UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zderzać

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. zderzyć

1. kule bilardowe

Definicja

powodować, że jakieś obiekty uderzają o siebie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

zderzać cząstki, elektrony, jądra, protony; kule bilardowe
rozpędzać i zderzać

Cytaty

Można próbować stworzyć na nowo te cząsteczki w akceleratorach, które do prędkości bliskich światłu rozpędzają i zderzają elektrony oraz protony.

źródło: NKJP: Piotr Cieśliński: Fizyka cząstek elementarnych - teoria supersymetrii, Gazeta Wyborcza, 1995-05-23

Im potężniejszy akcelerator, im większe energie rozpędzanych i zderzanych cząstek, tym subtelniejsze struktury mikroświata udaje się zaobserwować i rozszyfrować.

źródło: NKJP: Usenet, 2006-06-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zderzam	zderzamy
2 os.	zderzasz	zderzacie
3 os.	zderza	zderzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zderzałem +(e)m zderzał	zderzałam +(e)m zderzała	zderzałom +(e)m zderzało	zderzaliśmy +(e)śmy zderzali	zderzałyśmy +(e)śmy zderzały
2 os.	zderzałeś +(e)ś zderzał	zderzałaś +(e)ś zderzała	zderzałoś +(e)ś zderzało	zderzaliście +(e)ście zderzali	zderzałyście +(e)ście zderzały
3 os.	zderzał	zderzała	zderzało	zderzali	zderzały

bezosobnik: zderzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zderzał będę zderzać	będę zderzała będę zderzać	będę zderzało będę zderzać	będziemy zderzali będziemy zderzać	będziemy zderzały będziemy zderzać
2 os.	będziesz zderzał będziesz zderzać	będziesz zderzała będziesz zderzać	będziesz zderzało będziesz zderzać	będziecie zderzali będziecie zderzać	będziecie zderzały będziecie zderzać
3 os.	będzie zderzał będzie zderzać	będzie zderzała będzie zderzać	będzie zderzało będzie zderzać	będą zderzali będą zderzać	będą zderzały będą zderzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zderzajmy
2 os.	zderzaj	zderzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zderzałbym bym zderzał	zderzałabym bym zderzała	zderzałobym bym zderzało	zderzalibyśmy byśmy zderzali	zderzałybyśmy byśmy zderzały
2 os.	zderzałbyś byś zderzał	zderzałabyś byś zderzała	zderzałobyś byś zderzało	zderzalibyście byście zderzali	zderzałybyście byście zderzały
3 os.	zderzałby by zderzał	zderzałaby by zderzała	zderzałoby by zderzało	zderzaliby by zderzali	zderzałyby by zderzały

bezosobnik: zderzano by

bezokolicznik: zderzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zderzając

gerundium: zderzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zderzanie	zderzania
D.	zderzania	zderzań
C.	zderzaniu	zderzaniom
B.	zderzanie	zderzania
N.	zderzaniem	zderzaniami
Ms.	zderzaniu	zderzaniach
W.	zderzanie	zderzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zderzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zderzający	zderzający	zderzający	zderzające	zderzająca
D.	zderzającego	zderzającego	zderzającego	zderzającego	zderzającej
C.	zderzającemu	zderzającemu	zderzającemu	zderzającemu	zderzającej
B.	zderzającego	zderzającego	zderzający	zderzające	zderzającą
N.	zderzającym	zderzającym	zderzającym	zderzającym	zderzającą
Ms.	zderzającym	zderzającym	zderzającym	zderzającym	zderzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zderzający	zderzający	zderzające	zderzające
D.	zderzających	zderzających	zderzających	zderzających
C.	zderzającym	zderzającym	zderzającym	zderzającym
B.	zderzających	zderzających	zderzających	zderzające
N.	zderzającymi	zderzającymi	zderzającymi	zderzającymi
Ms.	zderzających	zderzających	zderzających	zderzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zderzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zderzany	zderzany	zderzany	zderzane	zderzana
D.	zderzanego	zderzanego	zderzanego	zderzanego	zderzanej
C.	zderzanemu	zderzanemu	zderzanemu	zderzanemu	zderzanej
B.	zderzanego	zderzanego	zderzany	zderzane	zderzaną
N.	zderzanym	zderzanym	zderzanym	zderzanym	zderzaną
Ms.	zderzanym	zderzanym	zderzanym	zderzanym	zderzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zderzani	zderzani	zderzane	zderzane
D.	zderzanych	zderzanych	zderzanych	zderzanych
C.	zderzanym	zderzanym	zderzanym	zderzanym
B.	zderzanych	zderzanych	zderzanych	zderzane
N.	zderzanymi	zderzanymi	zderzanymi	zderzanymi
Ms.	zderzanych	zderzanych	zderzanych	zderzanych

odpowiednik aspektowy: zderzyć

Składnia

zderzać

CO + (z CZYM)

2. tradycję z nowoczesnością

Definicja

zestawiać ze sobą dla kontrastu przeciwstawne postawy lub zjawiska

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

artysta; dramat zderza
zderzać argumenty, naukowość z trywialnością i absurdem, poglądy; bohaterów, postawy, reżyserów o różnych opcjach artystycznych; piękno natury z ludzką nędzą, przedmioty archaiczne i współczesne, symbole z różnych kultur; blask z matową głębią, czerń z czerwienią, czerń z bielą; miłość z cynizmem, świat dziecka z okropnościami historii
odważnie zderzać

Cytaty

Artysta odważnie zderza symbole z różnych kultur, znaki różnych czasów, budując z nich bezbłędne kompozycje zanurzone w bogatym kolorze.

