Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. czerwienić
1. zabarwiać się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | czerwienieć, płonąć, zaczerwieniać się | |
| hiperonimy: | zabarwiać się |
Połączenia
- twarz; woda, niebo czerwieni się
- czerwienić się od krwi, ognia
Cytaty
|
Na własne oczy widziałem polowanie rekinów na tkwiących przez wiele godzin w oceanie ludzi. Woda czerwieniła się od krwi. źródło: NKJP: Życie jest skarbem największym, Dziennik Polski, 2000-08-07 |
|
|
Ze wszystkich stron widać było pożary. Niebo czerwieniło się również w tamtej stronie, dokąd kazano nam iść, rozbite szkło skrzypiało nam pod nogami. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
Teraz zaczęły przed jej zdumionymi oczami kłębić się tęcze, perliły się świty i czerwieniły się zachody. źródło: NKJP: Kornel Makuszyński: Szaleństwa Panny Ewy, 1957 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
czerwienię się |
czerwienimy się |
|||
| 2 os. |
czerwienisz się |
czerwienicie się |
|||
| 3 os. |
czerwieni się |
czerwienią się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
czerwieniłem się +(e)m się czerwienił |
czerwieniłam się +(e)m się czerwieniła |
czerwieniłom się +(e)m się czerwieniło |
czerwieniliśmy się +(e)śmy się czerwienili |
czerwieniłyśmy się +(e)śmy się czerwieniły |
| 2 os. |
czerwieniłeś się +(e)ś się czerwienił |
czerwieniłaś się +(e)ś się czerwieniła |
czerwieniłoś się +(e)ś się czerwieniło |
czerwieniliście się +(e)ście się czerwienili |
czerwieniłyście się +(e)ście się czerwieniły |
| 3 os. |
czerwienił się |
czerwieniła się |
czerwieniło się |
czerwienili się |
czerwieniły się |
bezosobnik: czerwieniono się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się czerwienił będę się czerwienić |
będę się czerwieniła będę się czerwienić |
będę się czerwieniło będę się czerwienić |
będziemy się czerwienili będziemy się czerwienić |
będziemy się czerwieniły będziemy się czerwienić |
| 2 os. |
będziesz się czerwienił będziesz się czerwienić |
będziesz się czerwieniła będziesz się czerwienić |
będziesz się czerwieniło będziesz się czerwienić |
będziecie się czerwienili będziecie się czerwienić |
będziecie się czerwieniły będziecie się czerwienić |
| 3 os. |
będzie się czerwienił będzie się czerwienić |
będzie się czerwieniła będzie się czerwienić |
będzie się czerwieniło będzie się czerwienić |
będą się czerwienili będą się czerwienić |
będą się czerwieniły będą się czerwienić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
czerwieńmy się |
|
| 2 os. |
czerwień się |
czerwieńcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
czerwieniłbym się bym się czerwienił |
czerwieniłabym się bym się czerwieniła |
czerwieniłobym się bym się czerwieniło |
czerwienilibyśmy się byśmy się czerwienili |
czerwieniłybyśmy się byśmy się czerwieniły |
| 2 os. |
czerwieniłbyś się byś się czerwienił |
czerwieniłabyś się byś się czerwieniła |
czerwieniłobyś się byś się czerwieniło |
czerwienilibyście się byście się czerwienili |
czerwieniłybyście się byście się czerwieniły |
| 3 os. |
czerwieniłby się by się czerwienił |
czerwieniłaby się by się czerwieniła |
czerwieniłoby się by się czerwieniło |
czerwieniliby się by się czerwienili |
czerwieniłyby się by się czerwieniły |
bezosobnik: czerwieniono by się
bezokolicznik: czerwienić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
czerwieniąc się
gerundium: czerwienienie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | czerwienienie się |
czerwienienia się |
| D. | czerwienienia się |
czerwienień się |
| C. | czerwienieniu się |
czerwienieniom się |
| B. | czerwienienie się |
czerwienienia się |
| N. | czerwienieniem się |
czerwienieniami się |
| Ms. | czerwienieniu się |
czerwienieniach się |
| W. | czerwienienie się |
czerwienienia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: czerwieniący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | czerwieniący się |
czerwieniący się |
czerwieniący się |
