Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. grać
1. na wrogu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zemścić się |
Połączenia
- odegrać się na kolegach, na rywalu, na wrogu, na wspólnikach
- odegrać się przy pierwszej okazji
- odegrać się za klęskę, za (doznane) krzywdy, za niepowodzenia, za nokaut, za przegraną, za upokorzenie, za zdradę
- odegrać się okrutnie, złośliwie
- chcieć, obiecać, próbować odegrać się
Cytaty
|
Odegrał się okrutnie, donosząc [...] w długich wstrętnych epistołach do redakcji gazet i periodyków gorzowskich o lenistwie, pijaństwie, niewdzięczności i braku talentu tutejszych aktorów. źródło: KWSJP: Ireneusz Krzysztof Szmidt: Wdzięczność na opak wywrócona, Premiera u Osterwy, 1998, nr 1 |
|
|
Instytucja [...] przyzwala na bezkarne składanie fałszywych zeznań przez świadków. Obrona nie ma możliwości wykazania, że świadek kłamie, chcąc odegrać się na wspólnikach lub ukryć swoje ciemne interesy - argumentują adwokaci. źródło: KWSJP: Incognito, Dziennik Polski, 1998-07-31 |
|
|
Wiele osób wątpi już w sens istnienia aparatu państwowego, w państwo... Dystansują się od życia publicznego, niejednokrotnie z głuchym postanowieniem, że odegrają się na rządzących, kiedy nadarzy się okazja. źródło: KWSJP: Jerzy Świetlik: Jaka zmiana?, Tygodnik Podhalański, 1999, nr 40 |
|
|
Marcin został zasztyletowany przez Piotra B. [...]. Bandyta napadł na niego, szukając okazji do odegrania się za to, że wcześniej ktoś jego kolegom wracającym autobusem z meczu wyrwał z rąk flagę Cracovii. źródło: KWSJP: KOŹ: Pożegnali kibica, Super Express, 2006 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
odegram się |
odegramy się |
|||
| 2 os. |
odegrasz się |
odegracie się |
|||
| 3 os. |
odegra się |
odegrają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
odegrałem się +(e)m się odegrał |
odegrałam się +(e)m się odegrała |
odegrałom się +(e)m się odegrało |
odegraliśmy się +(e)śmy się odegrali |
odegrałyśmy się +(e)śmy się odegrały |
| 2 os. |
odegrałeś się +(e)ś się odegrał |
odegrałaś się +(e)ś się odegrała |
odegrałoś się +(e)ś się odegrało |
odegraliście się +(e)ście się odegrali |
odegrałyście się +(e)ście się odegrały |
| 3 os. |
odegrał się |
odegrała się |
odegrało się |
odegrali się |
odegrały się |
bezosobnik: odegrano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
odegrajmy się |
|
| 2 os. |
odegraj się |
odegrajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
odegrałbym się bym się odegrał |
odegrałabym się bym się odegrała |
odegrałobym się bym się odegrało |
odegralibyśmy się byśmy się odegrali |
odegrałybyśmy się byśmy się odegrały |
| 2 os. |
odegrałbyś się byś się odegrał |
odegrałabyś się byś się odegrała |
odegrałobyś się byś się odegrało |
odegralibyście się byście się odegrali |
odegrałybyście się byście się odegrały |
| 3 os. |
odegrałby się by się odegrał |
odegrałaby się by się odegrała |
odegrałoby się by się odegrało |
odegraliby się by się odegrali |
odegrałyby się by się odegrały |
bezosobnik: odegrano by się
bezokolicznik: odegrać się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
odegrawszy się
gerundium: odegranie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | odegranie się |
odegrania się |
| D. | odegrania się |
odegrań się |
| C. | odegraniu się |
odegraniom się |
| B. | odegranie się |
odegrania się |
| N. | odegraniem się |
odegraniami się |
| Ms. | odegraniu się |
odegraniach się |
| W. | odegranie się |
odegrania się |
odpowiednik aspektowy: odgrywać się
Składnia
| Rzosobowy | + | odegrać się | + |
na KIM +
(za CO)
|
2. w karty
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy
Połączenia
- odegrać się na giełdzie
- odegrać się po przegranej
- odegrać się z nawiązką
- odegrać się szybko
- chcieć odegrać się
Cytaty
|
Policjanci wspominają przypadek mężczyzny, który „spłukał się” kiedyś w kasynie gry. [...] Podszedł do niego facet i zapytał, ile potrzebuje, żeby się odegrać. 50, 100 tysięcy? źródło: NKJP: Dług, Dziennik Polski, 2003-08-22 |
|
|
- Podnieśmy jeszcze stawkę - zaproponował znów pan Sławomir. [...] - Nie dasz się odegrać? - z wyrzutem zwrócił się do niego pan Władysław. źródło: KWSJP: Los ludzki w rękach sędziego, Życie na gorąco, 1999, nr 34 |
|
|
Obstawianie wyników w zakładach bukmacherskich to poważna forma hazardu. [...] Jeżeli człowiek przegra, chce jak najszybciej się odegrać. A to podstawowy błąd, bo wówczas górę biorą emocje. źródło: KWSJP: Ryzykowne hobby, Dziennik Polski, 2004-01-19 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
odegram się |
odegramy się |
|||
| 2 os. |
odegrasz się |
odegracie się |
|||
| 3 os. |
odegra się |
odegrają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
odegrałem się +(e)m się odegrał |
odegrałam się +(e)m się odegrała |
odegrałom się +(e)m się odegrało |
odegraliśmy się +(e)śmy się odegrali |
odegrałyśmy się +(e)śmy się odegrały |
| 2 os. |
odegrałeś się +(e)ś się odegrał |
odegrałaś się +(e)ś się odegrała |
odegrałoś się +(e)ś się odegrało |
odegraliście się +(e)ście się odegrali |
odegrałyście się +(e)ście się odegrały |
| 3 os. |
odegrał się |
odegrała się |
odegrało się |
odegrali się |
odegrały się |
bezosobnik: odegrano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
odegrajmy się |
|
| 2 os. |
odegraj się |
odegrajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
odegrałbym się bym się odegrał |
odegrałabym się bym się odegrała |
odegrałobym się bym się odegrało |
odegralibyśmy się byśmy się odegrali |
odegrałybyśmy się byśmy się odegrały |
| 2 os. |
odegrałbyś się byś się odegrał |
odegrałabyś się byś się odegrała |
odegrałobyś się byś się odegrało |
odegralibyście się byście się odegrali |
odegrałybyście się byście się odegrały |
| 3 os. |
odegrałby się by się odegrał |
odegrałaby się by się odegrała |
odegrałoby się by się odegrało |
odegraliby się by się odegrali |
odegrałyby się by się odegrały |
bezosobnik: odegrano by się
bezokolicznik: odegrać się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
odegrawszy się
gerundium: odegranie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | odegranie się |
odegrania się |
| D. | odegrania się |
odegrań się |
| C. | odegraniu się |
odegraniom się |
| B. | odegranie się |
odegrania się |
| N. | odegraniem się |
odegraniami się |
| Ms. | odegraniu się |
odegraniach się |
| W. | odegranie się |
odegrania się |
odpowiednik aspektowy: odgrywać się
Składnia
| Rzosobowy | + | odegrać się | + |
|
3. wydarzenie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rozegrać się |
Połączenia
- scena odegrała się; wydarzenia odegrały się
Cytaty
|
Chciał go zawołać, chciał wetknąć mu w rękę kilka papierosów, ale cała scena odegrała się w błyskawicznym tempie. Zdążył tylko szepnąć. źródło: KWSJP: Rudolf Jasik: Martwi nie śpiewają, 1961 |
|
|
Ważne wydarzenia odegrały się także po roku 1944, kiedy to oddziały Batalionów Chłopskich wspólnie z oddziałami Armii Krajowej realizowały plan pod kryptonimem „Burza”. źródło: Internet |
|
|
Kiedy do getta dostarczył worek ziemniaków, na jego oczach odegrały się straszne sceny, worek rozszarpano, a ziemniaki wyrywano sobie z rąk. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
odegram się |
odegramy się |
|||
| 2 os. |
odegrasz się |
odegracie się |
|||
| 3 os. |
odegra się |
odegrają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
odegrałem się +(e)m się odegrał |
odegrałam się +(e)m się odegrała |
odegrałom się +(e)m się odegrało |
odegraliśmy się +(e)śmy się odegrali |
odegrałyśmy się +(e)śmy się odegrały |
| 2 os. |
odegrałeś się +(e)ś się odegrał |
odegrałaś się +(e)ś się odegrała |
odegrałoś się +(e)ś się odegrało |
odegraliście się +(e)ście się odegrali |
odegrałyście się +(e)ście się odegrały |
| 3 os. |
odegrał się |
odegrała się |
odegrało się |
odegrali się |
odegrały się |
bezosobnik: odegrano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
odegrajmy się |
|
| 2 os. |
odegraj się |
odegrajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
odegrałbym się bym się odegrał |
odegrałabym się bym się odegrała |
odegrałobym się bym się odegrało |
odegralibyśmy się byśmy się odegrali |
odegrałybyśmy się byśmy się odegrały |
| 2 os. |
odegrałbyś się byś się odegrał |
odegrałabyś się byś się odegrała |
odegrałobyś się byś się odegrało |
odegralibyście się byście się odegrali |
odegrałybyście się byście się odegrały |
| 3 os. |
odegrałby się by się odegrał |
odegrałaby się by się odegrała |
odegrałoby się by się odegrało |
odegraliby się by się odegrali |
odegrałyby się by się odegrały |
bezosobnik: odegrano by się
bezokolicznik: odegrać się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
odegrawszy się
gerundium: odegranie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | odegranie się |
odegrania się |
| D. | odegrania się |
odegrań się |
| C. | odegraniu się |
odegraniom się |
| B. | odegranie się |
odegrania się |
| N. | odegraniem się |
odegraniami się |
| Ms. | odegraniu się |
odegraniach się |
| W. | odegranie się |
odegrania się |
odpowiednik aspektowy: odgrywać się
Składnia
| Rznieżywotny | + | odegrać się | + |
|