UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rzeka

Chronologizacja

1275, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzeka	rzeki
D.	rzeki	rzek

C.	rzece	rzekom
B.	rzekę	rzeki
N.	rzeką	rzekami
Ms.	rzece	rzekach
W.	rzeko	rzeki

Pochodzenie

psł. *rěka

1. woda

Definicja

woda płynąca od swych źródeł w kierunku ujścia ukształtowanym przez siebie korytem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Połączenia

płytka; szeroka, wąska; turkusowa; brudna, czysta; górska, podziemna; lodowata; pienista; dzika, kapryśna, niegroźna, rwąca; wezbrana rzeka; bystre; bagniste; rybne; wezbrane; groźne, porywiste; lokalne; krakowskie, małopolskie, podhalańskie...; czeskie, islandzkie, niemieckie, polskie, słowackie... rzeki; rzeka głęboka; wartka; spławna; międzynarodowa; rzeki głębokie; powierzchniowe; graniczne, przygraniczne, transgraniczne; górskie, przymorskie; krakowskie, pomorskie...; polskie...
rzeki, stawy, rowy, lasy; rzeki i rzeczki; rzeki i potoki; lasy i rzeki; strumienie i rzeki
rzeka Drwęca, Łyna, Raba, Warta, Wisła ...
brzegi, koryto, linia brzegowa; dno, toń; dolny bieg, nurt, wody; źródła; zlewnia; czystość rzeki; poziom; dopływy, dorzecza, ujście; regulacja rzek
skok do rzeki; woda z rzeki; ryby z rzek
kładki, tereny nad rzeką
most, tamy, wał, zapora; wir na rzece; ryby w rzece; poziom wody w rzekach
rzeka płynie, płynęła, przepływa, spłynęła, wezbrała, wylewa; rzeki rozdzielają pasma górskie; zaczęły przybierać
obwałowania, skażenie, wylanie rzeki; zarybianie rzek
płynąć rzeką
spuszczać coś, wpuszczać coś, wpuszczanie czegoś do rzeki; wrzucić kogoś; stoczyć się do rzeki; wyciągnąć kogoś, wydobyć coś z rzeki
brnąć przez rzekę
utopić kogoś; zaginąć w rzece; pławić się; utonięcia, zarzucać wędkę w rzekach
problem (wielki) jak (wielka) rzeka
w dół, w górę rzeki

Cytaty

	Tymczasem Grzegorz Piotrowski, Leszek Pękala i Waldemar Chmielewski porwali księdza 19 października 1984 r. i - jak twierdzili podczas procesu - skatowanego wrzucili do rzeki tego samego dnia. źródło: NKJP: Włodzimierz Knap: Kto kazał zabić ks. Jerzego?, Dziennik Polski, 2002-12-10
	Jezioro jest wielkie. Wije się zatokami, jak dawniej rzeka, którą przegrodzono zaporą. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Cudowna melina, 1989
	A w dole płynęła cierpliwie na zachód albo raczej na południowy zachód rzeka Wilia, płynęła w tych stronach bardzo kręto, zataczając skomplikowane pętle [...]. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1992
	Płynęła tam wielka rzeka dostarczająca roślinom wilgoci. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996
	Rzeka płynęła teraz przez ciemnozieloną dżunglę mangrową. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1996

Skróty

rz.

2. ciecz

Definicja

dużo jakiegoś płynu nieprzerwanie skądś wypływającego

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

rzeka alkoholu; krwi; łez; mleka
powstrzymanie rzeki czegoś
zatrzymać rzekę czegoś
coś płynie rzeką

Cytaty

	Dopiero niedawno rząd zrozumiał, że bez powstrzymania rzeki nielegalnego alkoholu nie uda się wspomóc upadającego krajowego przemysłu spirytusowego. źródło: NKJP: Eugeniusz Twaróg: Przemyt w kieliszku, Dziennik Polski, 2002-10-07
	Być może po raz pierwszy w historii osiągnęliśmy niepodległość w sposób bezkrwawy. Ta rzeka krwi, która zwykle się lała bardzo często bezowocnie, tym razem nie popłynęła. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 19.01.1995
	Puenta odnalazła się sama, po trzech latach, gdy wróciłam ze szpitala z Nowonarodzoną i piersiami, które od wewnątrz rozsadzało zbyt obficie napływające mleko, rzeka mleka, której mała nie dawała rady wyssać. źródło: NKJP: Anna Nasiłowska: Księga początku, 2002
	Habitat Herlego zbudowano na zboczu ciasnego wąwozu dochodzącego do samego brzegu morza, pod wysokim nawisem Zębu; w porze drugiego słońca rwała tędy rzeka amoniaku i siarki. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2005

Składnia

rzeka

CZEGO

3. dużo czegoś

Definicja

duża ilość czegoś, zwłaszcza wolno się przesuwającego, co występuje nieprzerwanie w danym momencie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Połączenia

nieprzebrana rzeka
rzeka błota; kwiatów; majątku; reklam; samochodów; tematów; ludzi, turystów, uciekinierów; złota
rzeka czegoś płynie, popłynęła, spłynęła, wypłynęła, wyschła

Cytaty

	Najpierw zagrała „najlepsza kapela świata” z Krzeptówek, a potem na malarkę Ewę Dyakowską-Berbekę spłynęła prawdziwa rzeka kwiatów od gratulujących przyjaciół. źródło: NKJP: Ojcu Świętemu na pamiątkę, Dziennik Polski - Podhale, 2002-06-17
	Ta droga prowadzi przez lessowy wąwóz. Po każdym większym deszczu schodzą tam błotne lawiny. Mało powiedzieć - to prawdziwa rzeka błota! źródło: NKJP: Iwona Sinkiewicz: Domy zjeżdżają wprost do rzeki, Echo Dnia, 2005-04-14
	Od szlabanu przy parkingu na Palenicy Białczańskiej płynie niemal przez cały czas drogą do Morskiego Oka rzeka turystów licząca nawet do dziesięciu tysięcy osób dziennie. źródło: NKJP: Stanisław Czubernat: Pierwsza pomoc, Tygodnik Podhalański nr 33, 1996
	Występ zespołu Ich Troje zapowiedziano na 21.00, a już o 19 szeroką ulicą Kopernika płynęła rzeka ludzi i samochodów. źródło: NKJP: W.Hagedorny: Michał Wiśniewski sprzedaje lodówki, Tygodnik Ciechanowski, 2007-09-10
	Drogą z Groznego w kierunku Inguszetii rwała wezbrana i wzburzona rzeka uciekinierów. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Składnia

rzeka

CZEGO

Frazeologizmy

ktoś kijem rzeki nie zawróci
powieść rzeka
temat rzeka
za siedmioma górami, za siedmioma lasami
za siedmioma górami, za siedmioma rzekami

Data ostatniej modyfikacji: 12.02.2024