czerwieniące się |
czerwieniąca się |
| D. | czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniącej się |
| C. | czerwieniącemu się |
czerwieniącemu się |
czerwieniącemu się |
czerwieniącemu się |
czerwieniącej się |
| B. | czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniący się |
czerwieniące się |
czerwieniącą się |
| N. | czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącą się |
| Ms. | czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | czerwieniący się |
czerwieniący się |
czerwieniące się |
czerwieniące się |
| D. | czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
| C. | czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
| B. | czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniące się |
| N. | czerwieniącymi się |
czerwieniącymi się |
czerwieniącymi się |
czerwieniącymi się |
| Ms. | czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
odpowiednik aspektowy: zaczerwienić się
Składnia
| Rz nieżywotne | + | czerwienić się | + |
|
2. rumienić się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | czerwienieć, gorzeć, krew uderza do twarzy komuś, ktoś oblewa się rumieńcem, płonić się, zaczerwieniać się | |
| antonimy: | blednąć, krew odpływa z twarzy komuś |
Połączenia
- czerwienić się ze wstydu; czerwienić się z emocji, z przejęcia
- czerwienić się po uszy
- czerwienić się lekko, strasznie
- czerwienić się jak burak, jak panna, jak piwonia, jak rak
Cytaty
|
Zażenowany, spięty, czerwieniąc się co chwila, usiłował pokryć zdenerwowanie dowcipkowaniem, co pogrążało go przed klasą ostatecznie. źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion czyli Chłopcy z Mielczarskiego, 1999 |
|
|
Dawid ukradkiem patrzył w tamtą stronę czerwieniąc się i bojąc, aby ktoś tego rumieńca nie zauważył. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971 |
|
|
Oglądałem ten ponad czterogodzinny spektakl pełen zażenowania i niesmaku, bynajmniej nie dlatego, że Clinton czerwienił się jak sztubak i wił jak piskorz. źródło: NKJP: Tomasz Raczek, Pies na telewizję, 1999 |
|
|
Ze strachu drżymy, oblewamy się zimnym potem, dostajemy gęsiej skórki, szok powoduje, że bledniemy jak ściana, wstyd - że czerwienimy się po korzonki włosów. źródło: NKJP: Elżbieta Borek: Nieodgadniona tajemnica, Dziennik Polski, 1999-11-26 |
|
|
[...] przyglądał się nam szeroko otwartymi oczami, a jeśli która się do niego uśmiechnęła albo przesłała buziaczka, to spuszczał głowę i czerwienił się jak burak [...]. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Rynek w Smyrnie, 2007 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
czerwienię się |
czerwienimy się |
|||
| 2 os. |
czerwienisz się |
czerwienicie się |
|||
| 3 os. |
czerwieni się |
czerwienią się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
czerwieniłem się +(e)m się czerwienił |
czerwieniłam się +(e)m się czerwieniła |
czerwieniłom się +(e)m się czerwieniło |
czerwieniliśmy się +(e)śmy się czerwienili |
czerwieniłyśmy się +(e)śmy się czerwieniły |
| 2 os. |
czerwieniłeś się +(e)ś się czerwienił |
czerwieniłaś się +(e)ś się czerwieniła |
czerwieniłoś się +(e)ś się czerwieniło |
czerwieniliście się +(e)ście się czerwienili |
czerwieniłyście się +(e)ście się czerwieniły |
| 3 os. |
czerwienił się |
czerwieniła się |
czerwieniło się |
czerwienili się |
czerwieniły się |
bezosobnik: czerwieniono się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się czerwienił będę się czerwienić |
będę się czerwieniła będę się czerwienić |
będę się czerwieniło będę się czerwienić |
będziemy się czerwienili będziemy się czerwienić |
będziemy się czerwieniły będziemy się czerwienić |
| 2 os. |
będziesz się czerwienił będziesz się czerwienić |
będziesz się czerwieniła będziesz się czerwienić |
będziesz się czerwieniło będziesz się czerwienić |
będziecie się czerwienili będziecie się czerwienić |
będziecie się czerwieniły będziecie się czerwienić |
| 3 os. |
będzie się czerwienił będzie się czerwienić |
