Chronologizacja
Pochodzenie
Od: szaleć
1. stan
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | obłąkanie, obłęd, pomieszanie zmysłów |
Połączenia
- obłęd i szaleństwo
- błysk, napady, objawy, przypływ; odrobina, szczypta szaleństwa
- opętani szaleństwem
Cytaty
|
Zebranych ogarniało szaleństwo. Niejednego tam zabito, niejedna panna z pensji dla bogobojnych dziewic utraciła niewinność. Mężowie porzucali żony, a żony mężów. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1996 |
|
|
Witkacy - jak mówiła pani Czesia - uważał w swoim szaleństwie, że Bóg mu podkradł jego pomysły i spełniał jak własne. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995 |
|
|
To była sensacja na całe miasto, fantastyczna i nieprawdopodobna. Wszyscy uważali, że Airam popadła w szaleństwo, wierząc, iż jej syn wróci... źródło: NKJP: Dorota Terakowska: Władca Lewawu, 1989 |
|
|
Aż przychodzi ostatnia rozpaczliwa próba i - uciekają w szaleństwo... Widzę ich w tej chwili, jak krążą po zielonych korytarzach, zielonym linoleum i wyglądają jak algi albo wodorosty, tak się chwieją, kołyszą. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980 |
|
|
W pierwszej chwili nikt nie zrozumiał, co się wydarzyło. Nieoczekiwany zryw Jastrzębia wyglądał na akt szaleństwa, tak samo jak zamordowanie zakutanego w kożuch chłopka. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szaleństwo |
szaleństwa |
|
| D. | szaleństwa |
szaleństw |
|
| C. | szaleństwu |
szaleństwom |
|
| B. | szaleństwo |
szaleństwa |
|
| N. | szaleństwem |
szaleństwami |
|
| Ms. | szaleństwie |
szaleństwach |
|
| W. | szaleństwo |
szaleństwa |
Inne uwagi
Zwykle lp
2. zachowanie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- futbolowe, karciane, rowerowe, sportowe, zimowe; sylwestrowe, świąteczne, zakupowe, wakacyjne; miłosne szaleństwo
- szaleństwo władzy
Cytaty
|
Nie katuje się dietami, uważa, że pracuje wystarczająco ciężko, aby pozwolić sobie od czasu do czasu na odrobinę kulinarnego szaleństwa. Tiramisu to jej przysmak. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2002 |
|
|
- To, co mówisz, jest kompletnie nieodpowiedzialne. Nawet gdybyś nie była w ciąży, uważałabym twój wyjazd za bezsensowny. A w tej sytuacji uważam go za szaleństwo. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008 |
|
|
Nie ma takiego szaleństwa, zboczenia i głupoty, którego by pan nie znalazł w internecie. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Historia i fantastyka, 2005 |
|
|
Będzie miała dziecko. Koniec z imprezowaniem i szaleństwami. Niesystematycznością, nieodpowiedzialnością, egoizmem. Popijaniem i paleniem, rzecz jasna. źródło: NKJP: Monika Rakusa: Żona Adama, 2010 |
|
|
Kiedy, po kilku godzinach tanecznych szaleństw, przejrzałem się w lustrze, ujrzałem moje spodnie wiszące na wielkiej agrafce, zaczepionej o kamizelkę. źródło: NKJP: Jeremi Przybora: Przymknięte oko opaczności, 1994 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szaleństwo |
szaleństwa |
|
| D. | szaleństwa |
szaleństw |
|
| C. | szaleństwu |
szaleństwom |
|
| B. | szaleństwo |
szaleństwa |
|
| N. | szaleństwem |
szaleństwami |
|
| Ms. | szaleństwie |
szaleństwach |
|
| W. | szaleństwo |
szaleństwa |
3. sensacja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | obłęd |
Połączenia
- teczkowe, wojenne szaleństwo
- szaleństwo wojny
- szaleństwo rozpętało się
Cytaty
|
Wskazywało się wtedy po prostu palcem: „Ty, ty, ty i ty, chodźcie!”, a dziewczyny leciały jak w dym. Na piętrze czekały na ciebie przytulne, zaciszne pokoiki i mogłeś tam siedzieć choćby i tydzień. No mówię ci - szaleństwo! źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007 |
|
|
Kiedy brunatne szaleństwo ogarnęło Niemcy, pani Lou po śmierci męża zamknęła się w domu jak w pustelni i pisała pamiętnik. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995 |
|
|
Wstawaj, ubieraj się, szkoda czasu. - A która godzina? - Siódma. - Boże, wstawać o siódmej w niedzielę to szaleństwo. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szaleństwo |
szaleństwa |
|
| D. | szaleństwa |
szaleństw |
|
| C. | szaleństwu |
szaleństwom |
|
| B. | szaleństwo |
szaleństwa |
|
| N. | szaleństwem |
szaleństwami |
|
| Ms. | szaleństwie |
szaleństwach |
|
| W. | szaleństwo |
szaleństwa |
Inne uwagi
Zwykle lp