Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. krzyż
1. mały krzyż
Cytaty
Odmiana
część mowy: rzeczownik
1.a kształt
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury
Cytaty
|
Według wierzeń gospodarzy na południu Polski, palmy wbite w ziemię w kształcie krzyżyka miały zapewnić urodzaj i pomyślność w pracy i chronić zasiewy przed gradem. źródło: NKJP: Eugenia Czyż: Kącik wspomnień, Nakielski Czas, 2004-04-14 |
|
|
Kiedy pił, zauważyłem, że ma bagnet wytatuowany na przedramieniu. Rękojeść była w kształcie krzyżyka. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996 |
|
|
Istniał tak zwany wątek krzyżowy, w którym układano z kolei na przemian warstwę główek. Patrząc z pewnej odległości na lico muru, można było zobaczyć układające się regularnie krzyżyki z cegieł. źródło: NKJP: Andrzej Nazar: Od surówki po silikat, Dziennik Polski - Dom, 2002-09-04 |
|
|
Cechą typową gamepadu jest obecność okrągłego przycisku (w oryginalnej, konsolowej wersji była to forma krzyżyka), który przekazuje nacisk w jednym z ośmiu kierunków (czterech podstawowych: lewo–prawo, góra–dół i czterech dodatkowych: pośrednich między podstawowymi). źródło: NKJP: Andrzej Majkowski: Joysticki, gamepady, kierownice, prasa, 1999 |
|
|
Ciekawostką budzącą już tylko śmiech jest oprawiona w ramkę kolekcja stalówek do drewnianej oprawki i kałamarza. Kto posługiwał się tym przyborem do pisania wie, że najlepsze stalówki miały krzyżyk i właśnie taka króluje wśród pozostałych. źródło: NKJP: Odmłodzona staroć, Dziennik Polski - Dom, 2003-01-29 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| D. | krzyżyka |
krzyżyków |
|
| C. | krzyżykowi |
krzyżykom |
|
| B. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| N. | krzyżykiem |
krzyżykami |
|
| Ms. | krzyżyku |
krzyżykach |
|
| W. | krzyżyku |
krzyżyki |
1.b przedmiot
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
Połączenia
- prawosławny, protestancki; mały; czarny; drewniany, srebrny, złoty, żelazny krzyżyk; krzyżyk jerozolimski
- krzyżyk z orłem
- różaniec i krzyżyk; krzyże i krzyżyki, medaliki i krzyżyki
- łańcuszek z krzyżykiem
- nosić krzyżyk
- zwieńczony krzyżykiem
Cytaty
|
W Polsce przed wyprawą dostałem różne drobiazgi od rodziny, przyjaciół. Żona Marka Grochowskiego dała mi krzyżyk z Ziemi Świętej. źródło: NKJP: Wioletta Gnacikowska: Himalaizm. Rozmowa ze zdobywcami K-2, Gazeta Wyborcza, 1996-09-03 |
|
|
Kiedy Jasio jechał do Warszawy, Suzanne zawiesiła mu na szyi rodzinną relikwię, drewniany krzyżyk inkrustowany złotem. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: czyściec, 1992 |
|
|
Sięgnąłem pod kołnierz jego bluzy. Tak jak myślałem, miał tam łańcuszek z krzyżykiem. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008 |
|
|
Ojciec Bogusław Piechuta, kapucyn z Tenczyna, miał zawieszony na szyi krzyżyk z relikwią Ojca Pio. źródło: NKJP: Kazimierz Cuch: Starachowice , Pielgrzymi z całej Polski w sanktuarium w Kałkowie, Echo Dnia, 2007-06-24 |
|
|
[...]często owi przeciwnicy imperializmu sami odwołują się do przemocy, mordując chrześcijan w Sudanie czy zakazując noszenia krzyżyków w Arabii Saudyjskiej. źródło: NKJP: Samuel Bracławski: Państwo szatana, prasa, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| D. | krzyżyka |
krzyżyków |
|
| C. | krzyżykowi |
krzyżykom |
|
| B. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| N. | krzyżykiem |
krzyżykami |
|
| Ms. | krzyżyku |
krzyżykach |
|
| W. | krzyżyku |
krzyżyki |
1.c gest
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne
Połączenia
- krzyżyk na czole, na piersi
- kreślić, nakreślić, uczynić, zaznaczyć, zrobić krzyżyk
Cytaty
|
Zrzuciłem płaszcz kąpielowy, zsunąłem spodenki i, dyskretnie zaznaczywszy kciukiem krzyżyk na kosmatej piersi, buchnąłem w wodę. Była chłodna. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995 |
|
|
Jak zapamiętałem samo błogosławieństwo? Ojciec Święty podszedł do każdego z nas i nakreślił krzyżyk na czole. źródło: NKJP: Anna Drela: Pobłogosławieni na całe życie, Echo Dnia, 2005-06-03 |
|
|
Opiekunka uczyniła mu krzyżyk na czole i powiedziała: - Idź z panią... Jan nie ruszył się z miejsca, uśmiechał się łagodnie. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: piołun, 1992 |
|
|
Opowiada, że było to inne pożegnanie. Nie takie jak zawsze, gdy ręką kreśliła krzyżyk na czole Wandy, a potem ją przytulała (mimo swych dziwnych ksiąg Maria Błaszkiewicz jest katoliczką). Tym razem córka nie chciała ani krzyżyka, ani uścisków. źródło: NKJP: Wojciech Tochman: Siedem razy siedem, Gazeta Wyborcza - Wysokie obcasy, 1999-05-08 |
|
|
Gdy orkiestra milkła, młoda para klękała przed rodzicami, którzy w milczeniu udzielali jej swego błogosławieństwa na nowe życie, czyniąc kolejno krzyżyk na czole i całując później w oba policzki. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| D. | krzyżyka |
krzyżyków |
|
| C. | krzyżykowi |
krzyżykom |
|
| B. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| N. | krzyżykiem |
krzyżykami |
|
| Ms. | krzyżyku |
krzyżykach |
|
| W. | krzyżyku |
krzyżyki |
1.d cierpienie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
Cytaty
|
„Bardzo łatwo jest zbawiać dusze, byle tylko te codzienne krzyżyki z rąk Niepokalanej przyjmować”. źródło: NKJP: Rycerz Niepokalanej: Najskuteczniej działa się krzyżem, prasa, 1992 |
|
|
Ich na półkomiczne perypetie ujawniają, że każda z tych postaci dźwiga swój mały krzyżyk. I każda, niezależnie od tego, czy jest artystą czy kupcem, ma podobne kłopoty z istnieniem. źródło: NKJP: Tadeusz Sobolewski: Dziś premiera, Gazeta Wyborcza, 1993/12/17, |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| D. | krzyżyka |
krzyżyków |
|
| C. | krzyżykowi |
krzyżykom |
|
| B. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| N. | krzyżykiem |
krzyżykami |
|
| Ms. | krzyżyku |
krzyżykach |
|
| W. | krzyżyku |
krzyżyki |
2. znak graficzny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie
Połączenia
- czarny krzyżyk
- jeden krzyżyk
- krzyżyk przy kandydatach, przy (jednym) nazwisku; w kratce
- liczba krzyżyków
- postawić, stawiać, zrobić krzyżyk
- zaznaczyć krzyżykiem
Cytaty
|
Głos będzie ważny wtedy, gdy na karcie do głosowania zostanie postawiony krzyżyk tylko przy jednym nazwisku kandydata. źródło: NKJP:(GEG): Jeden radny już wybrany, Dziennik Polski - Kraków, 2000-11-24 |
|
|
Każdy głosujący podpisywał się na liście i następnie na karcie do głosowania krzyżykiem zaznaczał komitet, na który głosował. źródło: NKJP: /AKU/: Młodzi też mają głos, Echo Dnia, 2005-09-21 |
|
|
Przypominamy, że w wyborach do rad gmin krzyżyki oznaczające poparcie dla kandydatów można postawić przy tylu nazwiskach, ile mandatów jest do zdobycia w okręgu. źródło: NKJP: (ALG): Gdzie i jak głosować, Dziennik Polski - Proszowice, 2002-10-26 |
|
|
Spójrzcie – powiedziałem – to dzisiejsza mapa Warszawy. Widzicie cmentarz, szpital, ulicę Kondratowicza, nasz blok. Tutaj, przy dzisiejszej Rembielińskiej, stał kiedyś dom Kopciów, zaznaczymy go krzyżykiem. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005 |
|
|
Zmarły w USA krewniak zostawił majątek wart kilka milionów dolarów. Na testamencie zamiast podpisu złożył krzyżyk. Był analfabetą. źródło: NKJP: Fortuna na Gwiazdkę, Dziennik Polski - Magazyn, 2001-12-22 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| D. | krzyżyka |
krzyżyków |
|
| C. | krzyżykowi |
krzyżykom |
|
| B. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| N. | krzyżykiem |
krzyżykami |
|
| Ms. | krzyżyku |
krzyżykach |
|
| W. | krzyżyku |
krzyżyki |
3. ścieg
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań
Połączenia
- haftować, wyszywać krzyżykami;
- wyhaftowany krzyżykami
Cytaty
|
Te opowiadania, artykuły, recenzje, notki, felietony, czasem wywiady, ale też zwyczajne maszynopisanie i dorywcze, chałupnicze prace typu haftowanie krzyżykami czy nizanie koralików, pozwalają nie umrzeć jej z głodu. źródło: NKJP: Joanna Szczęsna: Pomimo wszystko, Gazeta Wyborcza - Książki, 1999-01-19 |
|
|
Wybrała zajęcia w pracowni plastycznej, gdzie maluje, robi przedmioty z gipsu. Jej ulubionym zajęciem jest też wyszywanie krzyżykami i gotowanie. źródło: NKJP: (e): Miejsce w świecie, Nowiny Raciborskie, 2006-02-21 |
|
|
Panna młoda [...] bosymi stopami klaskała po błocie, skakała poprzez kałuże, biała, z głową owiniętą welonem spadającym na plecy, w sukni długiej, u dołu haftowanej krzyżykami w kwiaty i motyle. źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972 |
|
|
Jednak przede wszystkim... haftuję serwetki, obrusy, obrazki igłą malowane. Dla siebie sam wyszyłem kamizelkę góralską. Moim ulubionym ściegiem są krzyżyki... źródło: NKJP: BES: Najchętniej piszę wieczorem..., Dziennik Polski - Podhale, 2000-10-30 |
|
|
Pokazywane prace to wstawione w ramy obrazy wyszywane wszelakimi technikami, od kompozycji kwiatowych, widoczków, martwej natury wyhaftowanych krzyżykami, po np. szkice twarzy postaci jakby jedną kreską - ściegiem za igłą. źródło: NKJP: (MM): Krzyżyków nie cierpię..., Dziennik Polski - Kraków, 2000-02-26 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| D. | krzyżyka |
krzyżyków |
|
| C. | krzyżykowi |
krzyżykom |
|
| B. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| N. | krzyżykiem |
krzyżykami |
|
| Ms. | krzyżyku |
krzyżykach |
|
| W. | krzyżyku |
krzyżyki |
Inne uwagi
Zwykle lm
4. ósmy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia
Połączenia
- ósmy, piąty, siódmy, szósty... krzyżyk
- krzyżyk na karku
- stuknął komuś któryś krzyżyk
- rozpocząć, zacząć któryś krzyżyk; dźwigać, mieć któryś krzyżyk (na karku)
- wejść / wchodzić w któryś krzyżyk
Cytaty
|
Nie ma obawy, śmierć po mnie jeszcze nie przyszła, chociaż zaczynam ósmy krzyżyk! źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Przystanek Śmierć, 2007 |
|
|
Zbliża się czwarty krzyżyk, to już nie przelewki. Coraz trudniej wierzyć we własną nieśmiertelność... źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Nic, 2005 |
|
|
Jest wiosna roku 1920. Nad Sekwaną kwitną kasztany, hrabina, mimo piątego krzyżyka na karku, jest wciąż w formie, poluje. źródło: NKJP: Kobieta fatalna, Dziennik Polski - Pejzaż, 2004-01-31 |
|
|
Jednak gdy na kark wejdzie dziesiąty krzyżyk i gdy się jest inwalidą I grupy, trudno już cokolwiek działać - trzeba się cieszyć z życia i korzystać z opieki. źródło: NKJP: S. Żagiel: Mieszkać w „Kombatancie”, Tygodnik Ciechanowski, 2007-09-25 |
|
|
Przygarbiona pod ciężarem dziewiątego krzyżyka Franciszka Zorek mówi, że w jej życiu dłużej było nienormalnie niż normalnie. źródło: NKJP: Korzenie, Dziennik Polski - Magazyn, 2000-12-22 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| D. | krzyżyka |
krzyżyków |
|
| C. | krzyżykowi |
krzyżykom |
|
| B. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| N. | krzyżykiem |
krzyżykami |
|
| Ms. | krzyżyku |
krzyżykach |
|
| W. | krzyżyku |
krzyżyki |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | krzyżyk | + |
KTÓRY
|
5. w nutach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka
Cytaty
|
Nie potrafiłem się nauczyć czytania nut, nie mogłem zrozumieć, dlaczego jest pięć linii, co to krzyżyk czy bemol. źródło: NKJP: Anna Sekudewicz: Co tam granie..., Gazeta Wyborcza, 1998-01-16, |
|
|
[...]potem przyszły klasy starsze, w których zaczęliśmy poznawać tajemnice pięciolinii, bemoli, krzyżyków, uczyć się rozpoznawać brzmienia różnych instrumentów muzycznych. źródło: NKJP: Danuta Opalińska: Mój filtr z muzyką, prasa, 1969 |
|
|
Uważaj jedno miejsce + [krzyżykiem] oznaczone. O tym nikt nie wie prócz ciebie. Wysłany Tytusowi autograf „walczyka”, czyli Walca Des-dur op. 70 nr 3, nie zachował się. źródło: NKJP: Krzysztof Bilica: Wokół Chopina i Polski : siedem szkiców, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| D. | krzyżyka |
krzyżyków |
|
| C. | krzyżykowi |
krzyżykom |
|
| B. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| N. | krzyżykiem |
krzyżykami |
|
| Ms. | krzyżyku |
krzyżykach |
|
| W. | krzyżyku |
krzyżyki |
6. plastikowy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
Cytaty
|
Przyklejone płytki zabezpieczamy przed przesuwaniem za pomocą plastikowych krzyżyków umieszczanych w narożnikach pomiędzy nimi. źródło: NKJP: (BK): Na podgrzewane powierzchnie, Dziennik Polski - Dom, 2003-05-14 |
|
|
Po ułożeniu płytki usuwamy ze spoin wyciśniętą spod niej zaprawę, a miejsce wokół czyścimy za pomocą wilgotnej gąbki. W naroża wkładamy krzyżyki dystansowe. źródło: NKJP: Małgorzata Piotrowska: Renowacja grobowca, Nowiny Raciborskie, 2005-06-21 |
|
|
Stare, uszkodzone płytki mogą być podstawą dla nowej glazury, trzeba je tylko dokładnie oczyścić. Plastikowe krzyżyki umożliwiają równoległe ułożenie płytek. źródło: NKJP: (BEA): Nowe życie starej glazury, Dziennik Polski - Dom, 2003-04-16 |
|
|
Firma oferuje plastikowe krzyżyki dystansowe do pustaków szklanych o gr. 80mm - fuga 10mm. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| D. | krzyżyka |
krzyżyków |
|
| C. | krzyżykowi |
krzyżykom |
|
| B. | krzyżyk |
krzyżyki |
|
| N. | krzyżykiem |
krzyżykami |
|
| Ms. | krzyżyku |
krzyżykach |
|
| W. | krzyżyku |
krzyżyki |