UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozpierać

Chronologizacja

1418, SStp

Pochodzenie

ogsł. *orz-pirati

Przedrostkowy czasownik oparty na temacie czasu teraźniejszego -*pьr- (ze wzdłużeniem wokalizmu rdzennego ь > i) od bezokolicznika *perti.
Zob. przeć (przed siebie)

1. siła

Definicja

rozszerzać coś, naciskając od wewnątrz

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

Nagle zaczęło się sypać z sufitu. Rozpierało tapetę...

źródło: NKJP: Piotr Kanikowski: Boją się zasnąć, bo ich dom się wali, Gazeta Wrocławska, 1999

W górnej części przełyku ciągle coś mi przeszkadza, rozpiera mi przełyk, nie potrafię przełknąć tabletki.

źródło: NKJP: Katarzyna Rożko: Refluks dość często związany jest z nadwagą, Dziennik Zachodni, 2006-04-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozpieram	rozpieramy
2 os.	rozpierasz	rozpieracie
3 os.	rozpiera	rozpierają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpierałem +(e)m rozpierał	rozpierałam +(e)m rozpierała	rozpierałom +(e)m rozpierało	rozpieraliśmy +(e)śmy rozpierali	rozpierałyśmy +(e)śmy rozpierały
2 os.	rozpierałeś +(e)ś rozpierał	rozpierałaś +(e)ś rozpierała	rozpierałoś +(e)ś rozpierało	rozpieraliście +(e)ście rozpierali	rozpierałyście +(e)ście rozpierały
3 os.	rozpierał	rozpierała	rozpierało	rozpierali	rozpierały

bezosobnik: rozpierano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozpierał będę rozpierać	będę rozpierała będę rozpierać	będę rozpierało będę rozpierać	będziemy rozpierali będziemy rozpierać	będziemy rozpierały będziemy rozpierać
2 os.	będziesz rozpierał będziesz rozpierać	będziesz rozpierała będziesz rozpierać	będziesz rozpierało będziesz rozpierać	będziecie rozpierali będziecie rozpierać	będziecie rozpierały będziecie rozpierać
3 os.	będzie rozpierał będzie rozpierać	będzie rozpierała będzie rozpierać	będzie rozpierało będzie rozpierać	będą rozpierali będą rozpierać	będą rozpierały będą rozpierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozpierajmy
2 os.	rozpieraj	rozpierajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpierałbym bym rozpierał	rozpierałabym bym rozpierała	rozpierałobym bym rozpierało	rozpieralibyśmy byśmy rozpierali	rozpierałybyśmy byśmy rozpierały
2 os.	rozpierałbyś byś rozpierał	rozpierałabyś byś rozpierała	rozpierałobyś byś rozpierało	rozpieralibyście byście rozpierali	rozpierałybyście byście rozpierały
3 os.	rozpierałby by rozpierał	rozpierałaby by rozpierała	rozpierałoby by rozpierało	rozpieraliby by rozpierali	rozpierałyby by rozpierały

bezosobnik: rozpierano by

bezokolicznik: rozpierać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozpierając

gerundium: rozpieranie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozpieranie	rozpierania
D.	rozpierania	rozpierań
C.	rozpieraniu	rozpieraniom
B.	rozpieranie	rozpierania
N.	rozpieraniem	rozpieraniami
Ms.	rozpieraniu	rozpieraniach
W.	rozpieranie	rozpierania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozpierający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozpierający	rozpierający	rozpierający	rozpierające	rozpierająca
D.	rozpierającego	rozpierającego	rozpierającego	rozpierającego	rozpierającej
C.	rozpierającemu	rozpierającemu	rozpierającemu	rozpierającemu	rozpierającej
B.	rozpierającego	rozpierającego	rozpierający	rozpierające	rozpierającą
N.	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającą
Ms.	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozpierający	rozpierający	rozpierające	rozpierające
D.	rozpierających	rozpierających	rozpierających	rozpierających
C.	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym
B.	rozpierających	rozpierających	rozpierających	rozpierające
N.	rozpierającymi	rozpierającymi	rozpierającymi	rozpierającymi
Ms.	rozpierających	rozpierających	rozpierających	rozpierających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozpierany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozpierany	rozpierany	rozpierany	rozpierane	rozpierana
D.	rozpieranego	rozpieranego	rozpieranego	rozpieranego	rozpieranej
C.	rozpieranemu	rozpieranemu	rozpieranemu	rozpieranemu	rozpieranej
B.	rozpieranego	rozpieranego	rozpierany	rozpierane	rozpieraną
N.	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym	rozpieraną
Ms.	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozpierani	rozpierani	rozpierane	rozpierane
D.	rozpieranych	rozpieranych	rozpieranych	rozpieranych
C.	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym
B.	rozpieranych	rozpieranych	rozpieranych	rozpierane
N.	rozpieranymi	rozpieranymi	rozpieranymi	rozpieranymi
Ms.	rozpieranych	rozpieranych	rozpieranych	rozpieranych

odpowiednik aspektowy: rozeprzeć

Składnia

Rz_nieżywotny

rozpierać

2. uczucie

Definicja

odczuwać coś bardzo silnie, tak że jest to widoczne dla otoczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

duma, energia, pycha, radość rozpiera kogoś
rozpierać serce

Cytaty

W tym składzie gramy od listopada, kiedy doszedł nowy basista i rozpiera nas energia. Chce nam się nagrywać.

