UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wróżyć

Chronologizacja

XVI w., Bor

Pochodzenie

psł. *voržiti 'odgadywać, przepowiadać przyszłość'

Czasownik oparty na psł. rzeczowniku *vorgъ 'rzucanie losów, odgadywanie, przepowiadanie przyszłości; los, przeznaczenie objawiające się przy takim wróżeniu'

1. z kart

Definicja

przewidywać, co się wydarzy w przyszłości, na podstawie układu, jaki tworzą pewne przedmioty lub zjawiska

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wywróżać
	hiperonimy:	przepowiadać

Połączenia

Cyganka, wróżka wróży
wróżyć przez telefon
wróżyć z gwiazd, z kart, z kuli, z run, z tarota, z wosku; z ręki
wróżyć za pomocą czegoś

Cytaty

	W dziennikarskim pubie przy ul. Piotrkowskiej w piątek wróżka Angelika będzie wróżyła z kart, ręki i wosku. źródło: NKJP: (Jed.): Kwiaty, świece i koncerty, Express Ilustrowany, 2001-11-29
	Już za niecały tydzień, 30 listopada, w andrzejkowy wieczór będziemy mogli poznać swoją przyszłość, np. wróżąc sobie z wosku. źródło: NKJP: ELKA: Amulety i wróżby zabezpieczają naszą przyszłość, Gazeta Poznańska, 2001-11-24
	[...] przy rozmaitych okazjach prosiły go o wróżenie z ręki i bardzo przejmowały się jego przepowiedniami. źródło: NKJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995
	Kurs rozpoczyna się w październiku - można na nim zgłębić tajniki wróżenia z kart, linii papilarnych dłoni, tarota, run i innych dziedzin. źródło: NKJP: Express Ilustrowany, 2003-09-26
	Udział w festiwalu zgłosiło ponad 300 znawców tajników naturalnego leczenia i psychotroniki z całego kraju - lekarzy-naturalistów, uzdrowicieli, radiestetów, astrologów, jasnowidzów i wróżących na różne sposoby. źródło: NKJP: Benadetta i Waldemar Uchmanowie: Boję się choroby Alzheimera..., Wieczór Wybrzeża, 1998-09-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wróżę	wróżymy
2 os.	wróżysz	wróżycie
3 os.	wróży	wróżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wróżyłem +(e)m wróżył	wróżyłam +(e)m wróżyła	wróżyłom +(e)m wróżyło	wróżyliśmy +(e)śmy wróżyli	wróżyłyśmy +(e)śmy wróżyły
2 os.	wróżyłeś +(e)ś wróżył	wróżyłaś +(e)ś wróżyła	wróżyłoś +(e)ś wróżyło	wróżyliście +(e)ście wróżyli	wróżyłyście +(e)ście wróżyły
3 os.	wróżył	wróżyła	wróżyło	wróżyli	wróżyły

bezosobnik: wróżono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wróżył będę wróżyć	będę wróżyła będę wróżyć	będę wróżyło będę wróżyć	będziemy wróżyli będziemy wróżyć	będziemy wróżyły będziemy wróżyć
2 os.	będziesz wróżył będziesz wróżyć	będziesz wróżyła będziesz wróżyć	będziesz wróżyło będziesz wróżyć	będziecie wróżyli będziecie wróżyć	będziecie wróżyły będziecie wróżyć
3 os.	będzie wróżył będzie wróżyć	będzie wróżyła będzie wróżyć	będzie wróżyło będzie wróżyć	będą wróżyli będą wróżyć	będą wróżyły będą wróżyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wróżmy
2 os.	wróż	wróżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wróżyłbym bym wróżył	wróżyłabym bym wróżyła	wróżyłobym bym wróżyło	wróżylibyśmy byśmy wróżyli	wróżyłybyśmy byśmy wróżyły
2 os.	wróżyłbyś byś wróżył	wróżyłabyś byś wróżyła	wróżyłobyś byś wróżyło	wróżylibyście byście wróżyli	wróżyłybyście byście wróżyły
3 os.	wróżyłby by wróżył	wróżyłaby by wróżyła	wróżyłoby by wróżyło	wróżyliby by wróżyli	wróżyłyby by wróżyły

bezosobnik: wróżono by

bezokolicznik: wróżyć

imiesłów przysłówkowy współczesny:

wróżąc

gerundium: wróżenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wróżenie	wróżenia
D.	wróżenia	wróżeń
C.	wróżeniu	wróżeniom
B.	wróżenie	wróżenia
N.	wróżeniem	wróżeniami
Ms.	wróżeniu	wróżeniach
W.	wróżenie	wróżenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wróżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wróżący	wróżący	wróżący	wróżące	wróżąca
D.	wróżącego	wróżącego	wróżącego	wróżącego	wróżącej
C.	wróżącemu	wróżącemu	wróżącemu	wróżącemu	wróżącej
B.	wróżącego	wróżącego	wróżący	wróżące	wróżącą
N.	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącą
Ms.	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wróżący	wróżący	wróżące	wróżące
D.	wróżących	wróżących	wróżących	wróżących
C.	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącym
B.	wróżących	wróżących	wróżących	wróżące
N.	wróżącymi	wróżącymi	wróżącymi	wróżącymi
Ms.	wróżących	wróżących	wróżących	wróżących

odpowiednik aspektowy: wywróżyć

Składnia

	+	wróżyć	+	(z CZEGO) + KOMU
	+	wróżyć	+	z CZEGO + (KOMU)

2. karierę

Definicja

przewidywać jakiś rozwój wydarzeń na podstawie znanych faktów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	prorokować, przepowiadać, rokować, wywróżać
	hiperonimy:	przewidywać

Połączenia

wróżyć karierę, powodzenie, sukces; coś dobrego, koniec czegoś
dobrze, źle wróżyć czemuś

Cytaty

	Astra to najnowszy produkt Opla, któremu dziennikarze wróżą rynkowy sukces. źródło: NKJP: Piotr Muszor: Skazana na sukces, Dziennik Zachodni, 2009-11-26
	Mając 29 lat Allende zostaje deputowanym do Parlamentu, przyjaciele wróżą mu zawrotną karierę. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Chrystus z karabinem na ramieniu, 2007
	Pomylili się ci, którzy w latach siedemdziesiątych wróżyli koniec żeglugi pasażerskiej. źródło: NKJP: Ryszard Socha: Sto dni na oceanach, Polityka, 2000-07-29
	Po sukcesie filmu „Pręgi” mariażowi młodej literatury i młodego kina wróżono wielką przyszłość - jak się okazało, na wyrost. źródło: NKJP: Adam Kyzioł: Literatura na deskach, Polityka, 2006-03-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wróżę	wróżymy
2 os.	wróżysz	wróżycie
3 os.	wróży	wróżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wróżyłem +(e)m wróżył	wróżyłam +(e)m wróżyła	wróżyłom +(e)m wróżyło	wróżyliśmy +(e)śmy wróżyli	wróżyłyśmy +(e)śmy wróżyły
2 os.	wróżyłeś +(e)ś wróżył	wróżyłaś +(e)ś wróżyła	wróżyłoś +(e)ś wróżyło	wróżyliście +(e)ście wróżyli	wróżyłyście +(e)ście wróżyły
3 os.	wróżył	wróżyła	wróżyło	wróżyli	wróżyły

bezosobnik: wróżono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wróżył będę wróżyć	będę wróżyła będę wróżyć	będę wróżyło będę wróżyć	będziemy wróżyli będziemy wróżyć	będziemy wróżyły będziemy wróżyć
2 os.	będziesz wróżył będziesz wróżyć	będziesz wróżyła będziesz wróżyć	będziesz wróżyło będziesz wróżyć	będziecie wróżyli będziecie wróżyć	będziecie wróżyły będziecie wróżyć
3 os.	będzie wróżył będzie wróżyć	będzie wróżyła będzie wróżyć	będzie wróżyło będzie wróżyć	będą wróżyli będą wróżyć	będą wróżyły będą wróżyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wróżmy
2 os.	wróż	wróżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wróżyłbym bym wróżył	wróżyłabym bym wróżyła	wróżyłobym bym wróżyło	wróżylibyśmy byśmy wróżyli	wróżyłybyśmy byśmy wróżyły
2 os.	wróżyłbyś byś wróżył	wróżyłabyś byś wróżyła	wróżyłobyś byś wróżyło	wróżylibyście byście wróżyli	wróżyłybyście byście wróżyły
3 os.	wróżyłby by wróżył	wróżyłaby by wróżyła	wróżyłoby by wróżyło	wróżyliby by wróżyli	wróżyłyby by wróżyły

bezosobnik: wróżono by

bezokolicznik: wróżyć

imiesłów przysłówkowy współczesny:

wróżąc

gerundium: wróżenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wróżenie	wróżenia
D.	wróżenia	wróżeń
C.	wróżeniu	wróżeniom
B.	wróżenie	wróżenia
N.	wróżeniem	wróżeniami
Ms.	wróżeniu	wróżeniach
W.	wróżenie	wróżenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wróżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wróżący	wróżący	wróżący	wróżące	wróżąca
D.	wróżącego	wróżącego	wróżącego	wróżącego	wróżącej
C.	wróżącemu	wróżącemu	wróżącemu	wróżącemu	wróżącej
B.	wróżącego	wróżącego	wróżący	wróżące	wróżącą
N.	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącą
Ms.	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wróżący	wróżący	wróżące	wróżące
D.	wróżących	wróżących	wróżących	wróżących
C.	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącym
B.	wróżących	wróżących	wróżących	wróżące
N.	wróżącymi	wróżącymi	wróżącymi	wróżącymi
Ms.	wróżących	wróżących	wróżących	wróżących

imiesłów przymiotnikowy bierny: wróżony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wróżony	wróżony	wróżony	wróżone	wróżona
D.	wróżonego	wróżonego	wróżonego	wróżonego	wróżonej
C.	wróżonemu	wróżonemu	wróżonemu	wróżonemu	wróżonej
B.	wróżonego	wróżonego	wróżony	wróżone	wróżoną
N.	wróżonym	wróżonym	wróżonym	wróżonym	wróżoną
Ms.	wróżonym	wróżonym	wróżonym	wróżonym	wróżonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wróżeni	wróżeni	wróżone	wróżone
D.	wróżonych	wróżonych	wróżonych	wróżonych
C.	wróżonym	wróżonym	wróżonym	wróżonym
B.	wróżonych	wróżonych	wróżonych	wróżone
N.	wróżonymi	wróżonymi	wróżonymi	wróżonymi
Ms.	wróżonych	wróżonych	wróżonych	wróżonych

odpowiednik aspektowy: wywróżyć

Składnia

wróżyć

CO + (KOMU/CZEMU)

3. o pogodzie

Definicja

być zapowiedzią czegoś

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zwiastować

Połączenia

głos, mina, ton, uśmiech, wygląd, zapach wróży coś
wróżyć deszcz, mróz, opady, pogodę, urodzaj; jakiś (deszczowy, urodzajny...) rok

Cytaty

	Niebo leciutko przydymione bielą wróżyło trwałą pogodę. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
	W drogę do wujowskich Płomian wyruszono dopiero koło południa, mimo iż szło na mróz, a ołowiane chmury wróżyły śnieżycę. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk. Opowiadania starej daty, 2003
	Teraz zobaczył [...] szalik. I ten zawodowy miły uśmiech, który rzadko wróżył coś dobrego. źródło: NKJP: Marcin Wroński: Officium Secretum: pies pański, 2010
	Kiedy wreszcie wjechaliśmy do lasu, mokra i straszliwie podziurawiona droga nie wróżyła niczego dobrego. źródło: NKJP: Tomasz Szmandra: Nie tylko na szosę, Dziennik Zachodni, 2007-09-13
	Miał wygląd nie wróżący niczego dobrego, ani śladu uśmiechu na wargach czy w oczach. źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn, Krąg Pierwszy. Tom 2, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wróżę	wróżymy
2 os.	wróżysz	wróżycie
3 os.	wróży	wróżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wróżyłem +(e)m wróżył	wróżyłam +(e)m wróżyła	wróżyłom +(e)m wróżyło	wróżyliśmy +(e)śmy wróżyli	wróżyłyśmy +(e)śmy wróżyły
2 os.	wróżyłeś +(e)ś wróżył	wróżyłaś +(e)ś wróżyła	wróżyłoś +(e)ś wróżyło	wróżyliście +(e)ście wróżyli	wróżyłyście +(e)ście wróżyły
3 os.	wróżył	wróżyła	wróżyło	wróżyli	wróżyły

bezosobnik: wróżono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wróżył będę wróżyć	będę wróżyła będę wróżyć	będę wróżyło będę wróżyć	będziemy wróżyli będziemy wróżyć	będziemy wróżyły będziemy wróżyć
2 os.	będziesz wróżył będziesz wróżyć	będziesz wróżyła będziesz wróżyć	będziesz wróżyło będziesz wróżyć	będziecie wróżyli będziecie wróżyć	będziecie wróżyły będziecie wróżyć
3 os.	będzie wróżył będzie wróżyć	będzie wróżyła będzie wróżyć	będzie wróżyło będzie wróżyć	będą wróżyli będą wróżyć	będą wróżyły będą wróżyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wróżmy
2 os.	wróż	wróżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wróżyłbym bym wróżył	wróżyłabym bym wróżyła	wróżyłobym bym wróżyło	wróżylibyśmy byśmy wróżyli	wróżyłybyśmy byśmy wróżyły
2 os.	wróżyłbyś byś wróżył	wróżyłabyś byś wróżyła	wróżyłobyś byś wróżyło	wróżylibyście byście wróżyli	wróżyłybyście byście wróżyły
3 os.	wróżyłby by wróżył	wróżyłaby by wróżyła	wróżyłoby by wróżyło	wróżyliby by wróżyli	wróżyłyby by wróżyły

bezosobnik: wróżono by

bezokolicznik: wróżyć

imiesłów przysłówkowy współczesny:

wróżąc

gerundium: wróżenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wróżenie	wróżenia
D.	wróżenia	wróżeń
C.	wróżeniu	wróżeniom
B.	wróżenie	wróżenia
N.	wróżeniem	wróżeniami
Ms.	wróżeniu	wróżeniach
W.	wróżenie	wróżenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wróżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wróżący	wróżący	wróżący	wróżące	wróżąca
D.	wróżącego	wróżącego	wróżącego	wróżącego	wróżącej
C.	wróżącemu	wróżącemu	wróżącemu	wróżącemu	wróżącej
B.	wróżącego	wróżącego	wróżący	wróżące	wróżącą
N.	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącą
Ms.	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wróżący	wróżący	wróżące	wróżące
D.	wróżących	wróżących	wróżących	wróżących
C.	wróżącym	wróżącym	wróżącym	wróżącym
B.	wróżących	wróżących	wróżących	wróżące
N.	wróżącymi	wróżącymi	wróżącymi	wróżącymi
Ms.	wróżących	wróżących	wróżących	wróżących

odpowiednik aspektowy: wywróżyć

Składnia

wróżyć

Frazeologizmy

ktoś wróży z fusów
Na dwoje babka wróżyła

Data ostatniej modyfikacji: 22.05.2015