UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

maleństwo

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. mały

1. dziecko

Definicja

pieszczotliwie o małym dziecku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia narodziny i dzieciństwo

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ociupina, odrobinka, okruszek, okruszyna
hiperonimy:  dziecko

Połączenia

  • tygodniowe, dwumiesięczne, trzyletnie; biedne, kochane, niewinne, słodkie, śliczne, ukochane, urocze; nowo narodzone; porzucone maleństwo
  • matka, ojciec; kołyska, łóżeczko; zdrowie, narodziny maleństwa
  • wózek z maleństwem
  • maleństwo urodziło się
  • wychować, wykarmić; kochać; przytulić maleństwo
  • opiekować się maleństwem

Cytaty

Widok kobiety z maleńkim dzieckiem siedzącej na ziemi pod sklepem, czy staruszki w ogromnych okularach skulonej na chodniku nawet w Ciechanowie zaczyna być normalny. Jednak matka z dwumiesięcznym maleństwem wzruszy większość nawet zatwardziałych serc.

źródło: NKJP: U.Michalska: Żebraczy small biznes, Tygodnik Ciechanowski, 2007-08-26

Znakomity moment na spotkanie z Joasią i przywitanie na świecie jej nowo narodzonej córeczki. Maleństwo ssie pierś matki albo kwili jak kózka, że chce ssać, ale jakiż ma spokój w sobie.

źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Kartki z białego zeszytu, 2008

– Dwóch chłopców – mówi pielęgniarka. Dlaczego, chcę zaprotestować. Miałam nadzieję, że będzie chociaż chłopiec i dziewczynka, myślę. Ale co tam, pokochamy te maleństwa. Przecież są nasze.

źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006

Na wniosek MOPS sąd rodzinny zdecydował jednak o odebraniu maleństwa rodzicom i umieszczeniu w ośrodku opiekuńczym, bowiem rodzina nie jest w stanie zapewnić dziecku właściwych warunków rozwoju.

źródło: NKJP: (KS): Bo was wysadzę!, Dziennik Polski, 2003-04-15

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. maleństwo
maleństwa
D. maleństwa
maleństw
C. maleństwu
maleństwom
B. maleństwo
maleństwa
N. maleństwem
maleństwami
Ms. maleństwie
maleństwach
W. maleństwo
maleństwa

2. zwierzę

Definicja

pieszczotliwie o młodym lub małym zwierzęciu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

  • rozkoszne, urocze; łaciate, puszyste; ptasie, rybie maleństwo

Cytaty

– Dominique wyszarpnęła za nogi łaciate maleństwo. Wyśliznęło się jej na spódnicę – Śliczna. – Żyje! – Maria podtrzymała dygoczące koźlątko – Uffff!

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2007

Yorkshire terrier o przydomku hodowlanym Axa Lemuria [...] jest co tydzień kąpany [...]. To urocze maleństwo jest niespokojne, ruchliwe, lubi spacery, ganianie za piłką. Jest bardzo towarzyskie i miłe. Śpi w łóżku z właścicielami.

źródło: NKJP: E.H.: Jak ich nie kochać?, Nowiny Raciborskie, 2006-10-31

Po czterech godzinach walki z upałem i komarami najlepszy okazał się Jan Ł., który złowił 3 okonie. Łupem pozostałych uczestników zawodów padały tylko rybie maleństwa.

źródło: NKJP: (ALG): O puchar Szreniawy, Dziennik Polski, 2001-08-21

Sóweczka milknie. Nie pomaga wabienie. Mały ptaszek woli siedzieć cicho. Lepiej widzący w ciemnościach puszczyk bez trudu może ją namierzyć i upolować. Maleństwo wie, że lepiej nie ułatwiać mu zadania.

źródło: NKJP: Adam Wajrak: Wajrak zaczepia sóweczkę, Gazeta Wyborcza, 1996-09-02

Jedna kotka może więc wydać na świat w tym czasie nawet dwanaście młodych.[...]. O ile nie zostaną wówczas utopione, jeszcze przez kilka miesięcy będą rozkosznymi maleństwami, budzącymi w ludziach czułość i sympatię.

źródło: NKJP: Kocie życie, Dziennik Polski, 2002-03-09

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. maleństwo
maleństwa
D. maleństwa
maleństw
C. maleństwu
maleństwom
B. maleństwo
maleństwa
N. maleństwem
maleństwami
Ms. maleństwie
maleństwach
W. maleństwo
maleństwa

3. dorosły

Definicja

pot. 
pieszczotliwie o osobie, zwykle kobiecie, do której mówiący ma pozytywny stosunek

Noty o użyciu

Używane zwykle w bezpośrednim zwrocie.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Cytaty

– Smutno zwiesiła słodką główkę. Trzeba cię pocieszyć, moje ty maleństwo. Hehe przysunął się tak, że czuł ciepło jej ciała. Pogłaskał ją po głowie. Głowa Marioli oparła się na ramieniu Hehego. Musnął wargami jej włosy.

źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Nic, 2005

- Oho, nasze maleństwo tęskni za mamusią - zauważył wtedy któryś z przyjaciół - musimy ją rozweselić. Może wieczorem pójdziemy do dyskoteki? - Nie wolno mi się przemęczać, muszę wcześnie chodzić spać - broniła się nie zawsze skutecznie, bo uwielbiała muzykę i taniec, a kapela w hotelowej dyskotece grała super.

źródło: NKJP: Teresa Mieczkowska: Lato, prasa, 1998

Moje maleństwo napisało mi wczoraj nie tylko, że czeka, ale także to coś ślicznego, czarującego na końcu. Że calutka. [...]. Kochanie, Ciebie móc kochać, to jest szczęście ponad wszelką rozsądną ludzką nadzieję i ponad wszelkie marzenie.

źródło: NKJP: Henryk Elzenberg: Listy Henryka Elzenberga do Heleny Wirskiej, Magazyn Gazety Wyborczej, 1995-06-02

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. maleństwo
maleństwa
D. maleństwa
maleństw
C. maleństwu
maleństwom
B. maleństwo
maleństwa
N. maleństwem
maleństwami
Ms. maleństwie
maleństwach
W. maleństwo
maleństwa

4. przedmiot

Definicja

coś bardzo małego

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Połączenia

  • komputerowe, samochodowe; niepozorne maleństwo

Cytaty

Branża samochodowa szeroko otworzyła oczy ze zdziwienia, gdy w 1997 roku na targach w Genewie Mercedes [...] zaprezentował Smarta. Wątpliwej urody maleństwo na czterech kółkach było niewiele dłuższe od roweru, mieściło tylko dwie osoby i ewentualnie parę siatek z zakupami [...].

źródło: NKJP: Łukasz Bąk: Małe jest wielkie, 2005

W starych opowieściach, jeżeli mówi się o jajecznicy, to nie o jakimś maleństwie, o jajeczniczce, o drobiazgu z dwóch, trzech jajek. Jajecznica musiała zostać zrobiona z dziesięciu, z tuzina, z pół kopy jaj, a byli ponoć i tacy, którzy zjadali ten specjał, usmażony z calutkiej kopy jajeczek.

źródło: NKJP: smakosz: Prosta i wytworna, Dziennik Polski, 2001-01-20

Na pulpicie łączności żarzyła się samotna, zielona dioda. Niepozorne maleństwo, które na dłuższą chwilę przyciągnęło całą moją uwagę.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005

Ja bardzo przepraszam, ale nasze Tatry to jest maleństwo. One mają wielkość jednej doliny alpejskiej, pani poseł, i nie zrobimy z naszego wróbelka sokoła.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 03.03.2004

Spadek zainteresowania kupnem przeżywają również garsoniery. [...]. Mało kto decyduje się inwestować w takie maleństwo na przeczekanie okresu studiów czy zarabiania na większe lokum.

źródło: NKJP: MAMF/EP: Koniec monopolu, Dziennik Polski, 2001-10-19

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. maleństwo
maleństwa
D. maleństwa
maleństw
C. maleństwu
maleństwom
B. maleństwo
maleństwa
N. maleństwem
maleństwami
Ms. maleństwie
maleństwach
W. maleństwo
maleństwa
Data ostatniej modyfikacji: 11.12.2010
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj