UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozpiąć się

Chronologizacja

STR, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

ogsł. *orz-pęti sę, orz-pьnǫ sę

Zob. piąć się

1. o suwaku

Definicja

otworzyć się na skutek rozłączenia elementów zapięcia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	zapiąć się
	hiperonimy:	odpiąć się, otworzyć się, rozłączyć się

Cytaty

Furkoczą czerwone spodnie, czarna bluzka rozpięła się i fruwa wysoko nad głową.

źródło: NKJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1995

Spodnie ci się rozpięły - pokazuję. Agnieszka zapina guziczek.

źródło: NKJP: Tomasz Kwaśniewski: Dziennik ciężarowca, 2007

Pochylił się, żeby ją podnieść, ale nie wiedzieć jakim sposobem, kiedy ją podnosił, zamek się rozpiął.

źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozepnę się	rozepniemy się
2 os.	rozepniesz się	rozepniecie się
3 os.	rozepnie się	rozepną się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpiąłem się +(e)m się rozpiął	rozpięłam się +(e)m się rozpięła	rozpięłom się +(e)m się rozpięło	rozpięliśmy się +(e)śmy się rozpięli	rozpięłyśmy się +(e)śmy się rozpięły
2 os.	rozpiąłeś się +(e)ś się rozpiął	rozpięłaś się +(e)ś się rozpięła	rozpięłoś się +(e)ś się rozpięło	rozpięliście się +(e)ście się rozpięli	rozpięłyście się +(e)ście się rozpięły
3 os.	rozpiął się	rozpięła się	rozpięło się	rozpięli się	rozpięły się

bezosobnik: rozpięto się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozepnijmy się
2 os.	rozepnij się	rozepnijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpiąłbym się bym się rozpiął	rozpięłabym się bym się rozpięła	rozpięłobym się bym się rozpięło	rozpięlibyśmy się byśmy się rozpięli	rozpięłybyśmy się byśmy się rozpięły
2 os.	rozpiąłbyś się byś się rozpiął	rozpięłabyś się byś się rozpięła	rozpięłobyś się byś się rozpięło	rozpięlibyście się byście się rozpięli	rozpięłybyście się byście się rozpięły
3 os.	rozpiąłby się by się rozpiął	rozpięłaby się by się rozpięła	rozpięłoby się by się rozpięło	rozpięliby się by się rozpięli	rozpięłyby się by się rozpięły

bezosobnik: rozpięto by się

bezokolicznik: rozpiąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozpiąwszy się

gerundium: rozpięcie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozpięcie się	rozpięcia się
D.	rozpięcia się
C.	rozpięciu się	rozpięciom się
B.	rozpięcie się	rozpięcia się
N.	rozpięciem się	rozpięciami się
Ms.	rozpięciu się	rozpięciach się
W.	rozpięcie się	rozpięcia się

odpowiednik aspektowy: rozpinać się

Składnia

Rz_nieżywotny

rozpiąć się

(KOMU)

2. pod szyją

Definicja

rozłączyć na sobie zapięcie ubrania lub części mechanizmu przytrzymującego

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	zapiąć się
	hiperonimy:	rozebrać się

Cytaty

	Rozepnij się pan, szybko! - Co mam rozpiąć? - Guziki! źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979
	Czemuż to pani tak opatulona? - spytał z troską. - Proszę się rozpiąć. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Po ryżówce zrobiło mi się jednak tak gorąco, że musiałem się rozpiąć pod szyją. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998
	A może młodzieniec rozpiął się z pasów przy wjeździe na parking? źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozepnę się	rozepniemy się
2 os.	rozepniesz się	rozepniecie się
3 os.	rozepnie się	rozepną się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpiąłem się +(e)m się rozpiął	rozpięłam się +(e)m się rozpięła	rozpięłom się +(e)m się rozpięło	rozpięliśmy się +(e)śmy się rozpięli	rozpięłyśmy się +(e)śmy się rozpięły
2 os.	rozpiąłeś się +(e)ś się rozpiął	rozpięłaś się +(e)ś się rozpięła	rozpięłoś się +(e)ś się rozpięło	rozpięliście się +(e)ście się rozpięli	rozpięłyście się +(e)ście się rozpięły
3 os.	rozpiął się	rozpięła się	rozpięło się	rozpięli się	rozpięły się

bezosobnik: rozpięto się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozepnijmy się
2 os.	rozepnij się	rozepnijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpiąłbym się bym się rozpiął	rozpięłabym się bym się rozpięła	rozpięłobym się bym się rozpięło	rozpięlibyśmy się byśmy się rozpięli	rozpięłybyśmy się byśmy się rozpięły
2 os.	rozpiąłbyś się byś się rozpiął	rozpięłabyś się byś się rozpięła	rozpięłobyś się byś się rozpięło	rozpięlibyście się byście się rozpięli	rozpięłybyście się byście się rozpięły
3 os.	rozpiąłby się by się rozpiął	rozpięłaby się by się rozpięła	rozpięłoby się by się rozpięło	rozpięliby się by się rozpięli	rozpięłyby się by się rozpięły

bezosobnik: rozpięto by się

bezokolicznik: rozpiąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozpiąwszy się

gerundium: rozpięcie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozpięcie się	rozpięcia się
D.	rozpięcia się
C.	rozpięciu się	rozpięciom się
B.	rozpięcie się	rozpięcia się
N.	rozpięciem się	rozpięciami się
Ms.	rozpięciu się	rozpięciach się
W.	rozpięcie się	rozpięcia się

odpowiednik aspektowy: rozpinać się

Składnia

Rz_osobowy	+	rozpiąć się	+	(GDZIE)
Rz_osobowy	+	rozpiąć się	+	(z CZEGO)

3. o sieci

Definicja

rozciągnąć się na całą długość i szerokość

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozsnuć się
	hiperonimy:	rozciągnąć się, rozpostrzeć się

Cytaty

Bandera rozpięła się szeroko w bryzie i furkotała znów z radosną zapalczywością.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Dziękuję Ci, Kapitanie, 1944

[...] mógł sklecić byle jaki rząd, choćby z nas, [...] przedstawić exposé i rozpiąć się na tym polskim krzyżu ustawicznego cierpienia.

źródło: NKJP: Ewa Milewicz: Niesamowite ustępstwa kontra najlepsza wola, Gazeta Wyborcza, 1992-07-07

Na początku, przed rozpięciem się spadochronu, czułam, jak wokół mnie gęstnieje powietrze i w uszach miałam szum.

źródło: NKJP: Anna Malinowska: Odlotowa babcia, Trybuna Śląska, 2003-08-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozepnę się	rozepniemy się
2 os.	rozepniesz się	rozepniecie się
3 os.	rozepnie się	rozepną się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpiąłem się +(e)m się rozpiął	rozpięłam się +(e)m się rozpięła	rozpięłom się +(e)m się rozpięło	rozpięliśmy się +(e)śmy się rozpięli	rozpięłyśmy się +(e)śmy się rozpięły
2 os.	rozpiąłeś się +(e)ś się rozpiął	rozpięłaś się +(e)ś się rozpięła	rozpięłoś się +(e)ś się rozpięło	rozpięliście się +(e)ście się rozpięli	rozpięłyście się +(e)ście się rozpięły
3 os.	rozpiął się	rozpięła się	rozpięło się	rozpięli się	rozpięły się

bezosobnik: rozpięto się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozepnijmy się
2 os.	rozepnij się	rozepnijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpiąłbym się bym się rozpiął	rozpięłabym się bym się rozpięła	rozpięłobym się bym się rozpięło	rozpięlibyśmy się byśmy się rozpięli	rozpięłybyśmy się byśmy się rozpięły
2 os.	rozpiąłbyś się byś się rozpiął	rozpięłabyś się byś się rozpięła	rozpięłobyś się byś się rozpięło	rozpięlibyście się byście się rozpięli	rozpięłybyście się byście się rozpięły
3 os.	rozpiąłby się by się rozpiął	rozpięłaby się by się rozpięła	rozpięłoby się by się rozpięło	rozpięliby się by się rozpięli	rozpięłyby się by się rozpięły

bezosobnik: rozpięto by się

bezokolicznik: rozpiąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozpiąwszy się

gerundium: rozpięcie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozpięcie się	rozpięcia się
D.	rozpięcia się
C.	rozpięciu się	rozpięciom się
B.	rozpięcie się	rozpięcia się
N.	rozpięciem się	rozpięciami się
Ms.	rozpięciu się	rozpięciach się
W.	rozpięcie się	rozpięcia się

odpowiednik aspektowy: rozpinać się

Składnia

rozpiąć się

(GDZIE)

Data ostatniej modyfikacji: 27.03.2014