UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyssać

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR: wysać, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. ssać (pierś)

1. sok

Definicja

ustami wyciągnąć z czegoś płyn lub płynną substancję

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

  • wyssać cytrynę, kość; miąższ, mleko, napój, płyn, sok, szpik
  • wyssać coś przez słomkę
  • można wyssać
  • nacisnąć i wyssać, przekłuć i wyssać

Cytaty

Wkrótce dla Matki pozostało już niewiele pożywienia, a Dziecko sięgnąwszy do jej piersi usiłowało wyssać jeszcze nieco mleka.

źródło: KWSJP: Piotr Korda: Wadera, 1968

Zerwałem kilka liści z jabłoni i wyssałem z nich gorzki sok.

źródło: KWSJP: Tadeusz Kwiatkowski: Bohater do wynajęcia, 1956

Terey miął palcami słomkę, przez którą wyssał brunatny płyn coca-coli.

źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Józefa wołała Maurycego do kuchni, by wyssał szpik z kości dopiero co wyłowionej z barszczu.

źródło: KWSJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Po wyssaniu miąższu [...], głodni o wiele bardziej niż przedtem, zawołali kelnera.

źródło: KWSJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyssę
wyssiemy
2 os. wyssiesz
wyssiecie
3 os. wyssie
wyssą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyssałem
+(e)m wyssał
wyssałam
+(e)m wyssała
wyssałom
+(e)m wyssało
wyssaliśmy
+(e)śmy wyssali
wyssałyśmy
+(e)śmy wyssały
2 os. wyssałeś
+(e)ś wyssał
wyssałaś
+(e)ś wyssała
wyssałoś
+(e)ś wyssało
wyssaliście
+(e)ście wyssali
wyssałyście
+(e)ście wyssały
3 os. wyssał
wyssała
wyssało
wyssali
wyssały

bezosobnik: wyssano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyssijmy
2 os. wyssij
wyssijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyssałbym
bym wyssał
wyssałabym
bym wyssała
wyssałobym
bym wyssało
wyssalibyśmy
byśmy wyssali
wyssałybyśmy
byśmy wyssały
2 os. wyssałbyś
byś wyssał
wyssałabyś
byś wyssała
wyssałobyś
byś wyssało
wyssalibyście
byście wyssali
wyssałybyście
byście wyssały
3 os. wyssałby
by wyssał
wyssałaby
by wyssała
wyssałoby
by wyssało
wyssaliby
by wyssali
wyssałyby
by wyssały

bezosobnik: wyssano by

bezokolicznik: wyssać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyssawszy

gerundium: wyssanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyssanie
wyssania
D. wyssania
wyssań
C. wyssaniu
wyssaniom
B. wyssanie
wyssania
N. wyssaniem
wyssaniami
Ms. wyssaniu
wyssaniach
W. wyssanie
wyssania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyssany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyssany
wyssany
wyssany
wyssane
wyssana
D. wyssanego
wyssanego
wyssanego
wyssanego
wyssanej
C. wyssanemu
wyssanemu
wyssanemu
wyssanemu
wyssanej
B. wyssanego
wyssanego
wyssany
wyssane
wyssaną
N. wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssaną
Ms. wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyssani
wyssani
wyssane
wyssane
D. wyssanych
wyssanych
wyssanych
wyssanych
C. wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanym
B. wyssanych
wyssanych
wyssanych
wyssane
N. wyssanymi
wyssanymi
wyssanymi
wyssanymi
Ms. wyssanych
wyssanych
wyssanych
wyssanych

odpowiednik aspektowy: wysysać

Składnia

Rzżywotny + wyssać +
CO + (z CZEGO)

2. powietrze

Definicja

wyciągnąć coś na skutek różnicy ciśnienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

  • wyssać powietrze
  • wyssać z celi, z kabiny

Cytaty

Z celi ktoś do ostatka wyssał powietrze.

źródło: KWSJP: Janusz Krasiński: Haracz szarego dnia, 1973

Gdyby istotnie otwarły się drzwi w odrzutowcu lecącym na wysokości jedenastu kilometrów nad oceanem, to różnica ciśnień wyssałaby z kabiny latającą załogę i wszystkich pasażerów.

źródło: KWSJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1970

Umyła mnie, jak psa, wodą z węża ogrodniczego. Najpierw gorącą, nagrzaną w wężu przez słońce, potem lodowatą, wyssaną przez elektryczną pompę.

źródło: KWSJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Następowało wyssanie powietrza z kabiny do zbiornika próżniowego, a tym samym spadek ciśnienia w kabinie.

źródło: KWSJP: Stanisław Haduch: W służbie Eskulapa, 1986

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyssę
wyssiemy
2 os. wyssiesz
wyssiecie
3 os. wyssie
wyssą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyssałem
+(e)m wyssał
wyssałam
+(e)m wyssała
wyssałom
+(e)m wyssało
wyssaliśmy
+(e)śmy wyssali
wyssałyśmy
+(e)śmy wyssały
2 os. wyssałeś
+(e)ś wyssał
wyssałaś
+(e)ś wyssała
wyssałoś
+(e)ś wyssało
wyssaliście
+(e)ście wyssali
wyssałyście
+(e)ście wyssały
3 os. wyssał
wyssała
wyssało
wyssali
wyssały

bezosobnik: wyssano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyssijmy
2 os. wyssij
wyssijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyssałbym
bym wyssał
wyssałabym
bym wyssała
wyssałobym
bym wyssało
wyssalibyśmy
byśmy wyssali
wyssałybyśmy
byśmy wyssały
2 os. wyssałbyś
byś wyssał
wyssałabyś
byś wyssała
wyssałobyś
byś wyssało
wyssalibyście
byście wyssali
wyssałybyście
byście wyssały
3 os. wyssałby
by wyssał
wyssałaby
by wyssała
wyssałoby
by wyssało
wyssaliby
by wyssali
wyssałyby
by wyssały

bezosobnik: wyssano by

bezokolicznik: wyssać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyssawszy

gerundium: wyssanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyssanie
wyssania
D. wyssania
wyssań
C. wyssaniu
wyssaniom
B. wyssanie
wyssania
N. wyssaniem
wyssaniami
Ms. wyssaniu
wyssaniach
W. wyssanie
wyssania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyssany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyssany
wyssany
wyssany
wyssane
wyssana
D. wyssanego
wyssanego
wyssanego
wyssanego
wyssanej
C. wyssanemu
wyssanemu
wyssanemu
wyssanemu
wyssanej
B. wyssanego
wyssanego
wyssany
wyssane
wyssaną
N. wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssaną
Ms. wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyssani
wyssani
wyssane
wyssane
D. wyssanych
wyssanych
wyssanych
wyssanych
C. wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanym
B. wyssanych
wyssanych
wyssanych
wyssane
N. wyssanymi
wyssanymi
wyssanymi
wyssanymi
Ms. wyssanych
wyssanych
wyssanych
wyssanych

odpowiednik aspektowy: wysysać

Składnia

Rznieżywotny + wyssać +
CO + (z CZEGO)

3. siły

Definicja

pozbawić czegoś

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • wyssać z kogoś siły, życie
  • wyssać do cna, do ostatka

Cytaty

Wydało mu się, że wyssał z niej całe życie, że wyczerpał jej siły, bo leciała mu bezwładnie przez ręce.

źródło: KWSJP: Tadeusz Kudliński: Gniew o Szoszannę, 1963

Kto wie, jak miłość potrafi wyssać wszystkie siły z człowieka, kiedy nagle tracimy możność pomocy temu, kogo kochamy?

źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Listy Nikodema, 1951

Była szczupła z natury, a teraz, gdy krwotok i cierpienie wyssały barwy z jej twarzy, nieco dziecięce oczy zrobiły się jeszcze większe.

źródło: KWSJP: Artur Baniewicz: Góra Trzech Szkieletów, 2003

Lepiej wcale nie będzie, a wręcz przeciwnie, kolejna reforma na pewno wyssie pieniądze z portfeli pacjentów.

źródło: NKJP: (waw): Skubanie pacjenta, Nowiny Raciborskie, 2003-04-23

Świat wydawał się obcy i nierzeczywisty, pozbawiony zrozumiałych znaczeń, wyssany z wszelkiej nadziei.

źródło: KWSJP: Leon Kruczkowski: Szkice z piekła uczciwych, 1963

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyssę
wyssiemy
2 os. wyssiesz
wyssiecie
3 os. wyssie
wyssą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyssałem
+(e)m wyssał
wyssałam
+(e)m wyssała
wyssałom
+(e)m wyssało
wyssaliśmy
+(e)śmy wyssali
wyssałyśmy
+(e)śmy wyssały
2 os. wyssałeś
+(e)ś wyssał
wyssałaś
+(e)ś wyssała
wyssałoś
+(e)ś wyssało
wyssaliście
+(e)ście wyssali
wyssałyście
+(e)ście wyssały
3 os. wyssał
wyssała
wyssało
wyssali
wyssały

bezosobnik: wyssano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyssijmy
2 os. wyssij
wyssijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyssałbym
bym wyssał
wyssałabym
bym wyssała
wyssałobym
bym wyssało
wyssalibyśmy
byśmy wyssali
wyssałybyśmy
byśmy wyssały
2 os. wyssałbyś
byś wyssał
wyssałabyś
byś wyssała
wyssałobyś
byś wyssało
wyssalibyście
byście wyssali
wyssałybyście
byście wyssały
3 os. wyssałby
by wyssał
wyssałaby
by wyssała
wyssałoby
by wyssało
wyssaliby
by wyssali
wyssałyby
by wyssały

bezosobnik: wyssano by

bezokolicznik: wyssać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyssawszy

gerundium: wyssanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyssanie
wyssania
D. wyssania
wyssań
C. wyssaniu
wyssaniom
B. wyssanie
wyssania
N. wyssaniem
wyssaniami
Ms. wyssaniu
wyssaniach
W. wyssanie
wyssania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyssany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyssany
wyssany
wyssany
wyssane
wyssana
D. wyssanego
wyssanego
wyssanego
wyssanego
wyssanej
C. wyssanemu
wyssanemu
wyssanemu
wyssanemu
wyssanej
B. wyssanego
wyssanego
wyssany
wyssane
wyssaną
N. wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssaną
Ms. wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyssani
wyssani
wyssane
wyssane
D. wyssanych
wyssanych
wyssanych
wyssanych
C. wyssanym
wyssanym
wyssanym
wyssanym
B. wyssanych
wyssanych
wyssanych
wyssane
N. wyssanymi
wyssanymi
wyssanymi
wyssanymi
Ms. wyssanych
wyssanych
wyssanych
wyssanych

odpowiednik aspektowy: wysysać

Składnia

bez ograniczeń + wyssać +
CO + (z KOGO/CZEGO)

Frazeologizmy

ktoś wyssał z mlekiem matki coś
ktoś wyssał z palca coś
Data ostatniej modyfikacji: 18.04.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj