UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

Ewangelia

Chronologizacja

1399, SStp
W postaci: ewanjelija

Pochodzenie

łac. kośc. Evangelia 'lmn 'cztery ewangelie''

Definicja

każda z czterech ksiąg biblijnych - świętego Mateusza, Marka, Łukasza i Jana - opisujących życie i działalność Jezusa Chrystusa

Noty o użyciu

D. C. Ms. lp i D. lm wymawiane: [ewaŋgelji].

Wymowa

[ewaŋgelja] lub [ewangelja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Połączenia

  • Chrystusowa; Święta; cała; czwarta, pierwsza; ostatnia; najstarsza; kanoniczne; wszystkie Ewangelie; Ewangelia Janowa, Łukaszowa, Markowa, Mateuszowa
  • cztery Ewangelie
  • Ewangelia (św.) Jana, (św.) Łukasza, (św.) Marka, (św.) Mateusza; miłosierdzia, miłości, nadziei, wolności, zbawienia
  • Ewangelia według św. Jana, według św. Łukasza, według św. Marka, według św. Mateusza
  • Ewangelia o Jezusie Chrystusie, o królestwie (Bożym)
  • Stary Testament i Ewangelie
  • autor, Bóg, postaci; czas; część, fragment, karty, księga, rozdział, scena; język, tekst, treść, słowa, zdania; początek, prolog; duch, moc, świadectwo, światło; nauka, orędzie, posłanie, prawda, przekaz, przesłanie, wartości; nakazy, wskazania, wymagania, zasady; lektura; znajomość; interpretacja, przekład, wersja; egzemplarz; głosiciel, świadek, wyznawcy; na podstawie, na temat, według, w jakimś miejscu Ewangelii
  • komentarz, prolog; nawrót, powrót do Ewangelii; cytat, fragment, scena, słowa, tekst, wers, werset, zdanie, przypowieści; Chrystus, Jezus, bogaty młodzieniec, postaci; natchnienie z Ewangelii
  • bliższy, wierny Ewangelii
  • sprzeczny, zgodny z Ewangelią
  • Ewangelia leży; powstała; głosi, mówi, nakazuje, opowiada, pokazuje, powiada; poucza, uczy; Ewangelie przedstawiają kogoś, coś, świadczą o czymś
  • słuchać, wysłuchać Ewangelii
  • brać; czytać, odczytać / odczytywać, odśpiewać, przeczytać; rozważać; głosić, nieść; opowiadać, przekazać / przekazywać, zanieść; odkryć / odkrywać, przyjąć / przyjmować, realizować; rozumieć, tłumaczyć, znać, zrozumieć; cytować; spisać / spisywać Ewangelię;
  • czytanie, nauczanie, odczytanie / odczytywanie, odkrycie / odkrywanie, przepowiadanie, przyjęcie, rozumienie
  • nawiązywać, odwoływać się, sięgać do Ewangelii; żyć według Ewangelii; pochodzący, wynikający, wypływający, wywodzący się, zaczerpnięty z Ewangelii; odniesienie do Ewangelii
  • powołać się / powoływać się na Ewangelię; wierzyć w Ewangelię; przekazany przez Ewangelię;
  • mówić o Ewangelii, czytać, mówić, przeczytać w Ewangelii; oparty na Ewangelii; opisany, zapisany; zakorzeniony, zawarty w Ewangelii
  • w imię Ewangelii, w świetle Ewangelii; zgodnie z Ewangelią

Cytaty

W Ewangelii według św. Jana czytamy: „Tomasz, jeden z Dwunastu, zwany Didymos, nie był razem z nimi, kiedy przyszedł Jezus. [...].

źródło: NKJP: Maria Gołaszewska: Estetyka pięciu zmysłów, 1997

Do tych [...], których szatan kusi pod pozorem dobra odnoszą się słowa Jezusa z Ewangelii Mateusza: „Strzeżcie się fałszywych proroków, którzy przychodzą do was w owczej skórze, a wewnątrz są drapieżnymi wilkami” (Mt 7,15)[...].

źródło: NKJP: Henryk Dziadosz SJ: Doświadczyć Boga: życie chrześcijańskie w Ćwiczeniach duchownych św. Ignacego Loyoli, 2000

Tytułem «Święty» obdarzył Jezusa Piotr w wyznaniu wiary, zapisanym w Ewangelii Jana (J 6, 58)[...].

źródło: NKJP: Tadeusz Dionizy Łukaszuk OSPPE: Ty jesteś Chrystus, syn Boga żywego. Dogmat chrystologiczny w ujęciu integralnym, 2000

Brandstaetter przełożył Ewangelię wg św. Marka i św. Łukasza, Dzieje apostolskie i Księgę Psalmów.

źródło: NKJP: Tadeusz Drewnowski: Próba scalenia : obiegi, wzorce, style : literatura polska 1944-1989, 1997

Żaden naukowiec - nawet najbardziej prawowierny katolik - nie utrzymuje bowiem dzisiaj, że Ewangelie powstały od razu jako gotowa całość, ściśle oddająca prawdę historyczną o Jezusie.

źródło: NKJP: Jan Nowak-Jeziorański, Zbigniew Mikołejko: Listy, Gazeta Wyborcza, 1994-05-06,

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. Ewangelia
Ewangelie
D. Ewangelii
Ewangelii
neut
Ewangelij
char
C. Ewangelii
Ewangeliom
B. Ewangelię
Ewangelie
N. Ewangelią
Ewangeliami
Ms. Ewangelii
Ewangeliach
W. Ewangelio
Ewangelie

Skróty

Ew.

Ewang.

Frazeologizmy

sługa Boży
sługa Ewangelii
Data ostatniej modyfikacji: 14.05.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj