Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. panować
1. kraj
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną
Połączenia
- armia, mafia opanowała coś; hitlerowcy, partyzanci, powstańcy; napastnicy, piraci opanowali coś
- opanować budynek, gmach, siedzibę czegoś, twierdzę, zamek; statek; kraj, miasto, stolicę, świat, teren, ziemię; lotnisko, most, ulice
- opanować coś błyskawicznie, zupełnie
- chcieć opanować
Cytaty
W ciągu kilku dni opanowano kraj większy od Polski, w historii rzadko się to zdarza. źródło: NKJP: Afganistan - kraina wojny, Dziennik Polski, 2001-11-16 |
|
Demonstranci próbują opanować gmach telewizji. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: U pisarza, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1997-03-21 |
|
Po śmierci Wacława III, popierany przez możnych i rycerzy niechętnych obcym rządom, opanował ziemię krakowską, spotykając się tam jednak z silną opozycją. źródło: NKJP: Alicja Dybkowska, Jan Żaryn, Małgorzata Żaryn: Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności, 1996 |
|
[...] piraci opanowali kapitański mostek i przerwali łączność, a następnie przez prawie godzinę bezkarnie plądrowali kabiny załogi i siedem kontenerów. źródło: NKJP: Henryk Mąka: Piraci znów atakują, 1995 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opanuję |
opanujemy |
|||
2 os. |
opanujesz |
opanujecie |
|||
3 os. |
opanuje |
opanują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałem +(e)m opanował |
opanowałam +(e)m opanowała |
opanowałom +(e)m opanowało |
opanowaliśmy +(e)śmy opanowali |
opanowałyśmy +(e)śmy opanowały |
2 os. |
opanowałeś +(e)ś opanował |
opanowałaś +(e)ś opanowała |
opanowałoś +(e)ś opanowało |
opanowaliście +(e)ście opanowali |
opanowałyście +(e)ście opanowały |
3 os. |
opanował |
opanowała |
opanowało |
opanowali |
opanowały |
bezosobnik: opanowano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opanujmy |
|
2 os. |
opanuj |
opanujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałbym bym opanował |
opanowałabym bym opanowała |
opanowałobym bym opanowało |
opanowalibyśmy byśmy opanowali |
opanowałybyśmy byśmy opanowały |
2 os. |
opanowałbyś byś opanował |
opanowałabyś byś opanowała |
opanowałobyś byś opanowało |
opanowalibyście byście opanowali |
opanowałybyście byście opanowały |
3 os. |
opanowałby by opanował |
opanowałaby by opanowała |
opanowałoby by opanowało |
opanowaliby by opanowali |
opanowałyby by opanowały |
bezosobnik: opanowano by
bezokolicznik: opanować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
opanowawszy
gerundium: opanowanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opanowanie |
opanowania |
D. | opanowania |
opanowań |
C. | opanowaniu |
opanowaniom |
B. | opanowanie |
opanowania |
N. | opanowaniem |
opanowaniami |
Ms. | opanowaniu |
opanowaniach |
W. | opanowanie |
opanowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opanowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opanowany |
opanowany |
opanowany |
opanowane |
opanowana |
D. | opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanej |
C. | opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanej |
B. | opanowanego |
opanowanego |
opanowany |
opanowane |
opanowaną |
N. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowaną |
Ms. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opanowani |
opanowani |
opanowane |
opanowane |
D. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
C. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
B. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowane |
N. | opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
Ms. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
odpowiednik aspektowy: opanowywać
Składnia
Rzosobowy | + | opanować | + |
CO
|
2. rynek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw
Połączenia
- firma opanowała coś
- opanować handel, produkcję, rynek
Cytaty
Polscy robotnicy praktycznie opanowali rynek budowlany w Wielkiej Brytanii. źródło: NKJP: Przemysław Zieliński: W poszukiwaniu lepszego życia na obcej ziemi, Gazeta Tczewska, 2008-02-12 |
|
Czytelnik [...] opisuje, jak to Żydzi opanowali handel w mieście, że są tylko 2 sklepy katolickie, a 40 prowadzą Żydzi. źródło: NKJP: Janina Paradowska: Niech nawet boli, Polityka, 2001-04-07 |
|
Działała znakomita kadra fachowców jeszcze tych sprzed wojny, którzy zdołali opanować gospodarkę kraju w najtrudniejszym dla niej okresie. źródło: NKJP: (BES): Ostatni 3 maja przed wybuchem wojny, Dziennik Polski, 2008-09-29 |
|
Z biegiem czasu system VHS opanował produkcję, a dominującą pozycję uzyskała Matsushita, zarówno na rynku wewnętrznym, jak i amerykańskim [...]. źródło: NKJP: Jolanta Młodawska: Rola państwa w branżach wysokiej szansy w Japonii w latach 1950-2000: analiza teoretyczna i empiryczna weryfikacja, 2001 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opanuję |
opanujemy |
|||
2 os. |
opanujesz |
opanujecie |
|||
3 os. |
opanuje |
opanują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałem +(e)m opanował |
opanowałam +(e)m opanowała |
opanowałom +(e)m opanowało |
opanowaliśmy +(e)śmy opanowali |
opanowałyśmy +(e)śmy opanowały |
2 os. |
opanowałeś +(e)ś opanował |
opanowałaś +(e)ś opanowała |
opanowałoś +(e)ś opanowało |
opanowaliście +(e)ście opanowali |
opanowałyście +(e)ście opanowały |
3 os. |
opanował |
opanowała |
opanowało |
opanowali |
opanowały |
bezosobnik: opanowano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opanujmy |
|
2 os. |
opanuj |
opanujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałbym bym opanował |
opanowałabym bym opanowała |
opanowałobym bym opanowało |
opanowalibyśmy byśmy opanowali |
opanowałybyśmy byśmy opanowały |
2 os. |
opanowałbyś byś opanował |
opanowałabyś byś opanowała |
opanowałobyś byś opanowało |
opanowalibyście byście opanowali |
opanowałybyście byście opanowały |
3 os. |
opanowałby by opanował |
opanowałaby by opanowała |
opanowałoby by opanowało |
opanowaliby by opanowali |
opanowałyby by opanowały |
bezosobnik: opanowano by
bezokolicznik: opanować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
opanowawszy
gerundium: opanowanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opanowanie |
opanowania |
D. | opanowania |
opanowań |
C. | opanowaniu |
opanowaniom |
B. | opanowanie |
opanowania |
N. | opanowaniem |
opanowaniami |
Ms. | opanowaniu |
opanowaniach |
W. | opanowanie |
opanowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opanowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opanowany |
opanowany |
opanowany |
opanowane |
opanowana |
D. | opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanej |
C. | opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanej |
B. | opanowanego |
opanowanego |
opanowany |
opanowane |
opanowaną |
N. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowaną |
Ms. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opanowani |
opanowani |
opanowane |
opanowane |
D. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
C. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
B. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowane |
N. | opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
Ms. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
odpowiednik aspektowy: opanowywać
Składnia
Rzosobowy | + | opanować | + |
CO
|
3. irytację
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Relacje znaczeniowe
synonimy: | powściągnąć, stłumić |
Połączenia
- opanować emocje, gniew, irytację, lęk, łzy, nerwy, niepokój, panikę, strach, stres, szał, śmiech, tremę, wzburzenie, wzruszenie, zdenerwowanie, złość; ciekawość; ból, dreszcze, drżenie głosu, odruch
- trudno opanować
- potrafić, umieć, zdołać; próbować, spróbować, usiłować opanować
Cytaty
Nie ma pan prawa tak się do mnie zwracać. - Jakub nie mógł opanować złości. Gwałtownym ruchem zmiótł z biurka starannie ułożone dokumenty. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996 |
|
[...] początkowo graliśmy trochę nerwowo, jednak z czasem opanowaliśmy nerwy i zaczęliśmy przeważać na boisku. źródło: NKJP: (RCZ): Mistrz pokonany, Dziennik Polski, 2000-12-12 |
|
Nie planował zwierzeń, przeciwnie, przybył do miasta w przekonaniu, że nigdy nikomu nie zwierzy się z sekretów serca, ale po pierwszej łzie nie potrafił już opanować żalu. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006 |
|
Kiedy nie jesteśmy z siebie zadowoleni, kiedy wiele spraw nie wygląda tak, jakbyśmy chcieli, staramy się opanować gniew , by w jak najmniejszym stopniu objawiał się w naszych relacjach z dziećmi. źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opanuję |
opanujemy |
|||
2 os. |
opanujesz |
opanujecie |
|||
3 os. |
opanuje |
opanują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałem +(e)m opanował |
opanowałam +(e)m opanowała |
opanowałom +(e)m opanowało |
opanowaliśmy +(e)śmy opanowali |
opanowałyśmy +(e)śmy opanowały |
2 os. |
opanowałeś +(e)ś opanował |
opanowałaś +(e)ś opanowała |
opanowałoś +(e)ś opanowało |
opanowaliście +(e)ście opanowali |
opanowałyście +(e)ście opanowały |
3 os. |
opanował |
opanowała |
opanowało |
opanowali |
opanowały |
bezosobnik: opanowano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opanujmy |
|
2 os. |
opanuj |
opanujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałbym bym opanował |
opanowałabym bym opanowała |
opanowałobym bym opanowało |
opanowalibyśmy byśmy opanowali |
opanowałybyśmy byśmy opanowały |
2 os. |
opanowałbyś byś opanował |
opanowałabyś byś opanowała |
opanowałobyś byś opanowało |
opanowalibyście byście opanowali |
opanowałybyście byście opanowały |
3 os. |
opanowałby by opanował |
opanowałaby by opanowała |
opanowałoby by opanowało |
opanowaliby by opanowali |
opanowałyby by opanowały |
bezosobnik: opanowano by
bezokolicznik: opanować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
opanowawszy
gerundium: opanowanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opanowanie |
opanowania |
D. | opanowania |
opanowań |
C. | opanowaniu |
opanowaniom |
B. | opanowanie |
opanowania |
N. | opanowaniem |
opanowaniami |
Ms. | opanowaniu |
opanowaniach |
W. | opanowanie |
opanowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opanowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opanowany |
opanowany |
opanowany |
opanowane |
opanowana |
D. | opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanej |
C. | opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanej |
B. | opanowanego |
opanowanego |
opanowany |
opanowane |
opanowaną |
N. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowaną |
Ms. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opanowani |
opanowani |
opanowane |
opanowane |
D. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
C. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
B. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowane |
N. | opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
Ms. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
odpowiednik aspektowy: opanowywać
Składnia
Rzosobowy | + | opanować | + |
CO
|
4. chaos
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy
Połączenia
- opanować ogień, pożar, żywioł; chaos, rozruchy, tłum; bezrobocie, inflację, kryzys, przestępczość; skutki czegoś; problem, sytuację
- opanować coś całkowicie, częściowo; szybko
- potrafić, umieć, zdołać; próbować, spróbować, usiłować opanować
Cytaty
Spłonęło wiele hektarów suchego ścierniska. Pożar opanowano po około dwóch godzinach. źródło: NKJP: (cm): Płonęły pola, Gazeta Goleniowska, 2008-08-02 |
|
[...] po to, by przestępczość zwalczyć, trzeba uruchomić cały szereg środków organizacyjnych, kadrowych, technicznych, bo one będą decydowały o tym, czy opanujemy przestępczość czy nie. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 30.09.1994 |
|
Gdy w listopadzie 1992 roku [...] obejmował urząd premiera, obiecywał, że w ciągu kilkunastu miesięcy opanuje chaos gospodarczy [...]. źródło: NKJP: Mirosław Banasiak: Rumunia w ciężkiej godzinie, Gazeta Wyborcza, 1994-02-16 |
|
Uszwica, górska poniekąd rzeczka, biorąca początek w Beskidzie Wyspowym, dopływ Wisły, w okolicach Brzeska już kilka razy przerodziła się w niemożliwy do opanowania żywioł. źródło: NKJP: Wiesław Ziobro: Między nami sąsiadami..., Dziennik Polski, 2005-10-21 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opanuję |
opanujemy |
|||
2 os. |
opanujesz |
opanujecie |
|||
3 os. |
opanuje |
opanują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałem +(e)m opanował |
opanowałam +(e)m opanowała |
opanowałom +(e)m opanowało |
opanowaliśmy +(e)śmy opanowali |
opanowałyśmy +(e)śmy opanowały |
2 os. |
opanowałeś +(e)ś opanował |
opanowałaś +(e)ś opanowała |
opanowałoś +(e)ś opanowało |
opanowaliście +(e)ście opanowali |
opanowałyście +(e)ście opanowały |
3 os. |
opanował |
opanowała |
opanowało |
opanowali |
opanowały |
bezosobnik: opanowano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opanujmy |
|
2 os. |
opanuj |
opanujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałbym bym opanował |
opanowałabym bym opanowała |
opanowałobym bym opanowało |
opanowalibyśmy byśmy opanowali |
opanowałybyśmy byśmy opanowały |
2 os. |
opanowałbyś byś opanował |
opanowałabyś byś opanowała |
opanowałobyś byś opanowało |
opanowalibyście byście opanowali |
opanowałybyście byście opanowały |
3 os. |
opanowałby by opanował |
opanowałaby by opanowała |
opanowałoby by opanowało |
opanowaliby by opanowali |
opanowałyby by opanowały |
bezosobnik: opanowano by
bezokolicznik: opanować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
opanowawszy
gerundium: opanowanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opanowanie |
opanowania |
D. | opanowania |
opanowań |
C. | opanowaniu |
opanowaniom |
B. | opanowanie |
opanowania |
N. | opanowaniem |
opanowaniami |
Ms. | opanowaniu |
opanowaniach |
W. | opanowanie |
opanowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opanowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opanowany |
opanowany |
opanowany |
opanowane |
opanowana |
D. | opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanej |
C. | opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanej |
B. | opanowanego |
opanowanego |
opanowany |
opanowane |
opanowaną |
N. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowaną |
Ms. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opanowani |
opanowani |
opanowane |
opanowane |
D. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
C. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
B. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowane |
N. | opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
Ms. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
odpowiednik aspektowy: opanowywać
Składnia
Rzosobowy | + | opanować | + |
CO
|
5. samochód
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Połączenia
- opanować auto, maszynę, motocykl, pojazd, samochód
Cytaty
Alek gwałtownie skręca w jedną z bocznych uliczek. Zarzuca go, ale udaje mu się opanować pojazd. źródło: NKJP: Marek Bukowski: Wysłannik szatana, 1999 |
|
Po przejechaniu z dużą szybkością kilkuset metrów, uciekający kierowca na zakręcie nie opanował auta i uderzył w krawężnik. źródło: NKJP: Krótko, Dziennik Polski, 2003-10-21 |
|
Nie opanował motocykla i z olbrzymią prędkością wpadł na ogrodzenie toru, stracił przytomność, miał krwotok. źródło: NKJP: Żużel, Gazeta Wyborcza, 1997-08-12 |
|
Chłopiec świetnie radził sobie z opanowaniem maszyny, płynnie pokonując łuki częstochowskiego mini toru. źródło: NKJP: Paweł Mielczarek: Mateusz Kowalczyk liderem, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, 2003-08-21 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opanuję |
opanujemy |
|||
2 os. |
opanujesz |
opanujecie |
|||
3 os. |
opanuje |
opanują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałem +(e)m opanował |
opanowałam +(e)m opanowała |
opanowałom +(e)m opanowało |
opanowaliśmy +(e)śmy opanowali |
opanowałyśmy +(e)śmy opanowały |
2 os. |
opanowałeś +(e)ś opanował |
opanowałaś +(e)ś opanowała |
opanowałoś +(e)ś opanowało |
opanowaliście +(e)ście opanowali |
opanowałyście +(e)ście opanowały |
3 os. |
opanował |
opanowała |
opanowało |
opanowali |
opanowały |
bezosobnik: opanowano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opanujmy |
|
2 os. |
opanuj |
opanujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałbym bym opanował |
opanowałabym bym opanowała |
opanowałobym bym opanowało |
opanowalibyśmy byśmy opanowali |
opanowałybyśmy byśmy opanowały |
2 os. |
opanowałbyś byś opanował |
opanowałabyś byś opanowała |
opanowałobyś byś opanowało |
opanowalibyście byście opanowali |
opanowałybyście byście opanowały |
3 os. |
opanowałby by opanował |
opanowałaby by opanowała |
opanowałoby by opanowało |
opanowaliby by opanowali |
opanowałyby by opanowały |
bezosobnik: opanowano by
bezokolicznik: opanować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
opanowawszy
gerundium: opanowanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opanowanie |
opanowania |
D. | opanowania |
opanowań |
C. | opanowaniu |
opanowaniom |
B. | opanowanie |
opanowania |
N. | opanowaniem |
opanowaniami |
Ms. | opanowaniu |
opanowaniach |
W. | opanowanie |
opanowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opanowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opanowany |
opanowany |
opanowany |
opanowane |
opanowana |
D. | opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanej |
C. | opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanej |
B. | opanowanego |
opanowanego |
opanowany |
opanowane |
opanowaną |
N. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowaną |
Ms. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opanowani |
opanowani |
opanowane |
opanowane |
D. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
C. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
B. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowane |
N. | opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
Ms. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
odpowiednik aspektowy: opanowywać
Składnia
Rzosobowy | + | opanować | + |
CO
|
6. gniew opanował kogoś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka
Połączenia
- gorączka, psychoza, trwoga opanowała kogoś; szaleństwo opanowało kogoś
Cytaty
Europę opanowało szaleństwo grillowania i schodzi każda ilość węgla. źródło: NKJP: Jagienka Wilczak: Dymy w Bieszczadach, Polityka, 2003-02-22 |
|
Ludzi opanowała gorączka wojenna - czuło się to w przygotowaniach władz i wydawanych zarządzeniach, między innymi o zaklejaniu paskami szyb i budowie schronów przeciwlotniczych. źródło: NKJP: Alfons Filar: Śladami tatrzańskich kurierów, 1995 |
|
[...] kiedy w lutym Urząd Rezerwy Federalnej nieznacznie podniósł wysokość jednej ze stóp, inwestorów opanowała trwoga, że może to oznaczać zmianę dotychczasowej tendencji. źródło: NKJP: Rynki papierów wartościowych, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1994-03-21 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opanuję |
opanujemy |
|||
2 os. |
opanujesz |
opanujecie |
|||
3 os. |
opanuje |
opanują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałem +(e)m opanował |
opanowałam +(e)m opanowała |
opanowałom +(e)m opanowało |
opanowaliśmy +(e)śmy opanowali |
opanowałyśmy +(e)śmy opanowały |
2 os. |
opanowałeś +(e)ś opanował |
opanowałaś +(e)ś opanowała |
opanowałoś +(e)ś opanowało |
opanowaliście +(e)ście opanowali |
opanowałyście +(e)ście opanowały |
3 os. |
opanował |
opanowała |
opanowało |
opanowali |
opanowały |
bezosobnik: opanowano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opanujmy |
|
2 os. |
opanuj |
opanujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałbym bym opanował |
opanowałabym bym opanowała |
opanowałobym bym opanowało |
opanowalibyśmy byśmy opanowali |
opanowałybyśmy byśmy opanowały |
2 os. |
opanowałbyś byś opanował |
opanowałabyś byś opanowała |
opanowałobyś byś opanowało |
opanowalibyście byście opanowali |
opanowałybyście byście opanowały |
3 os. |
opanowałby by opanował |
opanowałaby by opanowała |
opanowałoby by opanowało |
opanowaliby by opanowali |
opanowałyby by opanowały |
bezosobnik: opanowano by
bezokolicznik: opanować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
opanowawszy
gerundium: opanowanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opanowanie |
opanowania |
D. | opanowania |
opanowań |
C. | opanowaniu |
opanowaniom |
B. | opanowanie |
opanowania |
N. | opanowaniem |
opanowaniami |
Ms. | opanowaniu |
opanowaniach |
W. | opanowanie |
opanowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opanowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opanowany |
opanowany |
opanowany |
opanowane |
opanowana |
D. | opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanej |
C. | opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanej |
B. | opanowanego |
opanowanego |
opanowany |
opanowane |
opanowaną |
N. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowaną |
Ms. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opanowani |
opanowani |
opanowane |
opanowane |
D. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
C. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
B. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowane |
N. | opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
Ms. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
odpowiednik aspektowy: opanowywać
Składnia
Rznieżywotny | + | opanować | + |
KOGO
|
7. język obcy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Relacje znaczeniowe
synonimy: | nauczyć się, przyswoić, wyuczyć się |
Połączenia
- uczeń opanował coś
- opanować grę, instrument, jazdę, język, obsługę czegoś; materiał, tekst, wiadomości, wiedzę, zagadnienia; metodę, rzemiosło, system, sztukę czegoś, tajniki czegoś, technikę czegoś, technologię, umiejętność, warsztat, zdolność, znajomość czegoś; podstawy czegoś, zasady czegoś
- opanować coś do perfekcji; opanować coś w jakimś stopniu
- opanować coś dobrze, doskonale, nieźle, perfekcyjnie, sprawnie, znakomicie; łatwo, szybko; z trudem
- móc, musieć opanować
Cytaty
Młodzi ludzie z zagranicy [...] zanim podejmą studia w naszym kraju, muszą opanować język polski, w szczególności słownictwo specjalistyczne [...]. źródło: NKJP: (OLA): Nieznany opłatek, Dziennik Polski, 2000-12-12 |
|
Człowiek, który opanował technikę szybkiego czytania, chwyta od razu całe frazy, zdania, linijki. źródło: NKJP: Wojciech Starzyński: Komputer kwantowy, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1998-10-02 |
|
[...] w swojej centrali firma ma wielką farbiarnię i do perfekcji opanowała sztukę barwienia gotowych wyrobów zamiast przędzy. źródło: NKJP: Joanna Solska: Szycie jest piękne, Polityka, 2003-07-05 |
|
[...] Niemcy wnieśli tak ważne nowości, jak wysunięcie broni maszynowej do przodu, przed czoło własnych oddziałów. Potem pierwsi opanowali zasady wojny pozycyjnej. źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opanuję |
opanujemy |
|||
2 os. |
opanujesz |
opanujecie |
|||
3 os. |
opanuje |
opanują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałem +(e)m opanował |
opanowałam +(e)m opanowała |
opanowałom +(e)m opanowało |
opanowaliśmy +(e)śmy opanowali |
opanowałyśmy +(e)śmy opanowały |
2 os. |
opanowałeś +(e)ś opanował |
opanowałaś +(e)ś opanowała |
opanowałoś +(e)ś opanowało |
opanowaliście +(e)ście opanowali |
opanowałyście +(e)ście opanowały |
3 os. |
opanował |
opanowała |
opanowało |
opanowali |
opanowały |
bezosobnik: opanowano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opanujmy |
|
2 os. |
opanuj |
opanujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opanowałbym bym opanował |
opanowałabym bym opanowała |
opanowałobym bym opanowało |
opanowalibyśmy byśmy opanowali |
opanowałybyśmy byśmy opanowały |
2 os. |
opanowałbyś byś opanował |
opanowałabyś byś opanowała |
opanowałobyś byś opanowało |
opanowalibyście byście opanowali |
opanowałybyście byście opanowały |
3 os. |
opanowałby by opanował |
opanowałaby by opanowała |
opanowałoby by opanowało |
opanowaliby by opanowali |
opanowałyby by opanowały |
bezosobnik: opanowano by
bezokolicznik: opanować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
opanowawszy
gerundium: opanowanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opanowanie |
opanowania |
D. | opanowania |
opanowań |
C. | opanowaniu |
opanowaniom |
B. | opanowanie |
opanowania |
N. | opanowaniem |
opanowaniami |
Ms. | opanowaniu |
opanowaniach |
W. | opanowanie |
opanowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opanowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opanowany |
opanowany |
opanowany |
opanowane |
opanowana |
D. | opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanego |
opanowanej |
C. | opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanemu |
opanowanej |
B. | opanowanego |
opanowanego |
opanowany |
opanowane |
opanowaną |
N. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowaną |
Ms. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opanowani |
opanowani |
opanowane |
opanowane |
D. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
C. | opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
opanowanym |
B. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowane |
N. | opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
opanowanymi |
Ms. | opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
opanowanych |
odpowiednik aspektowy: opanowywać
Składnia
Rzosobowy | + | opanować | + |
CO
|