UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

użyć

Chronologizacja

1420, SStp

Pochodzenie

psł. *užiti *uživǫ 'użyć, zastosować'

1. pistoletu

Definicja

zrobić coś z tym, o czym mowa, tak że stało się to narzędziem albo środkiem do tego, aby osiągnąć zamierzony cel lub wykonać zamierzoną czynność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

posłużyć się

Połączenia

użyć argumentu, cytatu, określenia, sformułowania, słowa; groźby, przemocy, siły; fortelu, podstępu; broni; chusteczki; narzędzia
przy użyciu czegoś

Cytaty

	Krytycy zwracali uwagę, że Wójcicki nie użył określenia „bajka”. Bajka bowiem, to według definicji: zmyślona powiastka, plotka, fałsz, łgarstwo. Wójcickiemu zależało na nobilitacji ludowych powiastek. źródło: NKJP: Lechosław Herz: Wardęga Opowieści z pobocza drogi, 2010
	Po drugie, lepiej użyć przemocy w dobrym celu niż ustępować przed złym. źródło: NKJP: Jacek Bocheński:Tyberiusz Cezar, 2009
	A potem któraś z odrzuconych stron odsłoniła leżący przy krawędzi nóż do papieru. Ten sam, którego wczoraj użył do otwarcia przesyłki z wydawnictwa, by wydostać z niej egzemplarz ostatniej książki i wręczyć go Magdzie. źródło: NKJP: Głęboki Grób – część 2, Esensja, 2006-12
	Podczas interwencji funkcjonariusze użyli gumowych kul. źródło: NKJP: (DAG): Zadyma w klubie „Cube”, Express Ilustrowany, 2003-02-10
	Codziennie, na godzinę przed planowaną kąpielą, wcieramy w główkę dziecka niewielką ilość oliwki pielęgnacyjnej. Możemy też użyć maści salicylowej lub ciekłej parafiny. źródło: NKJP: (D): Delikatna skóra dziecka, Dziennik Zachodni, 2004-07-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	użyję	użyjemy
2 os.	użyjesz	użyjecie
3 os.	użyje	użyją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	użyłem +(e)m użył	użyłam +(e)m użyła	użyłom +(e)m użyło	użyliśmy +(e)śmy użyli	użyłyśmy +(e)śmy użyły
2 os.	użyłeś +(e)ś użył	użyłaś +(e)ś użyła	użyłoś +(e)ś użyło	użyliście +(e)ście użyli	użyłyście +(e)ście użyły
3 os.	użył	użyła	użyło	użyli	użyły

bezosobnik: użyto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		użyjmy
2 os.	użyj	użyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	użyłbym bym użył	użyłabym bym użyła	użyłobym bym użyło	użylibyśmy byśmy użyli	użyłybyśmy byśmy użyły
2 os.	użyłbyś byś użył	użyłabyś byś użyła	użyłobyś byś użyło	użylibyście byście użyli	użyłybyście byście użyły
3 os.	użyłby by użył	użyłaby by użyła	użyłoby by użyło	użyliby by użyli	użyłyby by użyły

bezosobnik: użyto by

bezokolicznik: użyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: używszy

gerundium: użycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	użycie	użycia
D.	użycia	użyć
C.	użyciu	użyciom
B.	użycie	użycia
N.	użyciem	użyciami
Ms.	użyciu	użyciach
W.	użycie	użycia

imiesłów przymiotnikowy bierny: użyty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	użyty	użyty	użyty	użyte	użyta
D.	użytego	użytego	użytego	użytego	użytej
C.	użytemu	użytemu	użytemu	użytemu	użytej
B.	użytego	użytego	użyty	użyte	użytą
N.	użytym	użytym	użytym	użytym	użytą
Ms.	użytym	użytym	użytym	użytym	użytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	użyci	użyci	użyte	użyte
D.	użytych	użytych	użytych	użytych
C.	użytym	użytym	użytym	użytym
B.	użytych	użytych	użytych	użyte
N.	użytymi	użytymi	użytymi	użytymi
Ms.	użytych	użytych	użytych	użytych

odpowiednik aspektowy: używać

Składnia

użyć

CZEGO + (do CZEGO)

