UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nadużywać

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. nadużyć

1. alkoholu

Definicja

używać czegoś w zbyt dużej ilości lub zbyt często

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie uzależnienia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

używać

Połączenia

mężczyźni nadużywali
nadużywać alkoholu, napojów wyskokowych, procentowych trunków, wina; antybiotyków; narkotyków, substancji/środków odurzających, substancji psychoaktywnych, środków przeciwbólowych, środków psychotropowych; kąpieli słonecznych; agresywności; wielkich słów; partykuł, równoważników, wielokropka, wykrzykników, zaimków; (tego) słowa
skłonność do nadużywania; nadużywane leki; słowa; nadużywane przez pseudosportowców, przez cierpiącego, przez pacjentów

Cytaty

	Leżał na drodze niedaleko swojej posesji, wyglądał jakby spał. Przybyły na miejsce lekarz stwierdził zgon z wyziębienia. Postępowanie prowadzi KPP w Pułtusku. Jak dowiedzieliśmy się nieoficjalnie, obaj mężczyźni nadużywali alkoholu. źródło: NKJP: redakcja: Czy została wyrzucona z pociągu?, Tygodnik Ciechanowski, 2007-11-20
	Nie nadużywajmy antybiotyków. Jeżeli pacjent nie ma zmniejszonej odporności, nie jest wyczerpany i nie ma ognisk przewlekłej infekcji, wtedy nie powinniśmy ich stosować. źródło: NKJP: (j.sp): Sezon na przeziębienia: Nowiny Raciborskie, 2007-01-16
	Ciechanowska policja zatrzymała 3 osoby w wieku 21-23 lata pod zarzutem kradzieży recept i sfałszowania podpisu lekarza. W ciechanowskich aptekach wykupywali [...] leki nadużywane przez pseudosportowców dla podniesienia tężyzny fizycznej i uzyskania lepszych wyników. źródło: NKJP: R. Nadaj: Zatrzymani za kradzież recept..., Tygodnik Ciechanowski, 2003-08-09
	[...] zbyt częste używanie, czyli po prostu nadużywanie tych wybitnie pieszczotliwie zabarwionych imion także w stosunku do osób dorosłych, w wielu rodzinach spowodowało, że miejscowa społeczność zaczęła danego osobnika traktować jako małego, niezbyt dojrzałego człowieka, czyli jako osobnika mało poważnego, o dziecinnym rozumie. źródło: NKJP: Stefan Warchoł: Kilka uwag o wtórnej funkcji przezwiskowej imion hipokorystycznych z końcowym -'o w mikrosystemie gwarowym Frampola, 2008
	Uczony polski felietonista [...] podjął na łamach „Polityki” trud objaśnienia nadużywanego dziś słowa „(----)”. źródło: NKJP: A. Tumialis: Humor i ojczyzna: Unia przyjdzie z kajdankami?, Tygodnik Ciechanowski, 2002-09-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nadużywam	nadużywamy
2 os.	nadużywasz	nadużywacie
3 os.	nadużywa	nadużywają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadużywałem +(e)m nadużywał	nadużywałam +(e)m nadużywała	nadużywałom +(e)m nadużywało	nadużywaliśmy +(e)śmy nadużywali	nadużywałyśmy +(e)śmy nadużywały
2 os.	nadużywałeś +(e)ś nadużywał	nadużywałaś +(e)ś nadużywała	nadużywałoś +(e)ś nadużywało	nadużywaliście +(e)ście nadużywali	nadużywałyście +(e)ście nadużywały
3 os.	nadużywał	nadużywała	nadużywało	nadużywali	nadużywały

bezosobnik: nadużywano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nadużywał będę nadużywać	będę nadużywała będę nadużywać	będę nadużywało będę nadużywać	będziemy nadużywali będziemy nadużywać	będziemy nadużywały będziemy nadużywać
2 os.	będziesz nadużywał będziesz nadużywać	będziesz nadużywała będziesz nadużywać	będziesz nadużywało będziesz nadużywać	będziecie nadużywali będziecie nadużywać	będziecie nadużywały będziecie nadużywać
3 os.	będzie nadużywał będzie nadużywać	będzie nadużywała będzie nadużywać	będzie nadużywało będzie nadużywać	będą nadużywali będą nadużywać	będą nadużywały będą nadużywać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nadużywajmy
2 os.	nadużywaj	nadużywajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadużywałbym bym nadużywał	nadużywałabym bym nadużywała	nadużywałobym bym nadużywało	nadużywalibyśmy byśmy nadużywali	nadużywałybyśmy byśmy nadużywały
2 os.	nadużywałbyś byś nadużywał	nadużywałabyś byś nadużywała	nadużywałobyś byś nadużywało	nadużywalibyście byście nadużywali	nadużywałybyście byście nadużywały
3 os.	nadużywałby by nadużywał	nadużywałaby by nadużywała	nadużywałoby by nadużywało	nadużywaliby by nadużywali	nadużywałyby by nadużywały

