UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zator

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zator	zatory
D.	zatoru	zatorów
C.	zatorowi	zatorom
B.	zator	zatory
N.	zatorem	zatorami
Ms.	zatorze	zatorach
W.	zatorze	zatory

Pochodzenie

psł. *zatorъ 'zacieranie, ścieranie; to, co zatarte, starte', rzeczownik od psł. przedrostkowego czasownika *za-terti 'zatrzeć, zetrzeć', z wymianą rdzennego *e > *o.

1. na drodze

Definicja

nagromadzenie kogoś lub czegoś w jednym miejscu, które przeszkadza w przemieszczaniu albo je uniemożliwia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Połączenia

duży, ogromny zator; zator lodowy; drogowy, komunikacyjny
zator na drodze, na rzece
powstał zator
rozładować, usunąć, zlikwidować zator

Cytaty

	Wykonywane prace remontowe spowodowały wiele zatorów drogowych i, jak widać, poważnie skomplikowały ruch na ul. Morskiej. źródło: NKJP: Bartłomiej Cnota: Koszmar zacznie się w piątek, Dziennik Bałtycki, 2000-06-21
	Starosta dębicki Czesław Kubek przypomniał wydarzenia sprzed dwóch tygodni, kiedy to ogromny zator lodowy na Wisłoce niszczył dosłownie wszystko, co napotkał na swojej drodze. źródło: NKJP: (PACH): Szansa dla saperów, Gazeta Krakowska, 2002-02-11
	Zarówno zatory komunikacyjne w miastach, wypadki na drogach, jak i zanieczyszczenie powietrza oraz zużycie energii, mają negatywny wpływ na gospodarkę w Europie i poziom życia wszystkich jej mieszkańców. źródło: NKJP: Internet
	Gracz Bayeru Leverkusen jechał do Warszawy samochodem z Katowic, ale zator na szosie katowickiej spowodował, że piłkarz przybył do stolicy z kilkugodzinnym opóźnieniem. źródło: NKJP: Kadra u prymasa, Dziennik Polski, 1998-04-21
	Ale kiedy taksówka [...] przebiła się przez ostatni zator samochodów, nagle poszczególne elementy mojej wizyty u księdza de Vos zbiły się w całość. źródło: NKJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1984

Składnia

+	zator	+	(JAKI)
+	zator	+	(GDZIE)
+	zator	+	(CZEGO)

2. tętnicy

Definicja

nagłe zatkanie naczynia krwionośnego przez zakrzep, fragment tkanki, pasożyta lub coś innego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:

embolia, embolizm, zatorowość

Połączenia

zator serca, tętnicy
zator w mózgu
spowodować zator
doszło do zatoru

Cytaty

	Zakrzepica zabija cicho i podstępnie. Jeśli zrobi się w łydce lub udzie, może spowodować zator tętnicy płucnej i zabić na miejscu. źródło: NKJP: Jolanta Gromadzka-Anzelewicz: Zakrzepica zabija cicho i podstępnie, Dziennik Bałtycki, 2011-02-05
	Ostrze przecięło tętnicę. Doszło do zatoru serca i w konsekwencji nagłego zgonu. źródło: NKJP: (ST): Nóż w tętnicy, Express Ilustrowany, 2003-01-21
	Martwe pasożyty są bowiem przenoszone wraz z krwią do naczyń płucnych. Tam mogą powodować groźne dla życia zatory. źródło: NKJP: Rafał Kamieński: Słowackie komary groźne dla sądeczan?, Gazeta Krakowska, 2008-11-12
	Estrogeny wykazują wiele działań niepożądanych, szkodliwych dla zdrowia i życia chorego. Do najważniejszych należą: zakrzepowe zapalenie żył, zatory płucne, mózgowe, zawał serca, nadciśnienie tętnicze, uszkodzenie wątroby. źródło: NKJP: Marek Pawlikowski: Leczenie hormonami i pochodnymi hormonów, 1988
	Na razie nie trenuje były bramkarz Legii [...], u którego lekarze stwierdzili zator w żyłach. źródło: NKJP: Tomasz Mucha: Trener poklepał po plecach, Trybuna Śląska, 2004-03-23

Składnia

	+	zator	+	(CZEGO)
	+	zator	+	(GDZIE)

3. płatniczy

Definicja

nagromadzenie się jakichś spraw lub działań, utrudniające normalne funkcjonowanie lub prawidłowy przebieg czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

zator płatniczy

Cytaty

	Przedsiębiorstwo jest w trakcie wdrażania systemu informatycznego. Tak jak powiedziałem: jeśli występują jakiekolwiek zatory w przekazywaniu informacji, to nie wynika z czyjejś złej woli. źródło: NKJP: Anna Malinowska: Walka o wodę, Trybuna Śląska, 2003-06-27
	Ze względu na zatory płatnicze między firmami ciągle powstają nowe zaległości. źródło: NKJP: (ELŻ): Zmiana wizerunku, Gazeta Krakowska, 2004-08-05
	Oddział IPN w Poznaniu [...] książki [...] samodzielnie wydawać nie tylko chce, lecz musi, gdyż w centrali IPN w Warszawie [...] utworzyła się już długa kolejka wydawnictw gotowych do druku. Powodem zatoru jest zbyt mały budżet IPN, ograniczany co roku przez parlament. źródło: NKJP: Sławomir Kmiecik: Nie na sprzedaż, Polska Głos Wielkopolski, 2005-01-14
	[...] nałożone na sądy powszechne z dniem 17 października 2001 r. obowiązki orzekania w sprawach o wykroczenia spowodowały dramatyczny zator wymiaru sprawiedliwości, niemożliwy do opanowania przy obecnych rozwiązaniach [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 39. posiedzenia Senatu RP w dniu 7 maja 2003 r.

Składnia

+	zator	+	(w CZYM)
+	zator	+	(JAKI)
+	zator	+	(CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 31.07.2018