UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nabój

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp
Inne znaczenie: 'napad'

Pochodzenie

Ze słowiańskiego *nabojь, rzeczownika odczasownikowego od prasłowiańskiego przedrostkowego *nabiti 'nabić', z wymianą samogłoski rdzennej; znaczenie 'ładunek' związane z dawnym sposobem ładowania (nabijania) broni palnej; zob. bić

1. do broni

Definicja

przedmiot o zaokrąglonym kształcie, w którym znajdują się pocisk i materiał wybuchowy, umieszczany w broni służącej do strzelania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

synonimy:

patron

Połączenia

amerykański, francuski, radziecki...; małokalibrowy nabój; nabój artyleryjski, karabinowy, pistoletowy, rewolwerowy; prochowy; przeciwpancerny; wystrzelone naboje; naboje gazowe, śrutowe; hukowe, usypiające; myśliwskie
nabój Mausera; naboje jakiegoś kalibru
naboje do broni (maszynowej, myśliwskiej), do karabinu, do pistoletu, do rakietnicy, do strzelby
nabój z pociskiem
nabój w lufie; naboje w magazynku
naboje i łuski; karabin i nabój; broń i naboje, granaty i naboje
łuska, spłonka naboju; garść, paczka naboi
łuski od nabojów
broń, karabin, pistolet na jakieś naboje
pas, taśma z nabojami
łuski po nabojach
włożyć, załadować nabój; dobierać; oszczędzać naboje;
odpalenie naboju
strzelać nabojami
walczyć do ostatniego naboju

Cytaty

	Szarpnął za spust trzy razy, nim dotarło do niego, że wystrzelił ostatni nabój. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005
	Łuski naboju (już stalowe, powlekane lakierem) oraz pocisk były o połowę krótsze niż normalne, karabinowe. źródło: NKJP: Listy od Czytelników, Gazeta Wyborcza, 1993-11-19
	W samochodzie funkcjonariusze znaleźli broń. Była załadowana nabojem myśliwskim. źródło: NKJP: /ik/: Policjanci znaleźli nielegalną broń, Echo Dnia, 2007-01-17
	Barański kieruje ostatnie naboje w stronę uciekającego do lasu drugiego żandarma. źródło: NKJP: A.Fidrysiak: Tropem szczątków „Burzy” (1), Tygodnik Ciechanowski, 2005-12-03
	Odczuła to dotkliwie walcząca armia rosyjska, której przemysł rodzimy mógł dostarczać zaledwie część potrzebnych jej armat, karabinów, nabojów. źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nabój	naboje
D.	naboju	naboi nabojów
C.	nabojowi	nabojom
B.	nabój	naboje
N.	nabojem	nabojami
Ms.	naboju	nabojach
W.	naboju	naboje

Skróty

	nb.
	nab.

2. dynamitu

Definicja

określona ilość materiału wybuchowego służąca do zniszczenia czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Połączenia

nabój dynamitowy
nabój dynamitu, trotylu

Cytaty

W bunkrze, w którym formuje się i pakuje naboje dynamitu, było sześć osób.

źródło: NKJP: Jerzy Chrzanowski: Na beczce prochu, Gazeta Wyborcza, 1993-05-24

Dzielenie, łamanie i usypywanie naboi materiałów wybuchowych jest niedozwolone.

źródło: NKJP: Dz.U. z 2002r. Nr 92, poz. 818

Uczestnicy powstań śląskich stracili w ostatnich dniach prawo otrzymywania z magazynów górniczych naboi i dynamitu do rozsadzania węgla.

źródło: (PS): 7.08.2008, Dziennik Polski, 2008-08-07

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nabój	naboje
D.	naboju	naboi nabojów
C.	nabojowi	nabojom
B.	nabój	naboje
N.	nabojem	nabojami
Ms.	naboju	nabojach
W.	naboju	naboje

Składnia

	+	nabój	+	(CZEGO)
	+	nabój	+	(JAKI)

3. do pióra

Definicja

niewielki pojemnik umieszczany w różnych urządzeniach zawierający określoną ilość płynu lub gazu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

pojemnik

Połączenia

naboje do drukarek, do pióra, do syfonów
pióro na naboje

Cytaty

	Jeśli to stało na balkonie, to co właściciel trzymał w piwnicy? Pewnie całe pudła nabojów do syfonów. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008
	W 1870 r. wyprodukowano już pierwsze naboje do piór. źródło: NKJP: Maczane w trupiej czaszce, Dziennik Polski, 2001-11-24
	Pióro wraz z nabojami z atramentem kosztuje od kilkunastu do 20-30 złotych, w zależności od jakości i naszych upodobań. źródło: NKJP: Zbigniew Budych: Wyprawka pierwszoklasisty to najmarniej 400 złotych, Gazeta Wrocławska, 1999
	Instalujemy nabój w drukarce i uruchamiamy program czyszczenia głowicy. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nabój	naboje
D.	naboju	naboi nabojów
C.	nabojowi	nabojom
B.	nabój	naboje
N.	nabojem	nabojami
Ms.	naboju	nabojach
W.	naboju	naboje

Składnia

nabój

(do CZEGO)

4. śnieżny

Definicja

warstwa ubitej lub twardej substancji, trwale przylegająca do podłoża

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

nabój lodowy, śnieżny

Cytaty

Pod drzewnym pokładem leży osiadły śnieg, na pokładzie wysoki nabój ciągle równy z powierzchnią. Tam gdzie nabój jest nieco niższy od powierzchni śniegu - wozak może mieć nadzieję , że koń nie położy się w śniegowej topieli, nie porwie uprzęży i nie trzeba go będzie wyciągać za uzdę ze śniegu.

źródło: Felicja Wilczewska: Nim minęło 25 lat, 1983 (books.google.pl)

Dopiero po kilku dniach przywykamy do tego, że na bocznych ulicach i szosach asfalt zniknął pod śnieżno-lodową skorupą i nawet na głównych drogach czają się zamarznięte kałuże lub nabój śnieżny.

źródło: NKJP: Tomasz Talarczyk: Jak się nie dać, Polska Głos Wielkopolski, 2005-01-10

Do Kobylnicy jechało się dobrze. Natomiast ring Słupska wygląda gorzej niż drogi na wsi. To lodowy nabój pod warstwą śniegu.

źródło: Internet: gp24.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nabój	naboje
D.	naboju	naboi nabojów
C.	nabojowi	nabojom
B.	nabój	naboje
N.	nabojem	nabojami
Ms.	naboju	nabojach
W.	naboju	naboje

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 25.09.2022