bezosobnik: nadużywano by

bezokolicznik: nadużywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nadużywając

gerundium: nadużywanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nadużywanie	nadużywania
D.	nadużywania	nadużywań
C.	nadużywaniu	nadużywaniom
B.	nadużywanie	nadużywania
N.	nadużywaniem	nadużywaniami
Ms.	nadużywaniu	nadużywaniach
W.	nadużywanie	nadużywania

imiesłów przymiotnikowy czynny: nadużywający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nadużywający	nadużywający	nadużywający	nadużywające	nadużywająca
D.	nadużywającego	nadużywającego	nadużywającego	nadużywającego	nadużywającej
C.	nadużywającemu	nadużywającemu	nadużywającemu	nadużywającemu	nadużywającej
B.	nadużywającego	nadużywającego	nadużywający	nadużywające	nadużywającą
N.	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającą
Ms.	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nadużywający	nadużywający	nadużywające	nadużywające
D.	nadużywających	nadużywających	nadużywających	nadużywających
C.	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym
B.	nadużywających	nadużywających	nadużywających	nadużywające
N.	nadużywającymi	nadużywającymi	nadużywającymi	nadużywającymi
Ms.	nadużywających	nadużywających	nadużywających	nadużywających

imiesłów przymiotnikowy bierny: nadużywany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nadużywany	nadużywany	nadużywany	nadużywane	nadużywana
D.	nadużywanego	nadużywanego	nadużywanego	nadużywanego	nadużywanej
C.	nadużywanemu	nadużywanemu	nadużywanemu	nadużywanemu	nadużywanej
B.	nadużywanego	nadużywanego	nadużywany	nadużywane	nadużywaną
N.	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym	nadużywaną
Ms.	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nadużywani	nadużywani	nadużywane	nadużywane
D.	nadużywanych	nadużywanych	nadużywanych	nadużywanych
C.	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym
B.	nadużywanych	nadużywanych	nadużywanych	nadużywane
N.	nadużywanymi	nadużywanymi	nadużywanymi	nadużywanymi
Ms.	nadużywanych	nadużywanych	nadużywanych	nadużywanych

odpowiednik aspektowy: nadużyć

Składnia

Rz_osobowy

nadużywać

CZEGO

2. władzy

Definicja

wykorzystywać coś niezgodnie z przyjętymi normami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

dyrekcja nadużywa czegoś
nadużywać cierpliwości, grzeczności, uprzejmości, zaufania, życzliwości; czasu; (pełnionej przez siebie) funkcji, (swych) kompetencji, (uprzywilejowanej) pozycji, stanowisk, (swojego) statusu, uprawnień, władzy; mandatu wyborczego; pozycji dominującej; (tego) przywileju; procedur, przepisów, regulaminu, zasad; terminów
(nie) nadużywać bez uzasadnienia
nadużywać w walce politycznej
nadużywane przez obrońców, przez oskarżonych; przez pracodawców; przez producentów, przez reklamodawców; przez rząd, przez władze; przez podatników

Cytaty

	Oleg Kuzniecow zwykle starał się nie nadużywać uprzywilejowanej policyjnej pozycji, kiedy nie było takiej potrzeby, ale teraz, widząc puchnący w alei “Solidarności” korek, położył koguta na dachu służbowego forda i włączył sygnał. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005
	Nikt nie może nadużywać pełnionej przez siebie funkcji publicznej w swoim osobistym interesie. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 01.02.1996 r.
	Dzisiaj Sejm jest skłócony, nie ma większości parlamentarnej, premier ogłosił rozpisanie wcześniejszych wyborów, wielu posłów kompromituje się, nadużywa stanowisk, kłamie, głosuje „na cztery ręce”. źródło: NKJP: redakcja: Przyjrzyj się swojemu posłowi..., Tygodnik Ciechanowski, 2003-04-15
	Panie marszałku, nie chcę nadużywać pańskiej cierpliwości... źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.08.1997 r.
	Ochrona w polskich sklepach nadużywa władzy, upokarzając często niewinnych ludzi. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nadużywam	nadużywamy
2 os.	nadużywasz	nadużywacie
3 os.	nadużywa	nadużywają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadużywałem +(e)m nadużywał	nadużywałam +(e)m nadużywała	nadużywałom +(e)m nadużywało	nadużywaliśmy +(e)śmy nadużywali	nadużywałyśmy +(e)śmy nadużywały
2 os.	nadużywałeś +(e)ś nadużywał	nadużywałaś +(e)ś nadużywała	nadużywałoś +(e)ś nadużywało	nadużywaliście +(e)ście nadużywali	nadużywałyście +(e)ście nadużywały
3 os.	nadużywał	nadużywała	nadużywało	nadużywali	nadużywały

bezosobnik: nadużywano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nadużywał będę nadużywać	będę nadużywała będę nadużywać	będę nadużywało będę nadużywać	będziemy nadużywali będziemy nadużywać	będziemy nadużywały będziemy nadużywać
2 os.	będziesz nadużywał będziesz nadużywać	będziesz nadużywała będziesz nadużywać	będziesz nadużywało będziesz nadużywać	będziecie nadużywali będziecie nadużywać	będziecie nadużywały będziecie nadużywać
3 os.	będzie nadużywał będzie nadużywać	będzie nadużywała będzie nadużywać	będzie nadużywało będzie nadużywać	będą nadużywali będą nadużywać	będą nadużywały będą nadużywać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nadużywajmy
2 os.	nadużywaj	nadużywajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadużywałbym bym nadużywał	nadużywałabym bym nadużywała	nadużywałobym bym nadużywało	nadużywalibyśmy byśmy nadużywali	nadużywałybyśmy byśmy nadużywały
2 os.	nadużywałbyś byś nadużywał	nadużywałabyś byś nadużywała	nadużywałobyś byś nadużywało	nadużywalibyście byście nadużywali	nadużywałybyście byście nadużywały
3 os.	nadużywałby by nadużywał	nadużywałaby by nadużywała	nadużywałoby by nadużywało	nadużywaliby by nadużywali	nadużywałyby by nadużywały

bezosobnik: nadużywano by

bezokolicznik: nadużywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nadużywając

gerundium: nadużywanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nadużywanie	nadużywania
D.	nadużywania	nadużywań
C.	nadużywaniu	nadużywaniom
B.	nadużywanie	nadużywania
N.	nadużywaniem	nadużywaniami
Ms.	nadużywaniu	nadużywaniach
W.	nadużywanie	nadużywania

imiesłów przymiotnikowy czynny: nadużywający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nadużywający	nadużywający	nadużywający	nadużywające	nadużywająca
D.	nadużywającego	nadużywającego	nadużywającego	nadużywającego	nadużywającej
C.	nadużywającemu	nadużywającemu	nadużywającemu	nadużywającemu	nadużywającej
B.	nadużywającego	nadużywającego	nadużywający	nadużywające	nadużywającą
N.	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającą
Ms.	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nadużywający	nadużywający	nadużywające	nadużywające
D.	nadużywających	nadużywających	nadużywających	nadużywających
C.	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym	nadużywającym
B.	nadużywających	nadużywających	nadużywających	nadużywające
N.	nadużywającymi	nadużywającymi	nadużywającymi	nadużywającymi
Ms.	nadużywających	nadużywających	nadużywających	nadużywających

imiesłów przymiotnikowy bierny: nadużywany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nadużywany	nadużywany	nadużywany	nadużywane	nadużywana
D.	nadużywanego	nadużywanego	nadużywanego	nadużywanego	nadużywanej
C.	nadużywanemu	nadużywanemu	nadużywanemu	nadużywanemu	nadużywanej
B.	nadużywanego	nadużywanego	nadużywany	nadużywane	nadużywaną
N.	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym	nadużywaną
Ms.	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nadużywani	nadużywani	nadużywane	nadużywane
D.	nadużywanych	nadużywanych	nadużywanych	nadużywanych
C.	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym	nadużywanym
B.	nadużywanych	nadużywanych	nadużywanych	nadużywane
N.	nadużywanymi	nadużywanymi	nadużywanymi	nadużywanymi
Ms.	nadużywanych	nadużywanych	nadużywanych	nadużywanych

odpowiednik aspektowy: nadużyć

Składnia

Rz_osobowy

nadużywać

CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 19.12.2010