źródło: NKJP: Łukasz Śmiatacz: Psychopatia z przejściem w schizofrenię, Czas Ostrzeszowski, 2004

Z jednej strony rozpiera nas duma, z drugiej dławi zawstydzenie.

źródło: NKJP: Swoje wiem, Dziennik Polski, 2004-04-24

Późniejsze pokolenia [...] zazdrościć nam będą, że nie było im dane być świadkami tych radosnych chwil, które nam wszystkim rozpierają serca.

źródło: NKJP: (WŁA): Świadkowie radosnych chwil, Dziennik Bałtycki, 2002-01-30

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozpieram	rozpieramy
2 os.	rozpierasz	rozpieracie
3 os.	rozpiera	rozpierają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpierałem +(e)m rozpierał	rozpierałam +(e)m rozpierała	rozpierałom +(e)m rozpierało	rozpieraliśmy +(e)śmy rozpierali	rozpierałyśmy +(e)śmy rozpierały
2 os.	rozpierałeś +(e)ś rozpierał	rozpierałaś +(e)ś rozpierała	rozpierałoś +(e)ś rozpierało	rozpieraliście +(e)ście rozpierali	rozpierałyście +(e)ście rozpierały
3 os.	rozpierał	rozpierała	rozpierało	rozpierali	rozpierały

bezosobnik: rozpierano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozpierał będę rozpierać	będę rozpierała będę rozpierać	będę rozpierało będę rozpierać	będziemy rozpierali będziemy rozpierać	będziemy rozpierały będziemy rozpierać
2 os.	będziesz rozpierał będziesz rozpierać	będziesz rozpierała będziesz rozpierać	będziesz rozpierało będziesz rozpierać	będziecie rozpierali będziecie rozpierać	będziecie rozpierały będziecie rozpierać
3 os.	będzie rozpierał będzie rozpierać	będzie rozpierała będzie rozpierać	będzie rozpierało będzie rozpierać	będą rozpierali będą rozpierać	będą rozpierały będą rozpierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozpierajmy
2 os.	rozpieraj	rozpierajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpierałbym bym rozpierał	rozpierałabym bym rozpierała	rozpierałobym bym rozpierało	rozpieralibyśmy byśmy rozpierali	rozpierałybyśmy byśmy rozpierały
2 os.	rozpierałbyś byś rozpierał	rozpierałabyś byś rozpierała	rozpierałobyś byś rozpierało	rozpieralibyście byście rozpierali	rozpierałybyście byście rozpierały
3 os.	rozpierałby by rozpierał	rozpierałaby by rozpierała	rozpierałoby by rozpierało	rozpieraliby by rozpierali	rozpierałyby by rozpierały

bezosobnik: rozpierano by

bezokolicznik: rozpierać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozpierając

gerundium: rozpieranie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozpieranie	rozpierania
D.	rozpierania	rozpierań
C.	rozpieraniu	rozpieraniom
B.	rozpieranie	rozpierania
N.	rozpieraniem	rozpieraniami
Ms.	rozpieraniu	rozpieraniach
W.	rozpieranie	rozpierania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozpierający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozpierający	rozpierający	rozpierający	rozpierające	rozpierająca
D.	rozpierającego	rozpierającego	rozpierającego	rozpierającego	rozpierającej
C.	rozpierającemu	rozpierającemu	rozpierającemu	rozpierającemu	rozpierającej
B.	rozpierającego	rozpierającego	rozpierający	rozpierające	rozpierającą
N.	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającą
Ms.	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozpierający	rozpierający	rozpierające	rozpierające
D.	rozpierających	rozpierających	rozpierających	rozpierających
C.	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym	rozpierającym
B.	rozpierających	rozpierających	rozpierających	rozpierające
N.	rozpierającymi	rozpierającymi	rozpierającymi	rozpierającymi
Ms.	rozpierających	rozpierających	rozpierających	rozpierających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozpierany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozpierany	rozpierany	rozpierany	rozpierane	rozpierana
D.	rozpieranego	rozpieranego	rozpieranego	rozpieranego	rozpieranej
C.	rozpieranemu	rozpieranemu	rozpieranemu	rozpieranemu	rozpieranej
B.	rozpieranego	rozpieranego	rozpierany	rozpierane	rozpieraną
N.	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym	rozpieraną
Ms.	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozpierani	rozpierani	rozpierane	rozpierane
D.	rozpieranych	rozpieranych	rozpieranych	rozpieranych
C.	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym	rozpieranym
B.	rozpieranych	rozpieranych	rozpieranych	rozpierane
N.	rozpieranymi	rozpieranymi	rozpieranymi	rozpieranymi
Ms.	rozpieranych	rozpieranych	rozpieranych	rozpieranych

odpowiednik aspektowy: rozeprzeć

Składnia

Rz_nieżywotny	+	rozpierać	+	KOGO
Rz_nieżywotny	+	rozpierać	+	(KOMU) + CO

Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2018