UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

myśleć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	myślę	myślimy
2 os.	myślisz	myślicie
3 os.	myśli	myślą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	myślałem +(e)m myślał	myślałam +(e)m myślała	myślałom +(e)m myślało	myśleliśmy +(e)śmy myśleli	myślałyśmy +(e)śmy myślały
2 os.	myślałeś +(e)ś myślał	myślałaś +(e)ś myślała	myślałoś +(e)ś myślało	myśleliście +(e)ście myśleli	myślałyście +(e)ście myślały
3 os.	myślał	myślała	myślało	myśleli	myślały

bezosobnik: myślano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę myślał będę myśleć	będę myślała będę myśleć	będę myślało będę myśleć	będziemy myśleli będziemy myśleć	będziemy myślały będziemy myśleć
2 os.	będziesz myślał będziesz myśleć	będziesz myślała będziesz myśleć	będziesz myślało będziesz myśleć	będziecie myśleli będziecie myśleć	będziecie myślały będziecie myśleć
3 os.	będzie myślał będzie myśleć	będzie myślała będzie myśleć	będzie myślało będzie myśleć	będą myśleli będą myśleć	będą myślały będą myśleć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		myślmy
2 os.	myśl	myślcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	myślałbym bym myślał	myślałabym bym myślała	myślałobym bym myślało	myślelibyśmy byśmy myśleli	myślałybyśmy byśmy myślały
2 os.	myślałbyś byś myślał	myślałabyś byś myślała	myślałobyś byś myślało	myślelibyście byście myśleli	myślałybyście byście myślały
3 os.	myślałby by myślał	myślałaby by myślała	myślałoby by myślało	myśleliby by myśleli	myślałyby by myślały

bezosobnik: myślano by

bezokolicznik: myśleć

imiesłów przysłówkowy współczesny: myśląc

gerundium: myślenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	myślenie	myślenia
D.	myślenia	myśleń
C.	myśleniu	myśleniom
B.	myślenie	myślenia
N.	myśleniem	myśleniami
Ms.	myśleniu	myśleniach
W.	myślenie	myślenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: myślący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	myślący	myślący	myślący	myślące	myśląca
D.	myślącego	myślącego	myślącego	myślącego	myślącej
C.	myślącemu	myślącemu	myślącemu	myślącemu	myślącej
B.	myślącego	myślącego	myślący	myślące	myślącą
N.	myślącym	myślącym	myślącym	myślącym	myślącą
Ms.	myślącym	myślącym	myślącym	myślącym	myślącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	myślący	myślący	myślące	myślące
D.	myślących	myślących	myślących	myślących
C.	myślącym	myślącym	myślącym	myślącym
B.	myślących	myślących	myślących	myślące
N.	myślącymi	myślącymi	myślącymi	myślącymi
Ms.	myślących	myślących	myślących	myślących

Pochodzenie

psł. *mysliti

Polski bezokolicznik myśleć wtórny (pierwotna forma myślić zachowana w czasownikach przedrostkowych) przez analogię do czasowników typu widzieć (Bor)

1. logicznie

Definicja

uświadamiać sobie jakieś fakty, wydarzenia, doznania i skupiać na tym uwagę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

myśleć schematami
myśleć nad konsekwencjami, nad ograniczeniem kosztów, nad odpowiedzią, nad rozwiązaniem problemu, nad strategią, nad wykorzystaniem czegoś
myśleć o Bogu, o przyszłości, o różnych rzeczach, o seksie, o sensie życia, o swoim małżeństwie, o ważnych sprawach
myśleć z czułością, z rozczuleniem, ze współczuciem, ze zgrozą
myśleć chaotycznie, gorączkowo, konstruktywnie, logicznie, mądrze, rozsądnie; samodzielnie; ciągle, często
sposób, tok myślenia

Cytaty

	Chciałbym, żebyś wreszcie zaczął myśleć logicznie. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Pijąc piwo, myślał o ludziach, na których towarzystwo jest skazany przy codziennych posiłkach i od których nie może się opędzić. źródło: NKJP: Marek Krajewski, Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009
	Wzruszyłem ramionami, jednocześnie intensywnie myśląc nad sposobem wydobycia się z owego niemiłego położenia. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004
	Okrzyki rozległy się w momencie, gdy Heinz chwycił za klamkę. Zawahał się jednak. Stał przez chwilę i myślał, co ma zrobić. źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010
	„Niepotrzebnie się tak bałem - myślał. - Ona jest nie z tej ziemi, ale z nią wszystko jest proste”. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001

