Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. ręka
1. mała ręka
Cytaty
Odmiana
część mowy: rzeczownik
1.a kończyna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | ręka |
Połączenia
- lewa, prawa; drobna, mała; własna; druga; dziecięca, dziecinna rączka; malutkie, swoje, własne rączki
- jedna rączka; dwie, obie rączki
- nóżki i rączki
- w zgięciach; w zasięgu rączek
- dziecko bez rączek
- rączka boli
- ruszać rączką; wymachiwać rączkami
- urodzić się bez rączek
- nosić na rączkach; podnosić się na rączkach
Cytaty
|
Ja kupiłam Baby Born dla Martynki i po tygodniu użytkowania odpadła nóżka, potem rączka... źródło: NKJP: Lalka -Baby Born, Usenet -- pl.soc.dzieci, 2002-10-25 |
|
|
Doszło już do zaników pewnych partii mięśniowych, rączka jest ok. 2 cm krótsza. źródło: NKJP: Mam Chorą Córeczkę... Pomóżcie ! , www.forumowisko.pl, 200509-18 |
|
|
Była wśród nich gruba Ślązaczka w koronkowym „czółku” i pięknym, kwiecistym fartuchu. Ciągnęła za rączkę pięcioletniego może chłopczyka, potykającego się i popłakującego ze zmęczenia. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1995 |
|
|
Huśtamy się aż do nieba - Ola pokazuje rączką, jak wysoko fruwają dziewczynki. źródło: NKJP: Drugie życie Angeliki, Super Express, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | rączka |
rączki |
|
| D. | rączki |
rączek |
|
| C. | rączce |
rączkom |
|
| B. | rączkę |
rączki |
|
| N. | rączką |
rączkami |
|
| Ms. | rączce |
rączkach |
|
| W. | rączko |
rączki |
1.b dłoń
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | ręka |
Połączenia
- jedna rączka; dwie, obie rączki
- rączki i paluszki
- umycie; wkładanie (do buzi) rączek
- machać, pomachać, pokazywać, wskazywać rączką; trzymać rączkami
- brać coś do rączek
- trzymać coś w rączce
Cytaty
|
Beata patrzyła, jak malutkie usta łapią sutek, drobna rączka dotyka jasnej skóry piersi. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
|
Dzieci natomiast bez skrępowania podchodzą do każdego przechodnia. – Pani, tylko 20 groszy – mówią błagalnym tonem [...]. Wyciągają brudne małe rączki i patrzą na człowieka wielkimi czarnymi oczami. źródło: NKJP: Aleksandra Dik: Sumienie ulicy, Nowiny Raciborskie, 2007-06-19 |
|
|
Chłopczyk mówił paciorek, pobożnie składając rączki. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990. |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | rączka |
rączki |
|
| D. | rączki |
rączek |
|
| C. | rączce |
rączkom |
|
| B. | rączkę |
rączki |
|
| N. | rączką |
rączkami |
|
| Ms. | rączce |
rączkach |
|
| W. | rączko |
rączki |
2. ekspresywnie
Cytaty
Odmiana
część mowy: rzeczownik
2.a o ręce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ręka |
Połączenia
- chude rączki
Cytaty
|
Chłopak nędzny jak oni wszyscy w tym pokoleniu. Chude rączki, chude nóżki, zarost jak na golonce, klatka piersiowa jak u gruźlika. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Uwikłanie, 2007 |
|
|
Ostatnio młodemu adiunktowi kazano płacić alimenty równe jego dochodom. Kiedy zapytał, z czego ma w takim razie żyć, pani sędzia powiedziała: ma pan rączki, ma pan nóżki, to pan sobie zarobi. źródło: NKJP: Olena Skwiecińska: DZIEŃ BEZ OJCA, Gazeta Wyborcza, 1993-06-23 |
|
|
[...] skończyła myć naczynia i wyciera pulchne rączki w kwiecistą zapaskę. źródło: NKJP: Anna Fostakowska: Zamiast do Unii, my na odstrzał idziem, Gazeta Wyborcza Dodatek, 1998-04-17 |
|
|
Tymczasem poszczególni członkowie Komisji wstawali już ze swoich miejsc, nerwowo spoglądając na zegarki, lecz uniesiona rączka przewodniczącego zatrzymała ich na sali. źródło: NKJP: Grzegorz Mathea: IV Rzeczpospolita, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | rączka |
rączki |
|
| D. | rączki |
rączek |
|
| C. | rączce |
rączkom |
|
| B. | rączkę |
rączki |
|
| N. | rączką |
rączkami |
|
| Ms. | rączce |
rączkach |
|
| W. | rączko |
rączki |
2.b o dłoni
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ręka |
Połączenia
- biała; damska rączka
- ucałowania rączek
- całować rączki
Cytaty
|
[...] chciałabym kiedyś zobaczyć oszronioną lodówkę, do której sięga po piwo kobieca rączka. źródło: NKJP: Pod prąd, Cosmopolitan, 1999 |
|
|
Większość kobiet preferuje trzymanie za rączkę, umizgi i cały ten teatr zabiegów o ich względy [...]. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek, Wolna Trybuna, 1985 |