2. ludzi

Definicja

osiągnąć cel dzięki zmuszeniu lub zachęceniu do działania osoby lub osób, nad którymi ma się pewną przewagę albo kontrolę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

posłużyć się

Połączenia

użyć ludzi

Cytaty

Mówiono o ewentualnej wojnie Niemiec z Rosją w sytuacji, gdyby to była wojna na dwa fronty, czyli także i z Francją. Wtedy bowiem, według pruskiego generała, trzeba byłoby koniecznie użyć Polaków do walki z Rosją.

źródło: NKJP: Henryk Wereszycki: Koniec sojuszu trzech cesarzy, 1977

Zdarzyło się to np. 4 czerwca w Warszawie na placu Zamkowym, kiedy użyto policji do rozbicia pokojowej manifestacji ugrupowań centroprawicowych [...].

źródło: NKJP: Jerzy Jachowicz: Program policjantów kandydujących do parlamentu, Gazeta Wyborcza, 1993-08-27

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	użyję	użyjemy
2 os.	użyjesz	użyjecie
3 os.	użyje	użyją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	użyłem +(e)m użył	użyłam +(e)m użyła	użyłom +(e)m użyło	użyliśmy +(e)śmy użyli	użyłyśmy +(e)śmy użyły
2 os.	użyłeś +(e)ś użył	użyłaś +(e)ś użyła	użyłoś +(e)ś użyło	użyliście +(e)ście użyli	użyłyście +(e)ście użyły
3 os.	użył	użyła	użyło	użyli	użyły

bezosobnik: użyto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		użyjmy
2 os.	użyj	użyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	użyłbym bym użył	użyłabym bym użyła	użyłobym bym użyło	użylibyśmy byśmy użyli	użyłybyśmy byśmy użyły
2 os.	użyłbyś byś użył	użyłabyś byś użyła	użyłobyś byś użyło	użylibyście byście użyli	użyłybyście byście użyły
3 os.	użyłby by użył	użyłaby by użyła	użyłoby by użyło	użyliby by użyli	użyłyby by użyły

bezosobnik: użyto by

bezokolicznik: użyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: używszy

gerundium: użycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	użycie	użycia
D.	użycia	użyć
C.	użyciu	użyciom
B.	użycie	użycia
N.	użyciem	użyciami
Ms.	użyciu	użyciach
W.	użycie	użycia

imiesłów przymiotnikowy bierny: użyty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	użyty	użyty	użyty	użyte	użyta
D.	użytego	użytego	użytego	użytego	użytej
C.	użytemu	użytemu	użytemu	użytemu	użytej
B.	użytego	użytego	użyty	użyte	użytą
N.	użytym	użytym	użytym	użytym	użytą
Ms.	użytym	użytym	użytym	użytym	użytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	użyci	użyci	użyte	użyte
D.	użytych	użytych	użytych	użytych
C.	użytym	użytym	użytym	użytym
B.	użytych	użytych	użytych	użyte
N.	użytymi	użytymi	użytymi	użytymi
Ms.	użytych	użytych	użytych	użytych

odpowiednik aspektowy: używać

Składnia

użyć

KOGO + (do CZEGO)

3. leków

Definicja

zastosować coś jako środek leczniczy albo w inny sposób działający na organizm

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

Połączenia

użyć kremu, leku, maści
stan po użyciu alkoholu

Cytaty

Podobno użył trucizny, którą Hitler wsunął mu do kieszeni, kiedy wychodził z berlińskiego bunkra.

źródło: NKJP: Jarosław Marek Rymkiewicz: Kinderszenen, 2008

W rozmowie z policjantami przyznał, że użył narkotyków, by, jak się wyraził, poczuć chwilę prawdziwej wolności...

źródło: NKJP: Desperat na dachu, Dziennik Polski, 2005-08-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	użyję	użyjemy
2 os.	użyjesz	użyjecie
3 os.	użyje	użyją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	użyłem +(e)m użył	użyłam +(e)m użyła	użyłom +(e)m użyło	użyliśmy +(e)śmy użyli	użyłyśmy +(e)śmy użyły
2 os.	użyłeś +(e)ś użył	użyłaś +(e)ś użyła	użyłoś +(e)ś użyło	użyliście +(e)ście użyli	użyłyście +(e)ście użyły
3 os.	użył	użyła	użyło	użyli	użyły

bezosobnik: użyto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		użyjmy
2 os.	użyj	użyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	użyłbym bym użył	użyłabym bym użyła	użyłobym bym użyło	użylibyśmy byśmy użyli	użyłybyśmy byśmy użyły
2 os.	użyłbyś byś użył	użyłabyś byś użyła	użyłobyś byś użyło	użylibyście byście użyli	użyłybyście byście użyły
3 os.	użyłby by użył	użyłaby by użyła	użyłoby by użyło	użyliby by użyli	użyłyby by użyły

bezosobnik: użyto by

bezokolicznik: użyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: używszy

gerundium: użycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	użycie	użycia
D.	użycia	użyć
C.	użyciu	użyciom
B.	użycie	użycia
N.	użyciem	użyciami
Ms.	użyciu	użyciach
W.	użycie	użycia

imiesłów przymiotnikowy bierny: użyty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	użyty	użyty	użyty	użyte	użyta
D.	użytego	użytego	użytego	użytego	użytej
C.	użytemu	użytemu	użytemu	użytemu	użytej
B.	użytego	użytego	użyty	użyte	użytą
N.	użytym	użytym	użytym	użytym	użytą
Ms.	użytym	użytym	użytym	użytym	użytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	użyci	użyci	użyte	użyte
D.	użytych	użytych	użytych	użytych
C.	użytym	użytym	użytym	użytym
B.	użytych	użytych	użytych	użyte
N.	użytymi	użytymi	użytymi	użytymi
Ms.	użytych	użytych	użytych	użytych

odpowiednik aspektowy: używać

Składnia

użyć

CZEGO

4. do produkcji czegoś

Definicja

potraktować jako surowiec, materiał lub dodatek do wytwarzania czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem

Cytaty

Jeżeli upieczony przez nas chleb nie zostanie wykorzystany w pełni, resztek jego możemy użyć na pasztet.

źródło: NKJP: Stanisława Olko: Makrobiotyka w polskiej kuchni czyli Powrót do dawnego naturalnego sposobu odżywiania, 1993

Gdy wróciłem do domu, Sandra przeglądała w kuchni starą gazetę, której babcia nie zdążyła przed śmiercią użyć na podpałkę, a w garnku na palniku buzowała zupa.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

[...] jeżeli cement wykazuje zawartość grudek nie dających się rozgnieść w palcach i nie rozpadających się w wodzie, to wówczas grudki usuwamy z cementu przez przesianie go na sicie o oczkach kwadratowych wielkości 2 mm; jeżeli grudek jest nie więcej niż 30% w stosunku ciężarowym, to przesiany cement można użyć do betonu (po uprzednim sprawdzeniu wytrzymałości betonu) [...]

źródło: NKJP: Zygmunt Jamroży: Beton i jego technologie, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	użyję	użyjemy
2 os.	użyjesz	użyjecie
3 os.	użyje	użyją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	użyłem +(e)m użył	użyłam +(e)m użyła	użyłom +(e)m użyło	użyliśmy +(e)śmy użyli	użyłyśmy +(e)śmy użyły
2 os.	użyłeś +(e)ś użył	użyłaś +(e)ś użyła	użyłoś +(e)ś użyło	użyliście +(e)ście użyli	użyłyście +(e)ście użyły
3 os.	użył	użyła	użyło	użyli	użyły

bezosobnik: użyto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		użyjmy
2 os.	użyj	użyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	użyłbym bym użył	użyłabym bym użyła	użyłobym bym użyło	użylibyśmy byśmy użyli	użyłybyśmy byśmy użyły
2 os.	użyłbyś byś użył	użyłabyś byś użyła	użyłobyś byś użyło	użylibyście byście użyli	użyłybyście byście użyły
3 os.	użyłby by użył	użyłaby by użyła	użyłoby by użyło	użyliby by użyli	użyłyby by użyły

bezosobnik: użyto by

bezokolicznik: użyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: używszy

gerundium: użycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	użycie	użycia
D.	użycia	użyć
C.	użyciu	użyciom
B.	użycie	użycia
N.	użyciem	użyciami
Ms.	użyciu	użyciach
W.	użycie	użycia

imiesłów przymiotnikowy bierny: użyty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	użyty	użyty	użyty	użyte	użyta
D.	użytego	użytego	użytego	użytego	użytej
C.	użytemu	użytemu	użytemu	użytemu	użytej
B.	użytego	użytego	użyty	użyte	użytą
N.	użytym	użytym	użytym	użytym	użytą
Ms.	użytym	użytym	użytym	użytym	użytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	użyci	użyci	użyte	użyte
D.	użytych	użytych	użytych	użytych
C.	użytym	użytym	użytym	użytym
B.	użytych	użytych	użytych	użyte
N.	użytymi	użytymi	użytymi	użytymi
Ms.	użytych	użytych	użytych	użytych

odpowiednik aspektowy: używać

Składnia

użyć

CZEGO + na CO | do CZEGO

5. życia

Definicja

doświadczyć przyjemności związanej z tym, co nazywa następujący rzeczownik

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

użyć życia

Cytaty

[...] najpierw „pobumeluję”, a dopiero jak się „wyszumię” i użyję życia, to zabiorę się do pracy.

źródło: NKJP: Nikodem Marszałek: Tajemnice szczęścia, 2010

Epikureizm (gr.) - nauka [...] o pokładaniu szczęścia w spokoju duszy i rozumnym użyciu przyjemności życia, później pojęta jako hołdowanie uciechom zmysłowym [...].

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	użyję	użyjemy
2 os.	użyjesz	użyjecie
3 os.	użyje	użyją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	użyłem +(e)m użył	użyłam +(e)m użyła	użyłom +(e)m użyło	użyliśmy +(e)śmy użyli	użyłyśmy +(e)śmy użyły
2 os.	użyłeś +(e)ś użył	użyłaś +(e)ś użyła	użyłoś +(e)ś użyło	użyliście +(e)ście użyli	użyłyście +(e)ście użyły
3 os.	użył	użyła	użyło	użyli	użyły

bezosobnik: użyto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		użyjmy
2 os.	użyj	użyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	użyłbym bym użył	użyłabym bym użyła	użyłobym bym użyło	użylibyśmy byśmy użyli	użyłybyśmy byśmy użyły
2 os.	użyłbyś byś użył	użyłabyś byś użyła	użyłobyś byś użyło	użylibyście byście użyli	użyłybyście byście użyły
3 os.	użyłby by użył	użyłaby by użyła	użyłoby by użyło	użyliby by użyli	użyłyby by użyły

bezosobnik: użyto by

bezokolicznik: użyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: używszy

gerundium: użycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	użycie	użycia
D.	użycia	użyć
C.	użyciu	użyciom
B.	użycie	użycia
N.	użyciem	użyciami
Ms.	użyciu	użyciach
W.	użycie	użycia

odpowiednik aspektowy: używać

Składnia

użyć

CZEGO

Frazeologizmy

ktoś użył jak pies w studni
ktoś użył jak nagi w pokrzywach
ktoś użył świata

Data ostatniej modyfikacji: 11.07.2019