UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uprowadzić

Chronologizacja

SJPXVII, SL: (inne znaczenie), SWil: (inne znaczenie), SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: prowadzić

Definicja

zabrać ze sobą, stosując przemoc lub podstęp

Noty o użyciu

Wyraz używany również w znaczeniu 'ukraść jakiś pojazd', np. uprowadzić peugeota, volkswagena.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  porwać

Połączenia

  • (pijany) mężczyzna uprowadził; sekta uprowadziła; bandyci, gangsterzy, przestępcy, złodzieje; separatyści; uczniowie; funkcjonariusze uprowadzili
  • uprowadzić córkę, męża, syna (polityka); dziecko; chłopca, dziewczynę; młodego mieszkańca; (zamożnego) rówieśnika; ministra; obserwatorów ONZ; biznesmena; turystów; przedsiębiorcę; notariuszkę; jednego z (czołowych) aktywistów; działacza; pracownika; zakładniczki; (opozycyjnego) dziennikarza; (swego) znajomego; pasażerskie samoloty; cielaka, konie, krowę; nocą, wieczorem
  • uprowadzić dla okupu
  • uprowadzić do lasu
  • uprowadzić na cmentarz (parafialny)
  • uprowadzić po drodze
  • uprowadzić spod sklepu
  • uprowadzić sprzed domu, sprzed wejścia do klatki schodowej bloku
  • uprowadzić w centrum miasta, w głąb osiedla; w bagażniku; w nieznane, w odludne miejsce; w nocy
  • uprowadzić z domu, z dyskoteki, z przedszkola, z rodzinnej wioski
  • uprowadzić przemocą
  • próbować uprowadzić
  • uprowadzić i okaleczyć; uprowadzić i pobić; uprowadzić i zamordować; zwabić i uprowadzić
  • uprowadzony po bandycku; przez grupę uzbrojonych ludzi, przez bandytów, przez sekty, przez terrorystów; przez ojca; uprowadzenie w celu uprawiania prostytucji, w celu wymuszenia okupu; motyw uprowadzenia; rodzina uprowadzonego

Cytaty

Po skończonych zajęciach w szkole (jest uczniem gimnazjum) wracał do domu. Sprawcy uprowadzili go dla okupu. Chłopca uwolniono 5 maja po południu.

źródło: NKJP: R. Nadaj: Porwany dla okupu, Tygodnik Ciechanowski, 2003-06-18

W centrum miasta bandyci uprowadzili pracownika raciborskiej firmy ochroniarskiej, pobili go, skrępowali mu ręce, przywiązując do kierownicy i skradli przewożone przez niego 110 tys. zł.

źródło: NKJP: Zagrozili, że go zabiją, Nowiny Raciborskie, 2006-06-06

W nocy z 8 na 9 bm. w Kowalewicach (gm. Świercze) nieznani sprawcy wdarli się do obory, skąd uprowadzili cielaka o wartości 500 złotych. Zapewne na ubój dla siebie lub do „zaprzyjaźnionej” ubojni.

źródło: NKJP: Kronika kryminalna, Tygodnik Ciechanowski, 2002-12-01

Pół roku później arabscy straceńcy uprowadzili pasażerskie samoloty i przypuścili samobójczy atak na Waszyngton i Manhattan.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

W konsekwencji wiele przestępstw zostaje przesuniętych z kategorii występków do kategorii zbrodni. Dotyczy to m.in. sprowadzenia katastrofy w komunikacji, zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem, zgwałcenia zbiorowego, zmuszania przemocą lub groźbą bezprawną do uprawiania prostytucji, uprowadzenia w celu uprawiania prostytucji za granicą, uprowadzenia w celu wymuszenia okupu.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 12.09.2002 r.

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uprowadzę
uprowadzimy
2 os. uprowadzisz
uprowadzicie
3 os. uprowadzi
uprowadzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uprowadziłem
+(e)m uprowadził
uprowadziłam
+(e)m uprowadziła
uprowadziłom
+(e)m uprowadziło
uprowadziliśmy
+(e)śmy uprowadzili
uprowadziłyśmy
+(e)śmy uprowadziły
2 os. uprowadziłeś
+(e)ś uprowadził
uprowadziłaś
+(e)ś uprowadziła
uprowadziłoś
+(e)ś uprowadziło
uprowadziliście
+(e)ście uprowadzili
uprowadziłyście
+(e)ście uprowadziły
3 os. uprowadził
uprowadziła
uprowadziło
uprowadzili
uprowadziły

bezosobnik: uprowadzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uprowadźmy
2 os. uprowadź
uprowadźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uprowadziłbym
bym uprowadził
uprowadziłabym
bym uprowadziła
uprowadziłobym
bym uprowadziło
uprowadzilibyśmy
byśmy uprowadzili
uprowadziłybyśmy
byśmy uprowadziły
2 os. uprowadziłbyś
byś uprowadził
uprowadziłabyś
byś uprowadziła
uprowadziłobyś
byś uprowadziło
uprowadzilibyście
byście uprowadzili
uprowadziłybyście
byście uprowadziły
3 os. uprowadziłby
by uprowadził
uprowadziłaby
by uprowadziła
uprowadziłoby
by uprowadziło
uprowadziliby
by uprowadzili
uprowadziłyby
by uprowadziły

bezosobnik: uprowadzono by

bezokolicznik: uprowadzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uprowadziwszy

gerundium: uprowadzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. uprowadzenie
uprowadzenia
D. uprowadzenia
uprowadzeń
C. uprowadzeniu
uprowadzeniom
B. uprowadzenie
uprowadzenia
N. uprowadzeniem
uprowadzeniami
Ms. uprowadzeniu
uprowadzeniach
W. uprowadzenie
uprowadzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uprowadzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. uprowadzony
uprowadzony
uprowadzony
uprowadzone
uprowadzona
D. uprowadzonego
uprowadzonego
uprowadzonego
uprowadzonego
uprowadzonej
C. uprowadzonemu
uprowadzonemu
uprowadzonemu
uprowadzonemu
uprowadzonej
B. uprowadzonego
uprowadzonego
uprowadzony
uprowadzone
uprowadzoną
N. uprowadzonym
uprowadzonym
uprowadzonym
uprowadzonym
uprowadzoną
Ms. uprowadzonym
uprowadzonym
uprowadzonym
uprowadzonym
uprowadzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. uprowadzeni
uprowadzeni
uprowadzone
uprowadzone
D. uprowadzonych
uprowadzonych
uprowadzonych
uprowadzonych
C. uprowadzonym
uprowadzonym
uprowadzonym
uprowadzonym
B. uprowadzonych
uprowadzonych
uprowadzonych
uprowadzone
N. uprowadzonymi
uprowadzonymi
uprowadzonymi
uprowadzonymi
Ms. uprowadzonych
uprowadzonych
uprowadzonych
uprowadzonych

odpowiednik aspektowy: uprowadzać

Składnia

Rzosobowy + uprowadzić +
KOGO/CO
Data ostatniej modyfikacji: 07.08.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj