UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

popsuć się

Chronologizacja

1560, SPXVI
Współczesna postać bezokolicznika nowsza wobec śrpol. popsować się

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. popsuję się
popsujemy się
2 os. popsujesz się
popsujecie się
3 os. popsuje się
popsują się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. popsułem się
+(e)m się popsuł
popsułam się
+(e)m się popsuła
popsułom się
+(e)m się popsuło
popsuliśmy się
+(e)śmy się popsuli
popsułyśmy się
+(e)śmy się popsuły
2 os. popsułeś się
+(e)ś się popsuł
popsułaś się
+(e)ś się popsuła
popsułoś się
+(e)ś się popsuło
popsuliście się
+(e)ście się popsuli
popsułyście się
+(e)ście się popsuły
3 os. popsuł się
popsuła się
popsuło się
popsuli się
popsuły się

bezosobnik: popsuto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. popsujmy się
2 os. popsuj się
popsujcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. popsułbym się
bym się popsuł
popsułabym się
bym się popsuła
popsułobym się
bym się popsuło
popsulibyśmy się
byśmy się popsuli
popsułybyśmy się
byśmy się popsuły
2 os. popsułbyś się
byś się popsuł
popsułabyś się
byś się popsuła
popsułobyś się
byś się popsuło
popsulibyście się
byście się popsuli
popsułybyście się
byście się popsuły
3 os. popsułby się
by się popsuł
popsułaby się
by się popsuła
popsułoby się
by się popsuło
popsuliby się
by się popsuli
popsułyby się
by się popsuły

bezosobnik: popsuto by się

bezokolicznik: popsuć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: popsuwszy się

gerundium: popsucie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. popsucie się
popsucia się
D. popsucia się
popsuć się
C. popsuciu się
popsuciom się
B. popsucie się
popsucia się
N. popsuciem się
popsuciami się
Ms. popsuciu się
popsuciach się
W. popsucie się
popsucia się

odpowiednik aspektowy: psuć się

Pochodzenie

Zob. psuć

1. o urządzeniu

Definicja

przestać działać (poprawnie lub w ogóle)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pobabrać się, popaprać się, popitolić się, rozpaćkać się, schromolić się, skopać się, spaćkać się, spitolić się, wypierniczyć się, zbabrać się, zbiesić się, zepsuć się, zsyfić się

Połączenia

  • samochód, tramwaj; mechanizm, silnik; kompas, licznik; komputer, telewizor popsuł się; winda; pralka popsuła się; radio popsuło się

Cytaty

Nie można jej w żaden sposób zatrzymać ani nawet sprawdzić, na którym piętrze aktualnie się znajduje, ponieważ popsuł się licznik.

źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: East Side Story: Van Gogh morduje w windzie, Esensja, 2008-06

Kupił już biały statek rzeczny. Płynął z Berlina do Bielić, ale na polskiej granicy popsuł się silnik.

źródło: NKJP: Włodzimierz Nowak: Obwód głowy, 2007

Urządzenia szybko się popsuły, każde niemal było innego producenta, nikt ich nie chciał konserwować i naprawiać.

źródło: NKJP: (JAZ): Domofony są, ale działa jeden na pięć, Express Ilustrowany, 2003-01-04

2. o zdrowiu

Definicja

stać się mniej sprawnym w stosunku do stanu, który uznaje się za zadowalający

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zepsuć się

Cytaty

Wcale jeszcze niestarej krawcowej nagle popsuł się wzrok. I to tak, że w ogóle mało co widziała.

źródło: NKJP: Aleksander Kropiwnicki: Zajezdnia Londyn, 2007

[...] popsuło się zdrowie. Najpierw tarczyca, operacja, potem udar mózgu. I lewostronny paraliż. Może by i wróciła do zdrowia, gdyby opieka medyczna była lepsza.

źródło: Internet: gazetaprawna.pl

3. o humorze

Definicja

przestać być takim, jaki mówiący uznałby za dobre

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  popitolić się, skopać się, skrochmalić się, skulawić się, spitolić się, zepsuć się, zmaścić się

Połączenia

  • humor popsuł się; koniunktura, pogoda popsuła się; relacje, stosunki; nastroje popsuły się

Cytaty

Parę dni temu popsuła się pogoda, parno było dalej, ale niebo zaciągnęło się dziwnymi chmurami, z mgły, spalin albo i kurzu.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Ojciec nie był właściwie jej ojcem, a od czasu ucieczki do Stanisława jej i tak nie najlepsze stosunki z Suzanne, popsuły się jeszcze bardziej.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: piołun, 1993

Kiedy więc w 2007 r. koniunktura gospodarcza w USA i Europie Zachodniej popsuła się, fundusze inwestycyjne zaczęły uciekać z rynku akcji, szukając lepszych miejsc do zarobku.

źródło: NKJP: Adam Grzeszak: A to byli spekulanci, Polityka, 2008-11-22

Popsuło się po ślubie. Kowalscy pobrali się w maju 2004 roku [...]. W małżeństwie jednak nie bardzo się układało, rozstali się więc, ale po 8 miesiącach postanowili spróbować raz jeszcze.

źródło: NKJP: Magdalena Buchalska: Publiczna sprawa prywatna, Dziennik Łódzki,2006-05-05

Składnia

⌀ + popsuć się + bez ograniczeń

4. o człowieku

Definicja

zmienić swoje postępowanie na gorsze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zepsuć się

Cytaty

[...] jak teraz Monika się popsuła, to będziemy chwalić Dankę. Nie popsuła się, już nie mów że się popsuła [...].

źródło: NKJP: Pogadanki rodzinne u dziadków

Królowie nie popsuli się; bywali jeszcze gorsi, zwłaszcza Hanowerczycy: Jerzy I miał dwie niemieckie kochanki, jego syn był notorycznym kobieciarzem, Fryderyk, książę Walii - po prostu rozpustnikiem.

źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Jej Dyplomowana Wysokość, Polityka, 2004-11-13

5. o żywności

Definicja

przestać nadawać się do spożycia z powodu zachodzących procesów biologicznych lub chemicznych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zepsuć się

Cytaty

Zabrane z Moint zapasy popsuły się w spiekocie i trzeba było wyrzucić je do morza.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Smoczy Pakt, 2003

- Za grube, za sztywne - narzekał, mnąc w palcach próbki tkanin z nowych partii towaru. - Wszystko nie to. Zawiódł się także na kartoflach: przysporzywszy mu przedtem samych korzyści, popsuły się w magazynie, nim wyciągnął z nich resztę należnego zysku. -

źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1998

Data ostatniej modyfikacji: 03.07.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj