Chronologizacja
Inne znaczenia: 'przybliżyć, przysunąć; szybko przybyć'
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
przymknę |
przymkniemy |
|||
| 2 os. |
przymkniesz |
przymkniecie |
|||
| 3 os. |
przymknie |
przymkną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
przymknąłem +(e)m przymknął |
przymknęłam +(e)m przymknęła |
przymknęłom +(e)m przymknęło |
przymknęliśmy +(e)śmy przymknęli |
przymknęłyśmy +(e)śmy przymknęły |
| 2 os. |
przymknąłeś +(e)ś przymknął |
przymknęłaś +(e)ś przymknęła |
przymknęłoś +(e)ś przymknęło |
przymknęliście +(e)ście przymknęli |
przymknęłyście +(e)ście przymknęły |
| 3 os. |
przymknął |
przymknęła |
przymknęło |
przymknęli |
przymknęły |
bezosobnik: przymknięto
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
przymknijmy |
|
| 2 os. |
przymknij |
przymknijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
przymknąłbym bym przymknął |
przymknęłabym bym przymknęła |
przymknęłobym bym przymknęło |
przymknęlibyśmy byśmy przymknęli |
przymknęłybyśmy byśmy przymknęły |
| 2 os. |
przymknąłbyś byś przymknął |
przymknęłabyś byś przymknęła |
przymknęłobyś byś przymknęło |
przymknęlibyście byście przymknęli |
przymknęłybyście byście przymknęły |
| 3 os. |
przymknąłby by przymknął |
przymknęłaby by przymknęła |
przymknęłoby by przymknęło |
przymknęliby by przymknęli |
przymknęłyby by przymknęły |
bezosobnik: przymknięto by
bezokolicznik: przymknąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
przymknąwszy
gerundium: przymknięcie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | przymknięcie |
przymknięcia |
| D. | przymknięcia |
przymknięć |
| C. | przymknięciu |
przymknięciom |
| B. | przymknięcie |
przymknięcia |
| N. | przymknięciem |
przymknięciami |
| Ms. | przymknięciu |
przymknięciach |
| W. | przymknięcie |
przymknięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: przymknięty
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | przymknięty |
przymknięty |
przymknięty |
przymknięte |
przymknięta |
| D. | przymkniętego |
przymkniętego |
przymkniętego |
przymkniętego |
przymkniętej |
| C. | przymkniętemu |
przymkniętemu |
przymkniętemu |
przymkniętemu |
przymkniętej |
| B. | przymkniętego |
przymkniętego |
przymknięty |
przymknięte |
przymkniętą |
| N. | przymkniętym |
przymkniętym |
przymkniętym |
przymkniętym |
przymkniętą |
| Ms. | przymkniętym |
przymkniętym |
przymkniętym |
przymkniętym |
przymkniętej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | przymknięci |
przymknięci |
przymknięte |
przymknięte |
| D. | przymkniętych |
przymkniętych |
przymkniętych |
przymkniętych |
| C. | przymkniętym |
przymkniętym |
przymkniętym |
przymkniętym |
| B. | przymkniętych |
przymkniętych |
przymkniętych |
przymknięte |
| N. | przymkniętymi |
przymkniętymi |
przymkniętymi |
przymkniętymi |
| Ms. | przymkniętych |
przymkniętych |
przymkniętych |
przymkniętych |
odpowiednik aspektowy: przymykać
Pochodzenie
Zob. mknąć
1. okno
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu
Relacje znaczeniowe
| antonimy: | otworzyć, rozewrzeć, roztworzyć |
Połączenia
- przymknąć oczy, powieki, ślepia, usta; drzwi, furtkę, okiennice, przysłonę
Cytaty
|
Mierzymy tak: kierujemy aparat na centrum tarczy. Ale ostrożnie, bo ryzykujemy zniszczenie elementu światłoczułego! By tak się nie stało, przed pomiarem należy maksymalnie przymknąć przysłonę. źródło: NKJP: Jak obserwować zaćmienie Słońca?, Gazeta Wyborcza, 1996-10-12 |
|
|
Przymknąłem powieki, udając, że mnie sen morzy. źródło: KWSJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996 |
|
|
Siostra Ingeborg zaniepokoiła się jednak, stała przed stodołą, doszło do niej, co mówiono pod domem, więc się przezornie wycofała do środka i przymknęła wrota, zostawiając szeroką szparę, przez którą mogła obserwować podwórko. źródło: KWSJP: Maria Klimas-Błachutowa: Skandal w niebie, 1969 |
|
|
Przymknął okno i szybko się po ciemku rozebrawszy, wszedł pod prysznic. źródło: KWSJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948 |
|
|
Staszek dołożył węgla, przymknął drzwiczki i poszedł do miednicy umyć ręce. źródło: KWSJP: Maria Józefacka: To co najpiękniejsze, 1977 |
Składnia
|
+ | przymknąć | + |
CO
|
2. więźnia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | aresztować, osadzić, posadzić, przyskrzynić, ująć, wsadzić, zaaresztować, zadrutować, zamknąć, zgarnąć |
Cytaty
|
Tymczasem on, ledwo wrócił, zamiast przycupnąć gdzieś cicho, zaczął się zaraz obnosić z tą całą swoją historią. Aż go wreszcie przymknęli. I to nie zwykłe UB, lecz Informacja Wojskowa. źródło: KWSJP: Antoni Libera: Madame, 1998 |
|
|
Myszkowałem po różnych melinach, kantorkach, knajpach i prywatnych warsztacikach. Nawet miałem z tego niejaki połów, przymknąłem paru kombinatorów, złodziejaszków i pośredników, przeważnie upłynniających towary kradzione z dostaw unrrowskich. źródło: KWSJP: Stanisław Goszczurny: Dwaj przyjaciele, 1971 |
|
|
Cholera, wytłumaczże temu dyżurnemu, o co nam chodzi. Na wszelki wypadek może zechcieć nas przymknąć. źródło: KWSJP: Eugeniusz Paukszta: Ich trzech i dziewczyna, 1978 |
|
|
Skinął głową i wyprężywszy plecy, ruszył długim krokiem tak spiesznie, jakby obawiał się, żeby go znów nie przymknęli. - Bilewicz w domu, co? - zapytał. źródło: KWSJP: Henryk Panas: Grzesznicy, 1966 |
Składnia
|
|
+ | przymknąć | + |
KOGO
|
3. gaz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn
Połączenia
- przymknąć gaz
Cytaty
|
Gdy znaleźliśmy się na wysokości 300 stóp, mechanik pokładowy doniósł, że podwozie zostało całkowicie wciągnięte. Wówczas przymknąłem gaz, zdjąłem prawą rękę ze sterów i wyrównałem samolot. źródło: KWSJP: Olgierd Terlecki: Władysław Sikorski, 1984 |
|
|
Urbanowicz przymknął gaz swej maszyny i pokiwał skrzydłami. źródło: KWSJP: Arkady Fiedler: Dywizjon 303, 1942 |
|
|
Zmniejszyłem obroty, wykonałem kilka zakrętów, na przymkniętym gazie położyłem maszynę do spirali, skręciłem kilka zwojów, wyrównałem i - przekonawszy się, że ten strach na wróble lata niemal jak prawdziwy samolot - poszukałem wzrokiem lotniska. źródło: KWSJP: Janusz Meissner: Wiatr w podeszwach, 1976 |
|
|
I najciekawsze: jak działa tutejszy system irygacyjny (podobno lepszego nie wymyślono nawet w Chinach) i jak przez tę wodę jeden sąsiad zależy od drugiego. Kiedy przymknąć dopływ (po czterdziestu dniach, kiedy ryż kwitnie), kiedy nawozić (zaraz po odcięciu wody), kiedy pielić (po nawożeniu), kiedy zakręcić wodę zupełnie [...]. źródło: NKJP: Wojciech Tochman: Córeńka, 2005 |
Składnia
|
|
+ | przymknąć | + |
CO
|