UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdrowie

Chronologizacja

XIV w., Bor

Pochodzenie

psł. *sъdorvьje 'krzepa, siła, moc'

Rzeczownik abstrakcyjny od psł. *sъdorvъ (zob. zdrowy).

1. stan organizmu

Definicja

kondycja, w jakiej znajduje się w danym momencie organizm

Noty o użyciu

Występuje w nazwach instytucji mających związek z opieką medyczną, np. Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, Narodowy Fundusz Zdrowia, Gminny Ośrodek Zdrowia.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

Połączenia

  • dobre, doskonałe; słabe zdrowie
  • zdrowie pacjenta; prezydenta; mieszkańca, obywatela; oskarżonego
  • zdrowie i samopoczucie
  • pogorszenie, poprawa; stan zdrowia
  • troska o zdrowie
  • kłopoty ze zdrowiem
  • zdrowie pozwala na coś
  • wpływać na zdrowie
  • podupaść na zdrowiu

Cytaty

Nie zakładam żadnego momentu, w którym planowałbym przejść na emeryturę. Powiem więcej. Na ile mi zdrowie pozwoli, zamierzam grać jak najdłużej. Nie ma przyjemniejszego zajęcia niż bycie muzykiem.

źródło: NKJP: trollbarbatus: KULTowy Kazik wraca z zaświatów, Dlaczego?, 2009-09-25

Prokuratura Rejonowa Lublin-Północ umorzyła w zeszłym tygodniu śledztwo w sprawie wpisu na blogu posła [...], w którym zadał on pytanie o zdrowie Prezydenta RP, sugerując, że głowa państwa może mieć problemy związane z nadużywaniem alkoholu.

źródło: NKJP: Michał Chudziński, Dziennik Internautów, 2008-07-15

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zdrowie
zdrowia
D. zdrowia
zdrowi
C. zdrowiu
zdrowiom
B. zdrowie
zdrowia
N. zdrowiem
zdrowiami
Ms. zdrowiu
zdrowiach
W. zdrowie
zdrowia

2. dobry stan

Definicja

stan, w którym organizm nie cierpi na żadną chorobę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:  choroba I, choróbsko

Połączenia

  • zdrowie fizyczne, psychiczne
  • zdrowie i choroba; zdrowie i energia, zdrowie i higiena, zdrowie i kondycja, zdrowie i powodzenie, zdrowie i szczęście, zdrowie i uroda, zdrowie i witalność; życie i zdrowie
  • rozstrój; promocja zdrowia
  • powrót do zdrowia
  • uszczerbek na zdrowiu
  • groźny, niebezpieczny, szkodliwy dla zdrowia
  • szkoda zdrowia
  • służyć; szkodzić, zagrozić/zagrażać zdrowiu
  • narażać, ryzykować; stracić, tracić, utracić; odzyskać; ratować; przywrócić; zachować; promować zdrowie
  • tryskać zdrowiem
  • dochodzić, powrócić/powracać, wracać, wrócić do zdrowia
  • dbać o zdrowie

Cytaty

Co miesiąc robimy badania bakteriologiczne i wszystko jest w porządku. Wolimy jednak dmuchać na zimne i nie narażać zdrowia i życia narodzonych dzieci i ich mam.

źródło: NKJP: Dorota Grąbczewska: Gronkowiec zaatakował, Dziennik Łódzki, 2004-02-06

Po takiej operacji pacjent długo wraca do zdrowia.

źródło: NKJP: Jolanta Gromadzka-Anzelewicz: Usunęli część płuca przez dziurkę, Dziennik Bałtycki, 2007-01-20

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zdrowie
zdrowia
D. zdrowia
zdrowi
C. zdrowiu
zdrowiom
B. zdrowie
zdrowia
N. zdrowiem
zdrowiami
Ms. zdrowiu
zdrowiach
W. zdrowie
zdrowia

3. moralne

Definicja

stan, w którym coś oparte jest na zasadach uznanych powszechnie za właściwe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego

Cytaty

Ubolewał, że czytają oni sensacyjne zeszyty z przygodami Sherlocka Holmesa lub im podobne, ale za groźniejszą dla zdrowia moralnego młodzieży uznawał lekturę powieści Żeromskiego.

źródło: NKJP: Janusz Dunin: Smak książki zakazanej, Polityka, nr 2596, 2007-03-17

Teraz, choć nie piję, daleko mi jeszcze do zdrowia duchowego, do dojrzałości. Pod względem emocjonalnym jestem dzieckiem.

źródło: NKJP: Rozmowy bez kieliszka, Dziennik Polski,2000-05-20

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zdrowie
zdrowia
D. zdrowia
zdrowi
C. zdrowiu
zdrowiom
B. zdrowie
zdrowia
N. zdrowiem
zdrowiami
Ms. zdrowiu
zdrowiach
W. zdrowie
zdrowia

4. sektora bankowego

Definicja

stan, w którym coś funkcjonuje w sposób prawidłowy

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

Reżyserów jest dwóch, co prowadzi do sytuacji schizofrenicznej. Z jednej strony Narodowy Bank Polski, który dba o zdrowie całego sektora. NBP wyciąga z kłopotów banki-słabeuszy, by nie dopuścić do utraty oszczędności przez ich klientów.

źródło: NKJP: Konrad Sadurski: Powrót Gajowego, Gazeta Wyborcza, 1996-02-09

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zdrowie
zdrowia
D. zdrowia
zdrowi
C. zdrowiu
zdrowiom
B. zdrowie
zdrowia
N. zdrowiem
zdrowiami
Ms. zdrowiu
zdrowiach
W. zdrowie
zdrowia

Frazeologizmy

bieg po zdrowie
coś wyszło na zdrowie komuś
coś poszło na zdrowie komuś
coś wychodzi na zdrowie komuś
coś idzie na zdrowie komuś
coś wyszło na zdrowie komuś
coś poszło na zdrowie komuś
daj Boże zdrowie
jak Boga kocham
jak pragnę zdrowia
jak Boga kocham
jak pragnę zdrowia
końskie zdrowie
ktoś ma zdrowie
ktoś nie ma siły do kogoś/czegoś
ktoś nie ma zdrowia do kogoś/czegoś
ktoś nie ma siły do kogoś/czegoś
ktoś nie ma zdrowia do kogoś/czegoś
ktoś pije zdrowie czyjeś
ktoś wznosi zdrowie czyjeś
ktoś poratował zdrowie
ktoś wypił zdrowie czyjeś
ktoś wzniósł zdrowie czyjeś
ktoś wypił zdrowie czyjeś
ktoś wzniósł zdrowie czyjeś
ktoś pije zdrowie czyjeś
ktoś wznosi zdrowie czyjeś
ktoś zapada na zdrowiu
ktoś zapadł na zdrowiu
ktoś zostawia zdrowie gdzieś
ktoś zostawił zdrowie gdzieś
na zdrowie
służba zdrowia
ścieżka zdrowia
Data ostatniej modyfikacji: 08.07.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj