; produkt; dojrzałe wino

Cytaty

	Bartnik obserwuje swoich podopiecznych i korzysta z odpowiedniej chwili - najczęściej dobrej aury, gdy owady wybierają się na pożytek - by wejść między ule, okadzić je dymem i szybko wyciągnąć na zewnątrz ramki z dojrzałym miodem. źródło: NKJP: (sem): Słodki rabunek, Nowiny Raciborskie, 2002-07-31
	[...] w 1995 roku Torvalds uznał, że dysponuje na tyle dojrzałym produktem, by nadać mu oznaczenie 1.0 i udostępnić do powszechnego, bezpłatnego oczywiście, użytku. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002
	O „Starym Dobrym Małżeństwie” ich fani powiadają, że są jak dobre wino, im starsze tym lepsze, im dojrzalsze tym mocniej uderza do głowy. źródło: NKJP: (bea): W amerykańskim stylu lat 40. i 50., Tygodnik Rybnicki, 2008-01-15
	Kryzys trwał aż do ubiegłego roku, gdy ceny skoczyły jak szalone w górę. Dziś kilogram dojrzałego sera kosztuje u producenta 22-24 tys. lirów (w sklepie nawet 36 tys.), podczas gdy poprzednio 9-10 tys. źródło: NKJP: Alicja Dąbrowska: Włochy, Gazeta Wyborcza, 1995-07-12

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała
D.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałego	dojrzałej
C.	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałemu	dojrzałej
B.	dojrzałego	dojrzałego	dojrzały	dojrzałe	dojrzałą
N.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałą
Ms.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałej
W.	dojrzały	dojrzały	dojrzały	dojrzałe	dojrzała

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe
D.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
C.	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym	dojrzałym
B.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałe
N.	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi	dojrzałymi
Ms.	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych	dojrzałych
W.	dojrzali	dojrzali	dojrzałe	dojrzałe

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dojrzalszy	dojrzalszy	dojrzalszy	dojrzalsze	dojrzalsza
D.	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszej
C.	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszemu	dojrzalszej
B.	dojrzalszego	dojrzalszego	dojrzalszy	dojrzalsze	dojrzalszą
N.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszą
Ms.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dojrzalsi	dojrzalsi	dojrzalsze	dojrzalsze
D.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych
C.	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym	dojrzalszym
B.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalsze
N.	dojrzalszymi	dojrzalszymi	dojrzalszymi	dojrzalszymi
Ms.	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych	dojrzalszych

Frazeologizmy

dojrzały wiek
dojrzałe lata

Data ostatniej modyfikacji: 29.01.2014