UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

emerytura

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Pochodny od emeryt

1. odejść na

Definicja

okres w życiu człowieka, rozpoczynający się po przepracowaniu przez niego odpowiedniej liczby lat i osiągnięciu ustawowo określonego wieku, podczas którego dożywotnio i co miesiąc wypłacane są mu przez państwo lub firmę ubezpieczeniową pieniądze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia starzenie się

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse podatki, opłaty, świadczenia pieniężne

Połączenia

  • wcześniejsza; zasłużona; górnicza, oficerska, partyzancka, policyjna, rolnicza emerytura
  • pracować gdzieś do emerytury
  • odejść/odchodzić, przejść/przechodzić, pójść; (nie) wybierać się na emeryturę; posłać kogoś na emeryturę
  • być, przebywać; odpoczywać; pracować na emeryturze

Cytaty

Mieli tam ciecia, staruszka, facet miał może siedemdziesiąt pięć, może osiemdziesiąt lat, pracował tam od zawsze. W końcu posłali starego na emeryturę. Ale przychodził nadal, za darmo. Nie miał co ze sobą zrobić.

źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005

Za trzy lata mam prawo pójść na sportową emeryturę. Fizjologia i upływ czasu są nieubłagane.

źródło: NKJP: Pozostanę w świecie sportu, Dziennik Polski, 2001-03-09

[...] nie organizujesz sobie przyjemności; myślisz, że kiedyś, gdy dzieci dorosną lub gdy będziesz na emeryturze, zrealizujesz swoje marzenia.

źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001

[...] syn podarował mi na urodziny aparat cyfrowy. Na emeryturze mam więcej czasu, to lubię czasem pochodzić po mieście, a choćby i parku Skaryszewskim, i popstrykać trochę.

źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Przystanek Śmierć, 2007

Potem trzydzieści lat służył w policji po federalnej stronie, a dziś, zamiast odpoczywać na emeryturze, dorabia jako strażnik kolejowy, odkładając grosz do grosza w nadziei, że może za dziesięć lat urzeczywistni się ich marzenie o małym, własnym domku.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. emerytura
emerytury
D. emerytury
emerytur
C. emeryturze
emeryturom
B. emeryturę
emerytury
N. emeryturą
emeryturami
Ms. emeryturze
emeryturach
W. emeryturo
emerytury

Inne uwagi

Zwykle lp

2. wysoka

Definicja

pieniądze co miesiąc i dożywotnio wypłacane osobie, która przepracowała odpowiednią liczbę lat i osiągnęła określony ustawowo wiek

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca wynagrodzenie za pracę

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse podatki, opłaty, świadczenia pieniężne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  świadczenie

Połączenia

  • marna, skromna; niska, wysoka; przeciętna; gwarantowana; pełna; górnicza, oficerska, partyzancka, policyjna, rolnicza, sportowa emerytura
  • emerytura po mężu, po żonie
  • emerytura i renta
  • trzysta, czterysta... złotych; wysokość; podwyżka; wypłata; odcinek emerytury
  • prawo do emerytury
  • mieć; dostać/dostawać, otrzymać/otrzymywać; podnieść, podwyższyć; wypłacać; zabierać, zająć komuś emeryturę
  • potrącać coś z emerytury

Cytaty

[...] drażnią mnie te wielkie słowa, które mają służyć de facto usprawiedliwieniu tego, że kobiety mniej zarabiają, że coraz trudniej im znaleźć pracę, że mają gorszą emeryturę, że są ofiarami przemocy, że to one muszą godzić pracę zawodową i obowiązki rodzinne [...].

źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007

Ten „śpiewający” listonosz oprócz listów i emerytur przynosi tym, z którymi się styka, dużo uśmiechu i pogody ducha.

źródło: NKJP: M.Ochnio: Wielki finał rozstrzygnięty: Tygodnik nagrodził listonoszy, Tygodnik Ciechanowski, 2002-06-28

[...] nazywają ją dewotką, ubiera się w szmateksach i ma groszową rentę. On zaś taki wysoki, szczupły, z pięknym mieszkaniem oraz wojskową emeryturą.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

Stanęły szkoły, zamknięto stare fabryki, których przejęciem nikt nie był zainteresowany. Przestano wypłacać emerytury, renty, a nawet pensje.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Nauczyciel z zawodu, obecnie emeryt. Lat sześćdziesiąt osiem. [...] – Jakieś pieniądze, portfel? – Tak, był w kieszeni spodni. Tylko trzydzieści złotych, jakiś kalendarzyk, karta miejska, odcinek emerytury.

źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Przystanek Śmierć, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. emerytura
emerytury
D. emerytury
emerytur
C. emeryturze
emeryturom
B. emeryturę
emerytury
N. emeryturą
emeryturami
Ms. emeryturze
emeryturach
W. emeryturo
emerytury
Data ostatniej modyfikacji: 11.12.2010
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj