UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zakazywać

Chronologizacja

XV w., SStp
Pierwotna postać bezokolicznika: zakazować

Pochodzenie

Zob. kazać

Definicja

mówić jakiejś osobie, że nie wolno jej czegoś robić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bronić
antonimy:  pozwalać

Połączenia

  • Islam; komisja, ustawodawca,; konstytucja, konwencja, Kościół, prawo, projekt, regulamin, religia, umowa, ustawa zakazuje
  • zakazywać aborcji, przerywania ciąży; pornografii; dyskryminacji; palenia tytoniu, picia alkoholu; eksmisji, ekstradycji; handlu, importu; reklamy; kąpieli; postoju, wjazdu, wstępu; budowy, publikacji, sprzedaży czegoś; fotografowania, zatrzymywania się; gry w piłkę; jakiejś działalności, pracy; finansowania, funkcjonowania, łączenia, noszenia, organizowania, posiadania, propagowania, reklamowania, rozpowszechniania, spożywania, stosowania, używania czegoś; zatrudniania kogoś
  • zakazywać agentom, brokerowi; chrześcijanom, cudzoziemcom, firmom, kobietom, lekarzom, mieszkańcom, osobom, posłom, prezydentowi, rządowi, sądowi, urzędnikom
  • decyzja, dyrektywa, klauzula, poprawka, uchwała zakazująca; dekret, edykt, przepis, traktat, zapis; znak zakazujący; orzeczenie, postanowienie, rozporządzenie zakazujące; normy; tablice zakazujące

Cytaty

Od piątku obowiązują nowe przepisy zakazujące handlu w święta.

źródło: NKJP: Beata Mońka: Zakazane handlowanie, Tygodnik Rybnicki, 2007-10-30

W listopadzie 1997 roku Rada Europy przyjęła protokół zakazujący klonowania ludzi, nie mamy jednak pewności, jak długo będzie on respektowany.

źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Niebo w domu Ojca, czyściec dla kogo, piekło w oddaleniu, 2010

Najostrzejsze przepisy antypapierosowe wprowadziło w zeszłym roku miasto Nowy Jork, zakazując reklamy papierosów w publicznych środkach transportu, na taksówkach, przystankach autobusowych i stacjach kolejki podziemnej.

źródło: NKJP: Jacek Kalabiński, Piotr Wójcik, Sławomir Sierzputowski: Fotoreportaż, Gazeta Wyborcza, 1993-04-02

Mój dziadek zakazywał surowo wpuszczania kur na trawnik przed domem i do parku.

źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994

Nie rozumiem też tych osób, które zakazują dzieciakom bawić się na podwórzu.

źródło: NKJP: Każdy pcha swój wózek, Wieści Podwarszawskie, 2010-05-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zakazuję
zakazujemy
2 os. zakazujesz
zakazujecie
3 os. zakazuje
zakazują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zakazywałem
+(e)m zakazywał
zakazywałam
+(e)m zakazywała
zakazywałom
+(e)m zakazywało
zakazywaliśmy
+(e)śmy zakazywali
zakazywałyśmy
+(e)śmy zakazywały
2 os. zakazywałeś
+(e)ś zakazywał
zakazywałaś
+(e)ś zakazywała
zakazywałoś
+(e)ś zakazywało
zakazywaliście
+(e)ście zakazywali
zakazywałyście
+(e)ście zakazywały
3 os. zakazywał
zakazywała
zakazywało
zakazywali
zakazywały

bezosobnik: zakazywano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę zakazywał
będę zakazywać
będę zakazywała
będę zakazywać
będę zakazywało
będę zakazywać
będziemy zakazywali
będziemy zakazywać
będziemy zakazywały
będziemy zakazywać
2 os. będziesz zakazywał
będziesz zakazywać
będziesz zakazywała
będziesz zakazywać
będziesz zakazywało
będziesz zakazywać
będziecie zakazywali
będziecie zakazywać
będziecie zakazywały
będziecie zakazywać
3 os. będzie zakazywał
będzie zakazywać
będzie zakazywała
będzie zakazywać
będzie zakazywało
będzie zakazywać
będą zakazywali
będą zakazywać
będą zakazywały
będą zakazywać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zakazujmy
2 os. zakazuj
zakazujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zakazywałbym
bym zakazywał
zakazywałabym
bym zakazywała
zakazywałobym
bym zakazywało
zakazywalibyśmy
byśmy zakazywali
zakazywałybyśmy
byśmy zakazywały
2 os. zakazywałbyś
byś zakazywał
zakazywałabyś
byś zakazywała
zakazywałobyś
byś zakazywało
zakazywalibyście
byście zakazywali
zakazywałybyście
byście zakazywały
3 os. zakazywałby
by zakazywał
zakazywałaby
by zakazywała
zakazywałoby
by zakazywało
zakazywaliby
by zakazywali
zakazywałyby
by zakazywały

bezosobnik: zakazywano by

bezokolicznik: zakazywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zakazując

gerundium: zakazywanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zakazywanie
zakazywania
D. zakazywania
zakazywań
C. zakazywaniu
zakazywaniom
B. zakazywanie
zakazywania
N. zakazywaniem
zakazywaniami
Ms. zakazywaniu
zakazywaniach
W. zakazywanie
zakazywania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zakazujący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zakazujący
zakazujący
zakazujący
zakazujące
zakazująca
D. zakazującego
zakazującego
zakazującego
zakazującego
zakazującej
C. zakazującemu
zakazującemu
zakazującemu
zakazującemu
zakazującej
B. zakazującego
zakazującego
zakazujący
zakazujące
zakazującą
N. zakazującym
zakazującym
zakazującym
zakazującym
zakazującą
Ms. zakazującym
zakazującym
zakazującym
zakazującym
zakazującej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zakazujący
zakazujący
zakazujące
zakazujące
D. zakazujących
zakazujących
zakazujących
zakazujących
C. zakazującym
zakazującym
zakazującym
zakazującym
B. zakazujących
zakazujących
zakazujących
zakazujące
N. zakazującymi
zakazującymi
zakazującymi
zakazującymi
Ms. zakazujących
zakazujących
zakazujących
zakazujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: zakazywany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zakazywany
zakazywany
zakazywany
zakazywane
zakazywana
D. zakazywanego
zakazywanego
zakazywanego
zakazywanego
zakazywanej
C. zakazywanemu
zakazywanemu
zakazywanemu
zakazywanemu
zakazywanej
B. zakazywanego
zakazywanego
zakazywany
zakazywane
zakazywaną
N. zakazywanym
zakazywanym
zakazywanym
zakazywanym
zakazywaną
Ms. zakazywanym
zakazywanym
zakazywanym
zakazywanym
zakazywanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zakazywani
zakazywani
zakazywane
zakazywane
D. zakazywanych
zakazywanych
zakazywanych
zakazywanych
C. zakazywanym
zakazywanym
zakazywanym
zakazywanym
B. zakazywanych
zakazywanych
zakazywanych
zakazywane
N. zakazywanymi
zakazywanymi
zakazywanymi
zakazywanymi
Ms. zakazywanych
zakazywanych
zakazywanych
zakazywanych

odpowiednik aspektowy: zakazać

Składnia

Rzosobowy + zakazywać +
(KOMU) + CZEGO
Rzosobowy + zakazywać +
(KOMU) + BEZOKOLICZNIK
Data ostatniej modyfikacji: 08.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj