UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nabrzmieć

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem na- od psł. dial. *brьněti 'pęcznieć, puchnąć, obrzmiewać', etymologicznie tożsamego z psł. *brьněti 'wydawać dźwięk, dźwięczeć, brzęczeć', przy czym rozwój znaczeniowy nastąpił od 'wydawać dźwięk' do 'pęcznieć'; zob. brzmieć

1. rana, pąk

Definicja

napełnić się jakąś cieczą i powiększyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

napęcznieć

Połączenia

wrzód nabrzmiał; rana, twarz nabrzmiała; mięśnie, powieki, usta, wargi, wymiona, żyły; owoce, pąki; chmury nabrzmiały
nabrzmieć deszczem, łzami, krwią, mlekiem
coś nabrzmiało na czole, na skroniach

Cytaty

	Jej wargi nieznacznie nabrzmiały, są jakby bardziej czerwone. źródło: KWSJP: Krzysztof Korona, Krystyna Zielińska: Do zakochania jeden krok, CKM, 2001, nr 5
	Zamknięte powieki Flawiana nabrzmiały łzami. źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Ostatni Rzymianie, 1958
	W pierwszej chwili sparaliżowało go. Potem podniósł się, twarz nabrzmiała mu krwią. źródło: KWSJP: Jerzy Bronisławski: Zanim przyjdą o świcie, 1969
	Umilkł zmęczony, z wysiłku ciemne półkola nabrzmiały mu pod oczami. źródło: KWSJP: Leon Kruczkowski: Szkice z piekła uczciwych, 1963
	Ponad miejscem, które kiedyś było skronią, wystąpiły zygzakowate, białe żyłki mózgu. Reszta twarzy zapuchła i nabrzmiała od ukąszeń pszczół. źródło: IPI PAN: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nabrzmieję	nabrzmiejemy
2 os.	nabrzmiejesz	nabrzmiejecie
3 os.	nabrzmieje	nabrzmieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nabrzmiałem +(e)m nabrzmiał	nabrzmiałam +(e)m nabrzmiała	nabrzmiałom +(e)m nabrzmiało	nabrzmieliśmy +(e)śmy nabrzmieli	nabrzmiałyśmy +(e)śmy nabrzmiały
2 os.	nabrzmiałeś +(e)ś nabrzmiał	nabrzmiałaś +(e)ś nabrzmiała	nabrzmiałoś +(e)ś nabrzmiało	nabrzmieliście +(e)ście nabrzmieli	nabrzmiałyście +(e)ście nabrzmiały
3 os.	nabrzmiał	nabrzmiała	nabrzmiało	nabrzmieli	nabrzmiały

bezosobnik: nabrzmiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nabrzmiejmy
2 os.	nabrzmiej	nabrzmiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nabrzmiałbym bym nabrzmiał	nabrzmiałabym bym nabrzmiała	nabrzmiałobym bym nabrzmiało	nabrzmielibyśmy byśmy nabrzmieli	nabrzmiałybyśmy byśmy nabrzmiały
2 os.	nabrzmiałbyś byś nabrzmiał	nabrzmiałabyś byś nabrzmiała	nabrzmiałobyś byś nabrzmiało	nabrzmielibyście byście nabrzmieli	nabrzmiałybyście byście nabrzmiały
3 os.	nabrzmiałby by nabrzmiał	nabrzmiałaby by nabrzmiała	nabrzmiałoby by nabrzmiało	nabrzmieliby by nabrzmieli	nabrzmiałyby by nabrzmiały

bezosobnik: nabrzmiano by

bezokolicznik: nabrzmieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nabrzmiawszy

gerundium: nabrzmienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nabrzmienie	nabrzmienia
D.	nabrzmienia	nabrzmień
C.	nabrzmieniu	nabrzmieniom
B.	nabrzmienie	nabrzmienia
N.	nabrzmieniem	nabrzmieniami
Ms.	nabrzmieniu	nabrzmieniach
W.	nabrzmienie	nabrzmienia

odpowiednik aspektowy: nabrzmiewać

Składnia

Rz_nieżywotny	+	nabrzmieć	+	(CZYM)
Rz_nieżywotny	+	nabrzmieć	+	(od CZEGO)

2. głos

Definicja

przepełnić się jakimś uczuciem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

głos, krzyk, szept nabrzmiał czymś
nabrzmieć gniewem, ironią, lękiem, namiętnością, pożądaniem, przerażeniem, rozczarowaniem, złością

Cytaty

E, dawajcie - powiedziała ze zniecierpliwieniem. - Będziecie oglądać i oglądać - głos jej nabrzmiał gniewem - a nie potraficie powiedzieć, czyście gdzie nie widzieli.

źródło: KWSJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

Kamienny spokój starca prysł w jednej chwili. Oblicze jego nabrzmiało wściekłością.

źródło: KWSJP: Artur Klingen: Kawaler pokutnego krzyża, 1976

Nogensową poniosło, głos nabrzmiał gniewem i rozczarowaniem.