będzie się czerwieniła będzie się czerwienić |
będzie się czerwieniło będzie się czerwienić |
będą się czerwienili będą się czerwienić |
będą się czerwieniły będą się czerwienić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
czerwieńmy się |
|
| 2 os. |
czerwień się |
czerwieńcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
czerwieniłbym się bym się czerwienił |
czerwieniłabym się bym się czerwieniła |
czerwieniłobym się bym się czerwieniło |
czerwienilibyśmy się byśmy się czerwienili |
czerwieniłybyśmy się byśmy się czerwieniły |
| 2 os. |
czerwieniłbyś się byś się czerwienił |
czerwieniłabyś się byś się czerwieniła |
czerwieniłobyś się byś się czerwieniło |
czerwienilibyście się byście się czerwienili |
czerwieniłybyście się byście się czerwieniły |
| 3 os. |
czerwieniłby się by się czerwienił |
czerwieniłaby się by się czerwieniła |
czerwieniłoby się by się czerwieniło |
czerwieniliby się by się czerwienili |
czerwieniłyby się by się czerwieniły |
bezosobnik: czerwieniono by się
bezokolicznik: czerwienić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
czerwieniąc się
gerundium: czerwienienie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | czerwienienie się |
czerwienienia się |
| D. | czerwienienia się |
czerwienień się |
| C. | czerwienieniu się |
czerwienieniom się |
| B. | czerwienienie się |
czerwienienia się |
| N. | czerwienieniem się |
czerwienieniami się |
| Ms. | czerwienieniu się |
czerwienieniach się |
| W. | czerwienienie się |
czerwienienia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: czerwieniący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | czerwieniący się |
czerwieniący się |
czerwieniący się |
czerwieniące się |
czerwieniąca się |
| D. | czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniącej się |
| C. | czerwieniącemu się |
czerwieniącemu się |
czerwieniącemu się |
czerwieniącemu się |
czerwieniącej się |
| B. | czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniący się |
czerwieniące się |
czerwieniącą się |
| N. | czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącą się |
| Ms. | czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | czerwieniący się |
czerwieniący się |
czerwieniące się |
czerwieniące się |
| D. | czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
| C. | czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
| B. | czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniące się |
| N. | czerwieniącymi się |
czerwieniącymi się |
czerwieniącymi się |
czerwieniącymi się |
| Ms. | czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
odpowiednik aspektowy: zaczerwienić się
Składnia
| Rz osobowy | + | czerwienić się | + |
|
3. odróżniać się czerwienią
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | czerwienieć, płonić się |
Połączenia
- budynki, dachówki, ściany; flagi; plamy krwi czerwienią się
Cytaty
|
Wisiał jeszcze czosnek, zapleciony w długie warkocze, pachniał majeranek w słoiczku, czerwieniła się papryka - ostra albo łagodna. źródło: NKJP: Smakosz: Wonne dodatki, Dziennik Polski, 2001-06-30 |
|
|
Wtedy dopiero zobaczyliśmy, że cierpi na jakąś straszną chorobę - pod ogonem czerwieniła się wielka rana, malinowy wrzód, spływający ropą i osoczem. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Rynek w Smyrnie, 2007 |
|
|
Woda docierała tu razem z tą zasilającą system przeciwpożarowy, więc w rogu łaźni czerwienił się dumnie masywny węzeł zaworów i pokręteł. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005 |
|
|
Z góry i boków rozmytą jasną plamę otaczały rozpuszczone włosy, pośrodku czerwieniła się jaskrawa krecha przesadnie umalowanych ust. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004 |
|
|
Za rdzawą siatką czerwieniła się tylna ściana najbliższego, brzydkiego domku z cegły. źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
czerwienię się |
czerwienimy się |
|||
| 2 os. |
czerwienisz się |
czerwienicie się |
|||
| 3 os. |
czerwieni się |
czerwienią się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
czerwieniłem się +(e)m się czerwienił |
czerwieniłam się +(e)m się czerwieniła |
czerwieniłom się +(e)m się czerwieniło |
czerwieniliśmy się +(e)śmy się czerwienili |
czerwieniłyśmy się +(e)śmy się czerwieniły |
| 2 os. |
czerwieniłeś się +(e)ś się czerwienił |
czerwieniłaś się +(e)ś się czerwieniła |
czerwieniłoś się +(e)ś się czerwieniło |
czerwieniliście się +(e)ście się czerwienili |
czerwieniłyście się +(e)ście się czerwieniły |
| 3 os. |
czerwienił się |
czerwieniła się |
czerwieniło się |
czerwienili się |
czerwieniły się |
bezosobnik: czerwieniono się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się czerwienił będę się czerwienić |
będę się czerwieniła będę się czerwienić |
będę się czerwieniło będę się czerwienić |
będziemy się czerwienili będziemy się czerwienić |
będziemy się czerwieniły będziemy się czerwienić |
| 2 os. |
będziesz się czerwienił będziesz się czerwienić |
będziesz się czerwieniła będziesz się czerwienić |
będziesz się czerwieniło będziesz się czerwienić |
będziecie się czerwienili będziecie się czerwienić |
będziecie się czerwieniły będziecie się czerwienić |
| 3 os. |
będzie się czerwienił będzie się czerwienić |
będzie się czerwieniła będzie się czerwienić |
będzie się czerwieniło będzie się czerwienić |
będą się czerwienili będą się czerwienić |
będą się czerwieniły będą się czerwienić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
czerwieńmy się |
|
| 2 os. |
czerwień się |
czerwieńcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
czerwieniłbym się bym się czerwienił |
czerwieniłabym się bym się czerwieniła |
czerwieniłobym się bym się czerwieniło |
czerwienilibyśmy się byśmy się czerwienili |
czerwieniłybyśmy się byśmy się czerwieniły |
| 2 os. |
czerwieniłbyś się byś się czerwienił |
czerwieniłabyś się byś się czerwieniła |
czerwieniłobyś się byś się czerwieniło |
czerwienilibyście się byście się czerwienili |
czerwieniłybyście się byście się czerwieniły |
| 3 os. |
czerwieniłby się by się czerwienił |
czerwieniłaby się by się czerwieniła |
czerwieniłoby się by się czerwieniło |
czerwieniliby się by się czerwienili |
czerwieniłyby się by się czerwieniły |
bezosobnik: czerwieniono by się
bezokolicznik: czerwienić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
czerwieniąc się
gerundium: czerwienienie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | czerwienienie się |
czerwienienia się |
| D. | czerwienienia się |
czerwienień się |
| C. | czerwienieniu się |
czerwienieniom się |
| B. | czerwienienie się |
czerwienienia się |
| N. | czerwienieniem się |
czerwienieniami się |
| Ms. | czerwienieniu się |
czerwienieniach się |
| W. | czerwienienie się |
czerwienienia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: czerwieniący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | czerwieniący się |
czerwieniący się |
czerwieniący się |
czerwieniące się |
czerwieniąca się |
| D. | czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniącej się |
| C. | czerwieniącemu się |
czerwieniącemu się |
czerwieniącemu się |
czerwieniącemu się |
czerwieniącej się |
| B. | czerwieniącego się |
czerwieniącego się |
czerwieniący się |
czerwieniące się |
czerwieniącą się |
| N. | czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącą się |
| Ms. | czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | czerwieniący się |
czerwieniący się |
czerwieniące się |
czerwieniące się |
| D. | czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
| C. | czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
czerwieniącym się |
| B. | czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniące się |
| N. | czerwieniącymi się |
czerwieniącymi się |
czerwieniącymi się |
czerwieniącymi się |
| Ms. | czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
czerwieniących się |
odpowiednik aspektowy: zaczerwienić się
Składnia
|
|
+ | czerwienić się | + |
GDZIE
|