UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wybijać

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. bić

1. korek

Definicja

uderzając, powodować wypadnięcie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wypychać, wytłukiwać, wytrącać

Połączenia

wybijać korek, szybę

Cytaty

Ci niszczyli wiaty i plansze reklamowe, wybijali szyby koszami na śmieci, łamali ławki.

źródło: NKJP: Poborowi pili i niszczyli, Wieczór Wybrzeża, 2001-07-05

Zwykle amatorzy cudzego mienia włamują się do pojazdów, uszkadzając zamki w drzwiach. Mniej doświadczeni po prostu wybijają szyby.

źródło: NKJP: Kronika regionalna, Tygodnik Podhalański nr 7, 1996

Wyleciał z płonącej osobówki, wybijając sobą drzwiczki samochodu.

źródło: KWSJP: Barbara Nawrocka: Gęsty las, 1965

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_osobowy

wybijać

CO + (CZYM)

2. dziurę

Definicja

uderzając, robić otwór lub wnękę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przebijać

Połączenia

wybijać dziurę

Cytaty

Płynący pod tzw. tanią banderą „Tern” staranował czołowo „Baltik Carrier”, wybijając w boku kadłuba tankowca dziurę o wielkości 50 metrów kwadratowych.

źródło: KWSJP: Metropol nr 9/04, 2001

Rozkraczony na malarskiej drabinie trzymał w lewej ręce dłuto, a w prawej młotek i wprawnym ruchem wybijał w murze otwór dla przeciągnięcia przewodów.

źródło: KWSJP: Włodzimierz Wnuk: Byłem z wami, 1985

Tak więc nikt obcy nie mógłby wejść w podziemne chodniki. Wiele było mozolnej pracy. Wybijano dziury i przejścia, jedne łączono, drugie zasypywano.

źródło: KWSJP: Tadeusz Kudliński: Gniew o Szoszannę, 1963

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

wybijać

CO + w CZYM

3. piłkę

Definicja

nadawać kierunek piłce lub krążkowi

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

antonimy:

wbijać

Połączenia

przeciwnik wybija
wybijać futbolówkę, krążek, piłkę

Cytaty

Już w przedłużonym czasie gry gospodarzy uratował Szwierczyński, wybijając piłkę z linii bramkowej...

źródło: NKJP: Grzegorz Lisiecki: Dramat po przerwie, Dziennik Zachodni, 2002-09-23

Jednak siedem sekund przed końcem sędziowie orzekli, że piłkę z autu wybijać będą piotrkowianki.

źródło: KWSJP: Ekstraklasa piłkarek ręcznych, Gazeta Wrocławska nr 17/04, 2000

Poza tym jak ma stawiać na młodzież, skoro w Katowicach Witek bronił niepewnie, wybijając przed siebie wszystkie krążki po strzałach przeciwnika.

źródło: KWSJP: Katowicka tradycja, Dziennik Polski - Oświęcim, 2004-01-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_osobowy

wybijać

CO + (SKĄD/DOKĄD)

4. nóż z ręki

Definicja

powodować, że ktoś przestaje trzymać przedmiot

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wytrącać

Połączenia

wybijać coś z ręki

Cytaty

Wybijam z ręki butelkę dziobatemu i kopię go prosto w twarz.

źródło: KWSJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1985

Kilka szybkich ciosów spada na łysego. Metysowi wybija nóż kopniakiem - nóż leci łukiem w powietrzu.

źródło: KWSJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_osobowy	+	wybijać	+	CO + (z CZEGO) + CZYM
Rz_osobowy	+	wybijać	+	z CZEGO + (CZYM)

5. człowieka ze snu

Definicja

sprawiać, że ktoś nie może wrócić do przerwanej czynności lub stanu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozpraszać
	hiperonimy:	przeszkadzać

Połączenia

wybijać ze snu

Cytaty

Wiele lat później, gdy stać go było na każde miejsce i z balkonu przeniósł się do wybitych pluszem lóż notabli, odkrył, że wizyta w teatrze nie czyni go już innym, ot, ledwie wybija z codziennej nudy.