Składnia

+	myśleć	+	(o CZYM \| nad CZYM)
+	myśleć	+	(ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE)
+	myśleć	+	(MOWA WPROST)

2. sądzić

Definicja

mieć swoje zdanie na jakiś temat

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

myśleć podobnie

Cytaty

	Wygarnęłam mu, co myślę o wulgarnym scenariuszu. Śmiał się. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 1997
	Co myślisz o tym poronionym pomyśle? Sule poruszył się leniwie i uniósł półprzymknięte powieki. - Myślę, że należy wysłuchać drugiej strony. źródło: NKJP: Jaga Rydzewska: Gwiazdomorze, 2006
	Nie zrzucam na nią winy, bo ja myślałam podobnie. Obie popełniłyśmy błąd. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996
	Miłość potrafi uświęcić nawet najgorszy czyn. Najbardziej podły czyn. Tak myślę. źródło: NKJP: Marek Krajewsk, Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009
	Sprawa była poważniejsza, niż myślałem. Już nie chodziło o porwaną koszulę. Rodzice chcieli odebrać mi jedynego przyjaciela, osobę, z którą czułem się lepiej niż z nimi. źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008

Składnia

	+	myśleć	+	CO
	+	myśleć	+	że ZDANIE

3. troszczyć się

Definicja

interesować się kimś lub czymś i dbać o to

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

myśleć o dzieciach, o firmie, o rodzinie, o przyszłości, o sobie, o zdrowiu; nie myśleć o innych

Cytaty

Myśląc tylko o dziecku, Joanna nie tylko przestała szukać porozumienia, ale odsunęła się ode mnie całkowicie.

źródło: NKJP: Jacek Głębski Droga do Ite, 2006

Opiekunowie nie życzą mi źle, lecz wprost przeciwnie […]. Przecież mają obowiązek myśleć o przyszłości swojego wychowanka.

źródło: NKJP: Adam Wiśniewski-Snerg: Dzikus, 1998

Jest mi przykro dlatego, że po raz kolejny okazało się, że jesteś egoistą, który potrafi myśleć tylko o sobie.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

Składnia

myśleć

o KIM/CZYM

4. zamierzać

Definicja

mieć zamiar coś zrobić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

myśleć o napisaniu czegoś, o sprzedaży, o powrocie, o wyjeździe
ktoś myśli ujawnić coś, podróżować, przeprowadzić się, wyjechać, wystąpić, zrezygnować; nie/ani myśli czekać, kłamać, tłumaczyć się, ustąpić, wtrącać się, zważać na coś

Cytaty

	Byli już od dawna urządzeni w Poznaniu. O powrocie na prowincję nie myśleli. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009
	Na lotnisku w Baku rozwścieczony i zdecydowany na wszystko tłum wdarł się do kabiny i ani myślał ustąpić. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Imperium, 2005
	- Zostałem odwołany - powiedział bezradnie. - Bardzo dobrze - usłyszał jej głos jasny, nawet pełen zaczepnej energii - spodziewałam się tego. […] Chyba się nie martwisz? - Po chwili namysłu dodała: - Co myślisz robić? źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
	Jak długo myślisz być w Rzymie? - To zależy od okoliczności. źródło: NKJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1960
	Potem wszystkim nam zamydliła oczy. Przycichła, uczyła się, a na pewno już wtedy myślała, żeby uciec. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Obciach, 1999

Składnia

+	myśleć	+	o CZYM
+	myśleć	+	BEZOKOLICZNIK
+	myśleć	+	żeby ZDANIE

Frazeologizmy

coś daje do myślenia
coś dało do myślenia
ktoś głośno myśli
ktoś myśli na głos
ktoś myśli o niebieskich migdałach
ktoś myśli poważnie o kimś
myślałby kto
myślenie autystyczne
niewiele myśląc

Przysłowia

Indyk myślał o niedzieli, a w sobotę łeb mu ścięli
Indyk myślał o niedzieli, a w sobotę łeb ucięli

Data ostatniej modyfikacji: 06.10.2023