Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *tajiti 'trzymać coś w tajemnicy, ukrywać, zatajać'
1. człowiek
Definicja
Wymowa
[ta-ić] lub pot. [tajić]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- taić emocje, miłość, myśli, nienawiść, pogardę, prawdę, radość, satysfakcję, uczucia, żal
- taić przed sobą, przed światem
- taić w sobie
- taić głęboko
Cytaty
Kiedy zakończyła się oficjalna część uroczystości, pan Cieśla nie ukrywał łez. Wzruszenia nie taiła również córka pana Józefa [...]. źródło: NKJP: Iwona Rodziewicz: Przeżyli ze sobą tyle lat, Dziennik Bałtycki, 1999-12-17 |
|
Ty sama jesteś światowa i towarzyska. A jednak staranie taisz uczucia, które są ci drogie i pod rzekomą otwartością potrafisz ukryć wielkie tajemnice serca. źródło: NKJP: Rozwiązanie psychozabawy ze strony 9-tej, Przekrój, 1960 |
|
[...] zasypała Geralta lawiną pytań, na które nie umiał odpowiedzieć. Odebrała to źle, najwyraźniej odniosła wrażenie, że tai coś przed nią. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992 |
|
Nie będę taił, że zarabiam nieźle... źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958 |
|
Niemcy przełknęły bez trudu okupację państw bałtyckich i strawią ich inkorporację [...]. Nie chcę taić przed panem, że w tych sprawach osiągnęliśmy z nimi porozumienie... źródło: NKJP: Andrzej Kastory: Złowrogie sąsiedztwo. Rosyjska polityka wobec europejskich państw ościennych w latach 1939 -1940, 1998 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
taję |
taimy |
|||
2 os. |
taisz |
taicie |
|||
3 os. |
tai |
tają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
taiłem +(e)m taił |
taiłam +(e)m taiła |
taiłom +(e)m taiło |
tailiśmy +(e)śmy taili |
taiłyśmy +(e)śmy taiły |
2 os. |
taiłeś +(e)ś taił |
taiłaś +(e)ś taiła |
taiłoś +(e)ś taiło |
tailiście +(e)ście taili |
taiłyście +(e)ście taiły |
3 os. |
taił |
taiła |
taiło |
taili |
taiły |
bezosobnik: tajono
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę taił będę taić |
będę taiła będę taić |
będę taiło będę taić |
będziemy taili będziemy taić |
będziemy taiły będziemy taić |
2 os. |
będziesz taił będziesz taić |
będziesz taiła będziesz taić |
będziesz taiło będziesz taić |
będziecie taili będziecie taić |
będziecie taiły będziecie taić |
3 os. |
będzie taił będzie taić |
będzie taiła będzie taić |
będzie taiło będzie taić |
będą taili będą taić |
będą taiły będą taić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
tajmy |
|
2 os. |
taj |
tajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
taiłbym bym taił |
taiłabym bym taiła |
taiłobym bym taiło |
tailibyśmy byśmy taili |
taiłybyśmy byśmy taiły |
2 os. |
taiłbyś byś taił |
taiłabyś byś taiła |
taiłobyś byś taiło |
tailibyście byście taili |
taiłybyście byście taiły |
3 os. |
taiłby by taił |
taiłaby by taiła |
taiłoby by taiło |
tailiby by taili |
taiłyby by taiły |
bezosobnik: tajono by
bezokolicznik: taić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
tając
gerundium: tajenie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | tajenie |
tajenia |
D. | tajenia |
tajeń |
C. | tajeniu |
tajeniom |
B. | tajenie |
tajenia |
N. | tajeniem |
tajeniami |
Ms. | tajeniu |
tajeniach |
W. | tajenie |
tajenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: tający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | tający |
tający |
tający |
tające |
tająca |
D. | tającego |
tającego |
tającego |
tającego |
tającej |
C. | tającemu |
tającemu |
tającemu |
tającemu |
tającej |
B. | tającego |
tającego |
tający |
tające |
tającą |
N. | tającym |
tającym |
tającym |
tającym |
tającą |
Ms. | tającym |
tającym |
tającym |
tającym |
tającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | tający |
tający |
tające |
tające |
D. | tających |
tających |
tających |
tających |
C. | tającym |
tającym |
tającym |
tającym |
B. | tających |
tających |
tających |
tające |
N. | tającymi |
tającymi |
tającymi |
tającymi |
Ms. | tających |
tających |
tających |
tających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: tajony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | tajony |
tajony |
tajony |
tajone |
tajona |
D. | tajonego |
tajonego |
tajonego |
tajonego |
tajonej |
C. | tajonemu |
tajonemu |
tajonemu |
tajonemu |
tajonej |
B. | tajonego |
tajonego |
tajony |
tajone |
tajoną |
N. | tajonym |
tajonym |
tajonym |
tajonym |
tajoną |
Ms. | tajonym |
tajonym |
tajonym |
tajonym |
tajonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | tajeni |
tajeni |
tajone |
tajone |
D. | tajonych |
tajonych |
tajonych |
tajonych |
C. | tajonym |
tajonym |
tajonym |
tajonym |
B. | tajonych |
tajonych |
tajonych |
tajone |
N. | tajonymi |
tajonymi |
tajonymi |
tajonymi |
Ms. | tajonych |
tajonych |
tajonych |
tajonych |
odpowiednik aspektowy: utaić
Składnia
+ | taić | + |
(przed KIM) +
CO
|
|
+ | taić | + |
(przed KIM) +
że ZDANIE
|
2. o kosmosie
Definicja
Wymowa
[ta-ić] lub pot. [tajić]
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Cytaty
Ile takich niesamowitych, obcych ludzkiemu pojmowaniu zjawisk może taić w sobie kosmos? źródło: NKJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony, 1964 |
|
Ledwie Pandora otworzyła beczkę, wysypały się z niej wszystkie utrapienia i choroby, poleciały na świat i osaczyły ludzi. To były właśnie podarki, jakie posag w sobie taił! źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian, 1997 |
|
Wroga, głucha, tająca w sobie nieznane była noc. źródło: Wanda Wasilewska: Pieśń nad wodami. Cz. 3, 1954 (SJPDor) |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
taję |
taimy |
|||
2 os. |
taisz |
taicie |
|||
3 os. |
tai |
tają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
taiłem +(e)m taił |
taiłam +(e)m taiła |
taiłom +(e)m taiło |
tailiśmy +(e)śmy taili |
taiłyśmy +(e)śmy taiły |
2 os. |
taiłeś +(e)ś taił |
taiłaś +(e)ś taiła |
taiłoś +(e)ś taiło |
tailiście +(e)ście taili |
taiłyście +(e)ście taiły |
3 os. |
taił |
taiła |
taiło |
taili |
taiły |
bezosobnik: tajono
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę taił będę taić |
będę taiła będę taić |
będę taiło będę taić |
będziemy taili będziemy taić |
będziemy taiły będziemy taić |
2 os. |
będziesz taił będziesz taić |
będziesz taiła będziesz taić |
będziesz taiło będziesz taić |
będziecie taili będziecie taić |
będziecie taiły będziecie taić |
3 os. |
będzie taił będzie taić |
będzie taiła będzie taić |
będzie taiło będzie taić |
będą taili będą taić |
będą taiły będą taić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
tajmy |
|
2 os. |
taj |
tajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
taiłbym bym taił |
taiłabym bym taiła |
taiłobym bym taiło |
tailibyśmy byśmy taili |
taiłybyśmy byśmy taiły |
2 os. |
taiłbyś byś taił |
taiłabyś byś taiła |
taiłobyś byś taiło |
tailibyście byście taili |
taiłybyście byście taiły |
3 os. |
taiłby by taił |
taiłaby by taiła |
taiłoby by taiło |
tailiby by taili |
taiłyby by taiły |
bezosobnik: tajono by
bezokolicznik: taić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
tając
gerundium: tajenie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | tajenie |
tajenia |
D. | tajenia |
tajeń |
C. | tajeniu |
tajeniom |
B. | tajenie |
tajenia |
N. | tajeniem |
tajeniami |
Ms. | tajeniu |
tajeniach |
W. | tajenie |
tajenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: tający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | tający |
tający |
tający |
tające |
tająca |
D. | tającego |
tającego |
tającego |
tającego |
tającej |
C. | tającemu |
tającemu |
tającemu |
tającemu |
tającej |
B. | tającego |
tającego |
tający |
tające |
tającą |
N. | tającym |
tającym |
tającym |
tającym |
tającą |
Ms. | tającym |
tającym |
tającym |
tającym |
tającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | tający |
tający |
tające |
tające |
D. | tających |
tających |
tających |
tających |
C. | tającym |
tającym |
tającym |
tającym |
B. | tających |
tających |
tających |
tające |
N. | tającymi |
tającymi |
tającymi |
tającymi |
Ms. | tających |
tających |
tających |
tających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: tajony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | tajony |
tajony |
tajony |
tajone |
tajona |
D. | tajonego |
tajonego |
tajonego |
tajonego |
tajonej |
C. | tajonemu |
tajonemu |
tajonemu |
tajonemu |
tajonej |
B. | tajonego |
tajonego |
tajony |
tajone |
tajoną |
N. | tajonym |
tajonym |
tajonym |
tajonym |
tajoną |
Ms. | tajonym |
tajonym |
tajonym |
tajonym |
tajonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | tajeni |
tajeni |
tajone |
tajone |
D. | tajonych |
tajonych |
tajonych |
tajonych |
C. | tajonym |
tajonym |
tajonym |
tajonym |
B. | tajonych |
tajonych |
tajonych |
tajone |
N. | tajonymi |
tajonymi |
tajonymi |
tajonymi |
Ms. | tajonych |
tajonych |
tajonych |
tajonych |
Składnia
+ | taić | + |
CO +
GDZIE
|