źródło: KWSJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Nie mogłem zasnąć, mimo że tego dnia udało mi się uniknąć obmywania zimną wodą, co zawsze wybijało mnie ze snu.

źródło: KWSJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

Z niewesołych myśli wybija mnie pytanie Grześka.

źródło: KWSJP: Michał Okoński: Nadgodziny Pana Boga, Tygodnik Powszechny nr 47, 1994

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_nieżywotny

wybijać

KOGO + (z CZEGO)

6. ząb

Definicja

uderzając, pozbawiać kogoś oka lub zęba

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

wybijać oko, ząb

Cytaty

	Ikonopisanie było sztuką całkowicie nieczułą na materię świata. Dlatego tak pilnie, tak uważnie święty Dymitr na czerwonym koniku wybija cieniusieńką włócznią oko dziewczynce, bez bólu, bez zdziwienia przyjmującej zabieg. źródło: KWSJP: Anna Strońska: Dopóki milczy Ukraina, 1998
	Gdzie był ten sędzia zasrany, jak wasi naszym rodakom oczy wyłupywali, zęby wybijali, dzieciom paznokcie wyrywali, bo nie chciały się waszego barbarzyńskiego języka uczyć!? źródło: KWSJP: Marian Pankowski: Teatrowanie nad świętym barszczem, 1968
	Jak wynikało z rozmowy, podczas takich uroczystości krajowcy przyjmowali chłopców do grona mężczyzn. Połączone to było z wieloma tajemniczymi ceremoniami, w czasie których wybijano młodzieńcowi ząb, lewy górny siekacz, na znak uznania go za dorosłego. źródło: KWSJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957
	Zawołał to na chwilę przedtem, zanim wpadli, zrzucili z łoża na jakąś skórę, kopali, wybijali zęby, kłuli mieczami... źródło: KWSJP: Teodor Parnicki: Srebrne orły. Powieść historyczna, 1945

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

wybijać

CO + (KOMU) + (CZYM)

7. palec

Definicja

powodować przemieszczenie palca lub barku względem stawu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Połączenia

wybijać bark, palec

Cytaty

A my mamy pełne kaski, ochraniacze i specjalnie wzmacniane ubrania - opowiada Maciek. - Nie zmienia to jednak faktu, że zawsze kogoś trzeba zwieźć z trasy. Bo w trakcie wywrotki, albo zupełnie nic ci się nie stanie, albo łamiesz ręce i wybijasz palce. Zdarzają się nawet wstrząsy mózgu.

źródło: KWSJP: Grzegorz Król: Na złamanie karku, Nowiny, 2006

Callie pierwszy raz występuje w serialu, gdy George O'Malley, spadając ze schodów, wybija bark.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_osobowy

wybijać

8. monety

Definicja

produkować przez wyciskanie w metalu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bić

Połączenia

wybijać medale, monety

Cytaty

Podpatrywali prace rzemieślników oraz uczyli się od nich wybijać monety, kuć żelazo czy szyć skórzane stroje.

źródło: NKJP: Monika Ziółkowska: Wikingowie i Słowianie opanowali jurajską twierdzę, Dziennik Zachodni, 2008-05-26

Należy również z dużą ostrożnością traktować wszelkie ustalenia oparte na następstwie poszczególnych emisji. Mało która bowiem mennica wybijała swoje monety bez przerwy.

źródło: KWSJP: Lesław Morawiecki: Początki mennictwa greckiego, 1983

W Londynie mieszczaństwo postanowiło czcić każdą rocznicę Konstytucji, wiwatowały miasta francuskie, Amsterdam, Włochy, nawet Portugalia, wybijano medale pamiątkowe, przemawiano, pisano, drukowano.

źródło: KWSJP: Paweł Jasienica: Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dzieje agonii, 1989

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_osobowy

wybijać

9. licznik

Definicja

wskazywać ilość zużytej energii, wody, gazu lub przejechanych kilometrów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bić

Połączenia

licznik wybija

Cytaty

Na dziedzińcu czekał na nas taksówkarz i taksometr wybijał dziesiątki złotych.

źródło: KWSJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995

Ma ich odwieźć do domów. Ale gdy licznik wybija 40 zł, zatrzymują samochód i mówią, że takiego rachunku nie zapłacą.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_nieżywotny

wybijać

10. rytm

Definicja

odtwarzać rytm, tempo lub takt

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

wybijać rytm, takt
wybijać butem, nogą, ręką

Cytaty

	Niezłym muzykiem był łowca satyrykonowych nagród, Andrzej Legus, który wybijał rytm na tamburynie. źródło: KWSJP: Marlena Mokrzanowska: Prezydent obiecał kasę Satyrykon `99, Gazeta Wrocławska nr 12/06, 1999
	Wybijał krótki takt laską zakończoną żelaznym szpikulcem. źródło: KWSJP: Julian Stryjkowski: Austeria, 1966
	Bębny wybijały dziki rytm. źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Wyczerpać morze, 1972
	Koła wybijały na szynach pośpieszny rytm. źródło: KWSJP: Zygmunt Zeydler-Zborowski: Czarny mercedes, 1958
	Szła właśnie zwarta grupa w brązowych mundurach. Twardo wybijali takt marsza. źródło: KWSJP: Kazimierz Dębnicki: Życie jak życie, 1986

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

	+	wybijać	+	CO + (CZYM)
	+	wybijać	+	CO + (na CZYM)

11. woda

Definicja

wydobywać się skądś nagle i energicznie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bić, wylewać

Połączenia

szambo, woda, źródło wybija

Cytaty

Tuż za stacją „Ułduz” - w kierunku stacji „Nariman Narimanow” - ropa wybija na tory metra. Kałuża jest tak głęboka, że ledwo z niej wystają szyny.

źródło: NKJP: Andrzej Łomanowski: Prawdę o sobotniej tragedii w bakijskim metrze odkryje i ogłosi prezydent, Gazeta Wyborcza, 1995-11-03

W związku z tym, że nasza posesja jest najniżej położona, ze studzienki burzowej przy posesji jak źródło wybija cuchnąca ciecz, tworząca rozlewisko nie pozwalające przejść suchą nogą.

źródło: KWSJP: Tomasz Sulima: Informacje, reportaże, Panorama Mazurska nr 11, 1998

[...] jeśli rynny są niedrożne, woda z pewnością musi gdzieś wybijać od spodu.

źródło: KWSJP: Małgorzata Litwin: Gotyk z asfaltem, Gazeta Miejska nr 18 (36), 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_nieżywotny

wybijać

(SKĄD/DOKĄD)

12. zegar godziny

Definicja

wydając dźwięki, sygnalizować coś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bić

Połączenia

dwunasta, zegar wybija
wybijać godziny, kwadranse

Cytaty

Zegar wybijał właśnie godzinę jedenastą.

źródło: KWSJP: Opowieści o miłości, Życie na gorąco nr 42, 1999

Mechanizm zegarowy będzie wybijał każdy kwadrans.

źródło: KWSJP: Marek Mazur: Dzwon upamiętnia obchody 800-lecia powstania Osieka, Gazeta Wrocławska nr 26/08, 1999

Gdy tylko wybijała czwarta, nasz bohater radośnie udawał się na parking z nieskalanym sumieniem, zostawiając resztę załogi pogrążoną w mrówczej pracy.

źródło: KWSJP: Cosmopolitan nr 03, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_nieżywotny

wybijać

(CO)

13. jeńców

Definicja

zabijać wszystkich ludzi lub wszystkie zwierzęta

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wycinać
	hiperonimy:	zabijać

Połączenia

wybijać bydło

Cytaty

Kubańczykom nie przeszkadzało, że Castro wybija ludzi Batisty bez litości, do ostatniego.

źródło: KWSJP: Fidel wkracza do Hawany, Dziennik Polski - Magazyn, 2004-01-09

Nie oszczędzali nikogo, ani mężczyzn, ani kobiet i dzieci. Obszar ich zamieszkania spustoszyli ogniem i mieczem, wybijając żywy inwentarz i puszczając z dymem miasto.

źródło: KWSJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Warzywa, grzyby czy przyprawy w woreczkach umieszcza się na taśmie w specjalnych kuwetach. Potem taśma przesuwa się do komory oddzielonej od innych pomieszczeń półtorametrowym murem. Tam akcelerator bombarduje woreczki wiązkami neutronów, wybijając szkodniki i bakterie, ale nie zabijając przy okazji aromatu i nie niszcząc walorów odżywczych.

źródło: KWSJP: Joanna Solska: Jeść sterylizowane?, Polityka, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wybijam	wybijamy
2 os.	wybijasz	wybijacie
3 os.	wybija	wybijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałem +(e)m wybijał	wybijałam +(e)m wybijała	wybijałom +(e)m wybijało	wybijaliśmy +(e)śmy wybijali	wybijałyśmy +(e)śmy wybijały
2 os.	wybijałeś +(e)ś wybijał	wybijałaś +(e)ś wybijała	wybijałoś +(e)ś wybijało	wybijaliście +(e)ście wybijali	wybijałyście +(e)ście wybijały
3 os.	wybijał	wybijała	wybijało	wybijali	wybijały

bezosobnik: wybijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybijał będę wybijać	będę wybijała będę wybijać	będę wybijało będę wybijać	będziemy wybijali będziemy wybijać	będziemy wybijały będziemy wybijać
2 os.	będziesz wybijał będziesz wybijać	będziesz wybijała będziesz wybijać	będziesz wybijało będziesz wybijać	będziecie wybijali będziecie wybijać	będziecie wybijały będziecie wybijać
3 os.	będzie wybijał będzie wybijać	będzie wybijała będzie wybijać	będzie wybijało będzie wybijać	będą wybijali będą wybijać	będą wybijały będą wybijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybijajmy
2 os.	wybijaj	wybijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybijałbym bym wybijał	wybijałabym bym wybijała	wybijałobym bym wybijało	wybijalibyśmy byśmy wybijali	wybijałybyśmy byśmy wybijały
2 os.	wybijałbyś byś wybijał	wybijałabyś byś wybijała	wybijałobyś byś wybijało	wybijalibyście byście wybijali	wybijałybyście byście wybijały
3 os.	wybijałby by wybijał	wybijałaby by wybijała	wybijałoby by wybijało	wybijaliby by wybijali	wybijałyby by wybijały

bezosobnik: wybijano by

bezokolicznik: wybijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybijając

gerundium: wybijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wybijanie	wybijania
D.	wybijania	wybijań
C.	wybijaniu	wybijaniom
B.	wybijanie	wybijania
N.	wybijaniem	wybijaniami
Ms.	wybijaniu	wybijaniach
W.	wybijanie	wybijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijający	wybijający	wybijający	wybijające	wybijająca
D.	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającego	wybijającej
C.	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającemu	wybijającej
B.	wybijającego	wybijającego	wybijający	wybijające	wybijającą
N.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającą
Ms.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijający	wybijający	wybijające	wybijające
D.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających
C.	wybijającym	wybijającym	wybijającym	wybijającym
B.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijające
N.	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi	wybijającymi
Ms.	wybijających	wybijających	wybijających	wybijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wybijany	wybijany	wybijany	wybijane	wybijana
D.	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanego	wybijanej
C.	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanemu	wybijanej
B.	wybijanego	wybijanego	wybijany	wybijane	wybijaną
N.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijaną
Ms.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wybijani	wybijani	wybijane	wybijane
D.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych
C.	wybijanym	wybijanym	wybijanym	wybijanym
B.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijane
N.	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi	wybijanymi
Ms.	wybijanych	wybijanych	wybijanych	wybijanych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

wybijać

KOGO/CO

Frazeologizmy

ktoś krzesze hołubce
ktoś wybija hołubce
ktoś wybija coś z głowy komuś
ktoś wybija klin klinem
ktoś/coś wybija z rytmu kogoś
ktoś/coś wybija z uderzenia kogoś
wybija czyjaś godzina
wybija godzina

Data ostatniej modyfikacji: 09.02.2014