źródło: KWSJP: Theo Harych: Morderstwo bez kary, 1965

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nabrzmieję	nabrzmiejemy
2 os.	nabrzmiejesz	nabrzmiejecie
3 os.	nabrzmieje	nabrzmieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nabrzmiałem +(e)m nabrzmiał	nabrzmiałam +(e)m nabrzmiała	nabrzmiałom +(e)m nabrzmiało	nabrzmieliśmy +(e)śmy nabrzmieli	nabrzmiałyśmy +(e)śmy nabrzmiały
2 os.	nabrzmiałeś +(e)ś nabrzmiał	nabrzmiałaś +(e)ś nabrzmiała	nabrzmiałoś +(e)ś nabrzmiało	nabrzmieliście +(e)ście nabrzmieli	nabrzmiałyście +(e)ście nabrzmiały
3 os.	nabrzmiał	nabrzmiała	nabrzmiało	nabrzmieli	nabrzmiały

bezosobnik: nabrzmiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nabrzmiejmy
2 os.	nabrzmiej	nabrzmiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nabrzmiałbym bym nabrzmiał	nabrzmiałabym bym nabrzmiała	nabrzmiałobym bym nabrzmiało	nabrzmielibyśmy byśmy nabrzmieli	nabrzmiałybyśmy byśmy nabrzmiały
2 os.	nabrzmiałbyś byś nabrzmiał	nabrzmiałabyś byś nabrzmiała	nabrzmiałobyś byś nabrzmiało	nabrzmielibyście byście nabrzmieli	nabrzmiałybyście byście nabrzmiały
3 os.	nabrzmiałby by nabrzmiał	nabrzmiałaby by nabrzmiała	nabrzmiałoby by nabrzmiało	nabrzmieliby by nabrzmieli	nabrzmiałyby by nabrzmiały

bezosobnik: nabrzmiano by

bezokolicznik: nabrzmieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nabrzmiawszy

gerundium: nabrzmienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nabrzmienie	nabrzmienia
D.	nabrzmienia	nabrzmień
C.	nabrzmieniu	nabrzmieniom
B.	nabrzmienie	nabrzmienia
N.	nabrzmieniem	nabrzmieniami
Ms.	nabrzmieniu	nabrzmieniach
W.	nabrzmienie	nabrzmienia

odpowiednik aspektowy: nabrzmiewać

Składnia

Rz_nieżywotny

nabrzmieć

CZYM

3. konflikt

Definicja

nasilić się, osiągając stan, który wymaga pilnego rozwiązania

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

problem nabrzmiał; sytuacja nabrzmiała

Cytaty

	Sytuacja nabrzmiała dostatecznie, by nie przeciągać jej bez przyczyn szczególnie ważnych. źródło: KWSJP: Stanisław Zalewski: Trędowaty, Polityka, 1980, nr 20
	Problem nabrzmiał przede wszystkim w następstwie nieprzychylnych komentarzy. źródło: KWSJP: Niepotrzebne niedomówienia, Euroregio Glacensis, 2001, nr 2
	Broń nuklearna znalazła się w rękach band terrorystów; rozbieżności między mocarstwami nabrzmiały do katastroficznych rozmiarów. źródło: KWSJP: Marcin Wolski: Enklawa. Neomatriarchat. Świnka, 1982
	Za kilka lat, kiedy ten problem dostatecznie nabrzmieje, doczekam się zapewne jakichś uchwał w tym zakresie. źródło: KWSJP: Jacek Izworski: Gwiezdne szczenię, 1986

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nabrzmieję	nabrzmiejemy
2 os.	nabrzmiejesz	nabrzmiejecie
3 os.	nabrzmieje	nabrzmieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nabrzmiałem +(e)m nabrzmiał	nabrzmiałam +(e)m nabrzmiała	nabrzmiałom +(e)m nabrzmiało	nabrzmieliśmy +(e)śmy nabrzmieli	nabrzmiałyśmy +(e)śmy nabrzmiały
2 os.	nabrzmiałeś +(e)ś nabrzmiał	nabrzmiałaś +(e)ś nabrzmiała	nabrzmiałoś +(e)ś nabrzmiało	nabrzmieliście +(e)ście nabrzmieli	nabrzmiałyście +(e)ście nabrzmiały
3 os.	nabrzmiał	nabrzmiała	nabrzmiało	nabrzmieli	nabrzmiały

bezosobnik: nabrzmiano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nabrzmiejmy
2 os.	nabrzmiej	nabrzmiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nabrzmiałbym bym nabrzmiał	nabrzmiałabym bym nabrzmiała	nabrzmiałobym bym nabrzmiało	nabrzmielibyśmy byśmy nabrzmieli	nabrzmiałybyśmy byśmy nabrzmiały
2 os.	nabrzmiałbyś byś nabrzmiał	nabrzmiałabyś byś nabrzmiała	nabrzmiałobyś byś nabrzmiało	nabrzmielibyście byście nabrzmieli	nabrzmiałybyście byście nabrzmiały
3 os.	nabrzmiałby by nabrzmiał	nabrzmiałaby by nabrzmiała	nabrzmiałoby by nabrzmiało	nabrzmieliby by nabrzmieli	nabrzmiałyby by nabrzmiały

bezosobnik: nabrzmiano by

bezokolicznik: nabrzmieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nabrzmiawszy

gerundium: nabrzmienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nabrzmienie	nabrzmienia
D.	nabrzmienia	nabrzmień
C.	nabrzmieniu	nabrzmieniom
B.	nabrzmienie	nabrzmienia
N.	nabrzmieniem	nabrzmieniami
Ms.	nabrzmieniu	nabrzmieniach
W.	nabrzmienie	nabrzmienia

odpowiednik aspektowy: nabrzmiewać

Składnia

Rz_nieżywotny

nabrzmieć

Data ostatniej modyfikacji: 21.12.2010