źródło: NKJP: (AN): Jubileuszowy pochód bogów, Dziennik Polski, 2001-12-05

Z drugiej strony, proza ta dopisuje się do wcześniejszych powieści o dzieciństwie, które także lubiły zderzać świat dziecka z okropnościami historii, jak w przypadku Wiórów Krystyny Kofty [...].

źródło: NKJP: Alina Brodzka, Lidia Burska: Sporne sprawy polskiej literatury współczesnej, 1998

Zderza naukowość z trywialnością i absurdem [...]. Zestawia styl poetycki, wyrażający się w środkach artystycznych, z odmianą mówioną języka potocznego

źródło: NKJP: Ewa Szczęsna: Poetyka reklamy, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zderzam	zderzamy
2 os.	zderzasz	zderzacie
3 os.	zderza	zderzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zderzałem +(e)m zderzał	zderzałam +(e)m zderzała	zderzałom +(e)m zderzało	zderzaliśmy +(e)śmy zderzali	zderzałyśmy +(e)śmy zderzały
2 os.	zderzałeś +(e)ś zderzał	zderzałaś +(e)ś zderzała	zderzałoś +(e)ś zderzało	zderzaliście +(e)ście zderzali	zderzałyście +(e)ście zderzały
3 os.	zderzał	zderzała	zderzało	zderzali	zderzały

bezosobnik: zderzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zderzał będę zderzać	będę zderzała będę zderzać	będę zderzało będę zderzać	będziemy zderzali będziemy zderzać	będziemy zderzały będziemy zderzać
2 os.	będziesz zderzał będziesz zderzać	będziesz zderzała będziesz zderzać	będziesz zderzało będziesz zderzać	będziecie zderzali będziecie zderzać	będziecie zderzały będziecie zderzać
3 os.	będzie zderzał będzie zderzać	będzie zderzała będzie zderzać	będzie zderzało będzie zderzać	będą zderzali będą zderzać	będą zderzały będą zderzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zderzajmy
2 os.	zderzaj	zderzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zderzałbym bym zderzał	zderzałabym bym zderzała	zderzałobym bym zderzało	zderzalibyśmy byśmy zderzali	zderzałybyśmy byśmy zderzały
2 os.	zderzałbyś byś zderzał	zderzałabyś byś zderzała	zderzałobyś byś zderzało	zderzalibyście byście zderzali	zderzałybyście byście zderzały
3 os.	zderzałby by zderzał	zderzałaby by zderzała	zderzałoby by zderzało	zderzaliby by zderzali	zderzałyby by zderzały

bezosobnik: zderzano by

bezokolicznik: zderzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zderzając

gerundium: zderzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zderzanie	zderzania
D.	zderzania	zderzań
C.	zderzaniu	zderzaniom
B.	zderzanie	zderzania
N.	zderzaniem	zderzaniami
Ms.	zderzaniu	zderzaniach
W.	zderzanie	zderzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zderzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zderzający	zderzający	zderzający	zderzające	zderzająca
D.	zderzającego	zderzającego	zderzającego	zderzającego	zderzającej
C.	zderzającemu	zderzającemu	zderzającemu	zderzającemu	zderzającej
B.	zderzającego	zderzającego	zderzający	zderzające	zderzającą
N.	zderzającym	zderzającym	zderzającym	zderzającym	zderzającą
Ms.	zderzającym	zderzającym	zderzającym	zderzającym	zderzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zderzający	zderzający	zderzające	zderzające
D.	zderzających	zderzających	zderzających	zderzających
C.	zderzającym	zderzającym	zderzającym	zderzającym
B.	zderzających	zderzających	zderzających	zderzające
N.	zderzającymi	zderzającymi	zderzającymi	zderzającymi
Ms.	zderzających	zderzających	zderzających	zderzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zderzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zderzany	zderzany	zderzany	zderzane	zderzana
D.	zderzanego	zderzanego	zderzanego	zderzanego	zderzanej
C.	zderzanemu	zderzanemu	zderzanemu	zderzanemu	zderzanej
B.	zderzanego	zderzanego	zderzany	zderzane	zderzaną
N.	zderzanym	zderzanym	zderzanym	zderzanym	zderzaną
Ms.	zderzanym	zderzanym	zderzanym	zderzanym	zderzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zderzani	zderzani	zderzane	zderzane
D.	zderzanych	zderzanych	zderzanych	zderzanych
C.	zderzanym	zderzanym	zderzanym	zderzanym
B.	zderzanych	zderzanych	zderzanych	zderzane
N.	zderzanymi	zderzanymi	zderzanymi	zderzanymi
Ms.	zderzanych	zderzanych	zderzanych	zderzanych

odpowiednik aspektowy: zderzyć

Składnia

	+	zderzać	+	CO + (z CZYM)
	+	zderzać	+	(z CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 14.07.2013