|
|
[...] porcję sushi wykonaną damską rączką będzie można skonsumować w Tokio nim skończy się nasz wiek. źródło: NKJP: Helmut Kirchner: Pocztówka z Tokio, Gazeta Wyborcza - Dodatek, 1994-07-29 |
|
|
Francuzów zachwycała gościnność, smakowały domowe pierożki lepione w niesłychanych ilościach rączkami dam z towarzystwa źródło: NKJP: Ślimaki, impresjonizm, strona internetowa, Dziennik Polski, 2003-03-12 |
|
|
Cierpię przy tej Anicie, bardzo cierpię - westchnął. - Skaczę dokoła niej, całuję po rączkach, wzdycham, komplementuję, opowiadam anegdoty... źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | rączka |
rączki |
|
| D. | rączki |
rączek |
|
| C. | rączce |
rączkom |
|
| B. | rączkę |
rączki |
|
| N. | rączką |
rączkami |
|
| Ms. | rączce |
rączkach |
|
| W. | rączko |
rączki |
3. uchwyt
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | uchwyt |
Połączenia
- długa; drewniana, korkowa, metalowa, plastikowa, srebrna; przekładana, regulowana, wygodna rączka
- rączka parasola
- długość, wysokość rączek
- rączka się urwała
Cytaty
|
Kupił [...] rondel płaski z długą rączką, wygodny w użyciu. źródło: NKJP: Tamara Bołdak-Janowska: Rytmy polskie i niepolskie: opowiadań naiwnych ciąg dalszy, 1998 |
|
|
Torba podróżna. A właściwie podróżny transformers. W zależności od potrzeb może być treningową torbą na ramię, plecakiem na wyprawę za miasto, a także małą walizeczką do samolotu, na kółkach i z wysuwaną rączką. źródło: NKJP: Prezenty do podróży, Polityka, 2006-12-02 |
|
|
Prezes ubiera się w stylu lat 30., nosi laskę ze srebrną rączką, komputera używa tylko do gry w szachy. źródło: NKJP: Marcin Baczyński: Jubileusz Iskier, Gazeta Wyborcza, 1997-10-02 |
|
|
Wzięła do ręki szczotkę z rączką z kości słoniowej i przesunęła nią po włosach. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: czyściec, 1993 |
|
|
W piwiarni architekt wnętrza na wszystkich ścianach, drzwiach i kolumnach, fałszywych, nie sięgających nawet sufitu, umieścił uchwyty, klamki, zamki, pokrętła i rączki od kufrów [...]. źródło: NKJP: Zbigniew Kruszyński: Na lądach i morzach: opisy i opowiadania, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | rączka |
rączki |
|
| D. | rączki |
rączek |
|
| C. | rączce |
rączkom |
|
| B. | rączkę |
rączki |
|
| N. | rączką |
rączkami |
|
| Ms. | rączce |
rączkach |
|
| W. | rączko |
rączki |
4. dźwignia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | dźwignia |
Połączenia
- rączka zamkowa
Cytaty
|
Ergonomiczne wyprofilowanie kierownicy, zmiana kąta jej nachylenia i długości kolumny, pedały, manetka zmiany biegów oraz rączka hamulca ręcznego pozwolą graczowi poczuć się tak, jakby siedział za kierownicą prawdziwego samochodu. źródło: NKJP: (MAJER): Emocje wyścigu, Dziennik Polski, 2001-04-07 |
|
|
Nie pytając komandora o pozwolenie (choć był to do niedawna jego okręt), rozłożył poprzecznie przykręconą do jednego z dwóch kół sterów zanurzenia rączkę i delikatnie sprawdził luz mechanizmu. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008 |
|
|
Podstawą zestawu jest plecak wyposażony w dwie poduszki napełniane sprężonym dwutlenkiem azotu. Dzięki nim ratownik, który został porwany przez lawinę typu deskowego, utrzymuje się na jej powierzchni. Wystarczy, że pociągając za rączkę znajdującą się na pasie ramieniowym otworzy zasobnik ze sprężonym gazem, umieszczony na dnie plecaka. źródło: NKJP: (KOV): Plecaki z ABS, Dziennik Polski, 2002-12-12 |
|
|
Blokada ma także drugą funkcję - oszczędza wodę. Przycisk ogranicza ruch rączki w pionie, zatrzymując uchwyt na strumieniu wystarczającym do normalnych czynności domowych. źródło: NKJP: Coś dla domu, Życie Warszawy, 2001 |
|
|
Motorniczy nie jest tak odizolowany od pasażerów jak we współczesnych tramwajach. Siedzi przy pulpicie z korbami, przypominającymi rączki od wielkich młynków do kawy. źródło: NKJP: (AM): Zabytkiem po Krakowie, Dziennik Polski, 2000-10-16 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | rączka |
rączki |
|
| D. | rączki |
rączek |
|
| C. | rączce |
rączkom |
|
| B. | rączkę |
rączki |
|
| N. | rączką |
rączkami |
|
| Ms. | rączce |
rączkach |
|
| W. | rączko |
rączki |
Składnia
|
+ | rączka | + |
CZEGO
|