UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

udać się

Chronologizacja

1466, SStp

Pochodzenie

Zob. dać, dawać

1. udało się zrobić

Definicja

używane do zakomunikowania, że możliwe stało się wykonanie czynności wskazanej sąsiadującym czasownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • udało się awansować, dojść do czegoś (do porozumienia...), doprowadzić do czegoś (do remisu...), dotrzeć, nakłonić, namówić, odnaleźć, odzyskać, opanować, osiągnąć, pokonać, pozyskać, przedostać się, przeforsować, przekonać, przełamać, przeprowadzić, przezwyciężyć, schwytać, skonstruować, sprzedać, stworzyć, uciec, ujść, uratować, ustalić, uniknąć, uzbierać, uzyskać, wyhodować, wyizolować, wymknąć się, wynegocjować, wypracować, wyrwać się, wywalczyć, zahamować, załatwić, zbiec, zdobyć, zebrać, zidentyfikować, zlokalizować, zrealizować, zwerbować

Cytaty

Co najważniejsze, udało się w końcu sporządzić portret pamięciowy domniemanego sprawcy morderstwa.

źródło: NKJP: Szczepan Nowakowski: Zabójstwo Olofa Palmego, Detektyw, 1999, nr 4

Dopiero po wielu latach starań udało się spadkobiercom właściciela odzyskać swój majątek.

źródło: NKJP: Aleksandra Zdrojewska: W czyich rękach jesteśmy, Gryf Wejcherowski, 1998-07-10

Czego nie uda się wandalom rozbić, zostaje porysowane ostrymi przedmiotami.

źródło: NKJP: Agata Wolna: Chuligani lubią przystanki, Trybuna Śląska, 2001-11-07

Z trudem udało mi się dotrzeć do otwartych drzwi.

źródło: NKJP: Adam Wiśniewski-Snerg: Według łotra, 1978

[...] lęk okropny, czy uda się im przejść na miasto, czy nie poniosą klęski w ostatniej chwili niemal. Ale udało się. Dotarli na ulicę Smolną, gdzie ich oczekiwano.

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski, Początek, 1986

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. uda się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. udało się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. udałoby się
by się udało

bezokolicznik: udać się

odpowiednik aspektowy: udawać się

Składnia

Ø + udać się +
BEZOKOLICZNIK + (KOMU)

2. mecz się udał

Definicja

okazać się takim, jakiego oczekiwano

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • udał się debiut, mecz, występ; interes, podstęp, plan; obiad; udała się próba, sztuka czegoś; jakaś (rzadka, trudna, wyjątkowa...) rzecz; impreza, kwesta, wyprawa; udało się ciasto

Cytaty

[...] to taki przepis na ciasto, że jak się wrzuci wszystkie składniki, to się ciasto uda.

źródło: NKJP: (ganz): Zacząć od porządków, Euroregio Glacensis, 2000, nr 19

Ale uśmiecha się - dumny i szczęśliwy: udał się im ten syn! Pracowity, zręczny, robota pali mu się w rękach.

źródło: NKJP: Ida Fink: Ślady, 1996

[...] nie potrafili umieścić piłki w siatce. Sztuka ta udała się natomiast gospodarzom.

źródło: NKJP: l. jaź., qba: Nasi trzecioligowcy na wyjazdach, Trybuna Śląska, 2003-09-29

Podróż udała się znakomicie.

źródło: NKJP: Jerzy Wideł: Wspomnienie, Gazeta Krakowska, 2002-12-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. udam się
udamy się
2 os. udasz się
udacie się
3 os. uda się
udadzą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. udałem się
+(e)m się udał
udałam się
+(e)m się udała
udałom się
+(e)m się udało
udaliśmy się
+(e)śmy się udali
udałyśmy się
+(e)śmy się udały
2 os. udałeś się
+(e)ś się udał
udałaś się
+(e)ś się udała
udałoś się
+(e)ś się udało
udaliście się
+(e)ście się udali
udałyście się
+(e)ście się udały
3 os. udał się
udała się
udało się
udali się
udały się

bezosobnik: udano się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. udajmy się
2 os. udaj się
udajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. udałbym się
bym się udał
udałabym się
bym się udała
udałobym się
bym się udało
udalibyśmy się
byśmy się udali
udałybyśmy się
byśmy się udały
2 os. udałbyś się
byś się udał
udałabyś się
byś się udała
udałobyś się
byś się udało
udalibyście się
byście się udali
udałybyście się
byście się udały
3 os. udałby się
by się udał
udałaby się
by się udała
udałoby się
by się udało
udaliby się
by się udali
udałyby się
by się udały

bezosobnik: udano by się

bezokolicznik: udać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: udawszy się

gerundium: udanie się

rodzaj gramatyczny: dk

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. udanie się
udania się
D. udania się
udań się
C. udaniu się
udaniom się
B. udanie się
udania się
N. udaniem się
udaniami się
Ms. udaniu się
udaniach się
W. udanie się
udania się

odpowiednik aspektowy: udawać się

Składnia

bez ograniczeń + udać się +
(KOMU) + CO

3. w życiu

Definicja

osiągnąć sukces

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie prawdy i wartości życiowe

Cytaty

Jestem szczęściarzem, udało mi się w życiu, chyba dlatego, że zawsze byłem w miejscach, w których powinienem być [...].

źródło: NKJP: Magda Huzarska-Szumiec: Wino, kobiety i film, Gazeta Krakowska, 2004-10-08

Na pytanie, kim zostałby, gdyby nie udało mu się w futbolu, odparł: kryminalistą.

źródło: Internet: footbar.org

Udało jej się w życiu – zrobiła dziennikarską karierę.

źródło: Internet: ksiazkatooknonaswiat.blogspot.com

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. uda się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. udało się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. udałoby się
by się udało

bezokolicznik: udać się

odpowiednik aspektowy: udawać się

Składnia

bez ograniczeń + udać się +
KOMU + (w CZYM)

4. do domu

Definicja

książk. 
pójść lub pojechać w określone miejsce

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • delegacja udała się
  • udać się autokarem, samochodem
  • udać się do domu, do mieszkania; do lasu, do ogrodu, do parku; do ambasady, do apteki, do banku, do baru, do biura, do bufetu, do gabinetu, do hotelu, do kancelarii, do kaplicy, do kiosku, do klasztoru, do komnat, do kościoła, do kuchni, do kwatery, do łazienki, do pokoju, do poradni, do przychodni, do restauracji, do salonu, do sądu, do siedziby czegoś, do sklepu, do stajni, do sypialni, do szatni, do szpitala, do toalety, do urzędu; do burmistrza, do dentysty, do dermatologa, do fryzjera, do lekarza, do notariusza, do profesora, do psychiatry, do specjalisty, do wróżki; do urn;
  • udać się na bankiet, na dwór, na kolację, na naradę, na obiad, na pielgrzymkę, na poczęstunek, na poszukiwanie czegoś, na przechadzkę, na przejażdżkę, na rekonesans, na spacer, na spotkanie, na wędrówkę, na wycieczkę, na zakupy, na zwiedzanie; na spoczynek, na urlop; na emigrację, na wygnanie; na cmentarz, na dworzec, na komendę, na komisariat, na lotnisko, na plażę, na posterunek; na zgrupowanie; na leczenie; na południe, na zachód; gdzieś na piechotę
  • udać się po pomoc, po poradę
  • udać się w drogę, w podróż, w poszukiwanie, w pościg; w góry, w las, w nieznane; w głąb, w pobliże czegoś; w jakimś kierunku, w jakieś okolice, w jakiś rejon, w którąś stronę; w czyimś towarzystwie
  • udać się z rewizytą, z wizytą; z jakąś misją, z interwencją, z prośbą
  • bezzwłocznie, niezwłocznie, pospiesznie udać się
  • postanowić udać się

Cytaty

Katarzyna [...] weszła do domu i zanim udała się do swego pokoju, [...] przesiedziała kilkanaście minut w kuchni, gdzie przyrządziła sobie i zjadła lekką kolację.

źródło: NKJP: Jeremi Kostecki: Zeznania w hipnozie, Detektyw, 1999, nr 2

Służbowym autem udał się już w prywatną podróż do Włoch.

źródło: NKJP: (JP): [...] w Peugeocie, Dziennik Bałtycki, 1999-12-09

[...] słowik szary stał się przyczyną zgonu króla Jagiełły, który przeziębił się fatalnie, gdy w lekkim odzieniu udał się na nocną przechadzkę, by głosu ulubionego ptaka posłuchać.

źródło: NKJP: Grzegorz Tabasz: Słowików dwóch, Dziennik Polski, 2008-06-16

Wieczną ludzką rozterkę symbolizuje w tym filmie dziki biały pies, który szuka drogi, ale nie wie, w którą udać się stronę.

źródło: NKJP: Krystyna Lubelska: My, dzikie białe psy, Polityka, 2005-12-10

Jeśli zauważyłeś u siebie niepokojące objawy, udaj się do lekarza.

źródło: NKJP: W zgodzie z trzustką, Dziennik Łódzki, 2007-05-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. udam się
udamy się
2 os. udasz się
udacie się
3 os. uda się
udadzą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. udałem się
+(e)m się udał
udałam się
+(e)m się udała
udałom się
+(e)m się udało
udaliśmy się
+(e)śmy się udali
udałyśmy się
+(e)śmy się udały
2 os. udałeś się
+(e)ś się udał
udałaś się
+(e)ś się udała
udałoś się
+(e)ś się udało
udaliście się
+(e)ście się udali
udałyście się
+(e)ście się udały
3 os. udał się
udała się
udało się
udali się
udały się

bezosobnik: udano się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. udajmy się
2 os. udaj się
udajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. udałbym się
bym się udał
udałabym się
bym się udała
udałobym się
bym się udało
udalibyśmy się
byśmy się udali
udałybyśmy się
byśmy się udały
2 os. udałbyś się
byś się udał
udałabyś się
byś się udała
udałobyś się
byś się udało
udalibyście się
byście się udali
udałybyście się
byście się udały
3 os. udałby się
by się udał
udałaby się
by się udała
udałoby się
by się udało
udaliby się
by się udali
udałyby się
by się udały

bezosobnik: udano by się

bezokolicznik: udać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: udawszy się

gerundium: udanie się

rodzaj gramatyczny: dk

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. udanie się
udania się
D. udania się
udań się
C. udaniu się
udaniom się
B. udanie się
udania się
N. udaniem się
udaniami się
Ms. udaniu się
udaniach się
W. udanie się
udania się

odpowiednik aspektowy: udawać się

Składnia

bez ograniczeń + udać się +
DOKĄD
Data ostatniej modyfikacji: 30.05.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj