UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tortura

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

fr. torture

niem. Tortur

z łac. tortura

1. wyrafinowana

Definicja

dotkliwe cierpienie fizyczne zadawane komuś celowo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Połączenia

  • okrutne, straszliwe, straszne, wymyślne, wyrafinowane, wyszukane; średniowieczne tortury
  • tortury i cierpienia; tortury i prześladowania; tortury i śmierć
  • groźba; miejsce; cela, izba, obóz, sala; ślady; narzędzie; okrucieństwo; opis; forma, rodzaj; skutek, wynik tortur
  • lęk przed torturami
  • śmierć; udział w torturach
  • uniknąć, używać, zaprzestać tortur
  • poddany/poddawany torturom
  • wytrzymać; stosować; znieść tortury; zastosowanie tortur
  • grozić torturami
  • bać się, dopuszczać się, obawiać się tortur
  • przygotować się wewnętrznie; posłać, wydać, wysłać, wziąć, zabrać kogoś na tortury; narażony na tortury
  • wyznać na torturach; coś wymuszone na torturach; zamęczony w torturach
  • czuć się jak na torturach; siedzieć jak na torturach
  • kwalifikować coś jako tortury

Cytaty

To nazwa tortury stosowanej przez szwedzkich żołnierzy w czasie wojny trzydziestoletniej. Skrępowanej ofierze wsadzano w usta klin tak, żeby nie mogła ich zamknąć, a potem przez lejek pojono ją cieczą. Żołądek i jelita rozszerzały się do granic możliwości, czasami pękały. Ból był potworny.

źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006

[...] funkcjonariusz nie może m.in.: doraźnie wymierzać kar, stosować tortur i „innych form nieludzkiego bądź poniżającego traktowania ludzi”, brać udziału w śledztwie, zatrzymywaniu, strzeżeniu bądź konwojowaniu osób, które nie są podejrzane o czyn sprzeczny z prawem.

źródło: NKJP: Ireneusz Dudziec: Policjanta portret etyczny, Gazeta Wyborcza, 1992-11-17

Tortury za lada podejrzenie, za byle donos, za byle podsłuchane czy wydobyte prowokacją słowo. Stos za wymuszone torturą przyznanie się do winy.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Wymuszone torturami zeznania Hjelmena gestapo przekazało do Sztokholmu, gdzie posłużyły do kolejnych aresztowań.

źródło: NKJP: Piotr Cegielski: Szwecja odsłania swoją przeszłość, Gazeta Wyborcza, 1997-11-07

Przesłuchanie Paldena przeszło do historii. Najpierw, jak później na konferencjach prasowych, zademonstrował pokiereszowany język i bezzębne dziąsła. Potem zaprezentował narzędzia tortur używane w chińskich więzieniach, które wywiózł z Tybetu.

źródło: NKJP: Anna Sal: Opowieści z Tybetu, Polityka, 2001-01-06

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tortura
tortury
D. tortury
tortur
C. torturze
torturom
B. torturę
tortury
N. torturą
torturami
Ms. torturze
torturach
W. torturo
tortury

Inne uwagi

Zwykle lm

2. psychiczna

Definicja

czynność lub sytuacja przynosząca komuś cierpienie fizyczne lub psychiczne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

  • ciężka, koszmarna, prawdziwa tortura; tortury fizyczne, moralne, psychiczne
  • tortura dla słuchaczy; dla starszych; dla nieśmiałych, dla wrażliwych; dla ciała, dla umysłu; dla (twoich) stóp; dla zwierzaka
  • stać się torturą
  • kwalifikować coś jako tortury

Cytaty

Dla mnie był to mało istotny szczegół w stosunku do gehenny obcowania z panią P. na co dzień - zwierza się pani W. (nauczanie początkowe) - która jak sama mówi „zaliczyła pełny rok w tej szkole przetrwania ”. - Dyr. P. potrafi wystawić każdego na prawdziwe tortury psychiczne, żądając całkowitego podporządkowania.

źródło: NKJP: Pauza niepedagogiczna, Dziennik Polski, 2000-10-13

To bardzo ważne, żeby pieski mieszkały w boksach. Uwiązanie na łańcuchu byłoby dla nich torturą. W każdym boksie trzymamy po dwa, trzy psy. Dobieramy je według charakterów, jeden zawsze musi dominować.

źródło: NKJP: K. Wieteska: Dom dla niechcianych, Tygodnik Ciechanowski, 2006-07-16

Trema jest prawdziwą torturą dla nieśmiałych, a nieśmiałość często bywa lekceważona, wyśmiewana, skazująca na porażkę, na margines.

źródło: NKJP: Krystyna Lubelska: Z pewną taką nieśmiałością, Polityka, 2001-02-03

Śledczy wciąż z upodobaniem wertował papiery, wiedząc doskonale, że gdy robi się to właściwie, ta prosta, niewinna czynność może stać się zmiękczającą wolę przesłuchiwanego torturą. I rzeczywiście tak było. Andrzej, usiłując zająć godną pozycję na prostym krzesełku z niewygodnym oparciem, łypał spod oka na dokumenty, myśląc: „Dlaczego, u licha, jest tego tak dużo? Musieli to zbierać od lat”.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Czy nie ostrzegałam? Czy nie tłumaczyłam? A teraz, jak już to kochasz, jeśli w dodatku wiesz, czego chcesz, masz swoje zdanie, swój gust, myślisz, jesteś dojrzałym człowiekiem, to wykonywanie tego zawodu - bywa torturą, operacją na żywym organizmie, szantażem psychicznym, wymuszeniem. Teraz już nic ci nie mogę pomóc. Jesteś aktorką.

źródło: NKJP: Krystyna Janda: Małpa, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tortura
tortury
D. tortury
tortur
C. torturze
torturom
B. torturę
tortury
N. torturą
torturami
Ms. torturze
torturach
W. torturo
tortury
Data ostatniej modyfikacji: 21.12.2010
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj