Chronologizacja
Pochodzenie
Czasownik z przedrostkiem s- od dawnego prawdzić (się) 'weryfikować, spełniać, wypełniać (się)', oparty na rzeczowniku prawda (zob.).
1. stan czegoś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- kontroler, mechanik, nauczyciel sprawdził; policja sprawdziła
- sprawdzić bilety, dokumenty, paszport, tożsamość; alibi, dane, hipotezę, wiadomość, informację; czyjeś kwalifikacje, umiejętności; lekcje, test, wypracowanie; cenę, datę, godzinę, nazwę, numer, pocztę, pogodę, rozkład jazdy; kursy, temperaturę; instalację, korki, licznik, silnik, stan czegoś, zamki; listę obecności, obecność
- sprawdzić palcami, przyrządem, wzrokiem
- sprawdzić na liście, na mapie, na planie; na półce
- sprawdzić u źródła
- sprawdzić w aktach, w cenniku, w internecie w kalendarzu, w katalogu, w książce, w notesie, w przewodniku, w słowniku, w terminarzu; w lusterku; w kieszeni, w walizce
- sprawdzić dokładnie, komisyjnie, odruchowo, ponownie
- można, nie zaszkodzi, należy, trzeba, warto; kazać; chcieć, (nie) być w stanie, zapomnieć; pójść; ktoś powinien sprawdzić
Cytaty
Waldek obszedł auto i sprawdził wszystkie klamki. Dwukrotnie wcisnął pilota, żeby upewnić się, że samochód został dobrze zamknięty. źródło: NKJP: Dariusz Rekosz: Czarny Maciek i wenecki starodruk, 2010 |
|
[...] przystanęła nad wielką wanną, nachyliła się i wskazującym palcem sprawdziła temperaturę wody. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo: komedia romantyczna, 2004 |
|
Po sprawdzeniu, że ich samochód wciąż znajduje się na parkingu na Włosienicy, rozpoczęto poszukiwania. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach. Wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1999 |
|
Chwileczkę, sprawdzę, kiedy mecenas Zaniewicz może pana przyjąć. źródło: NKJP: Radosław Figura: Magda M. Odcinek 41, 2006 |
|
Niepokój wypchnął mnie na dwór. […] Pobiegłem na plebanię, by sprawdzić, czy wszystko w porządku. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
sprawdzę |
sprawdzimy |
|||
2 os. |
sprawdzisz |
sprawdzicie |
|||
3 os. |
sprawdzi |
sprawdzą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sprawdziłem +(e)m sprawdził |
sprawdziłam +(e)m sprawdziła |
sprawdziłom +(e)m sprawdziło |
sprawdziliśmy +(e)śmy sprawdzili |
sprawdziłyśmy +(e)śmy sprawdziły |
2 os. |
sprawdziłeś +(e)ś sprawdził |
sprawdziłaś +(e)ś sprawdziła |
sprawdziłoś +(e)ś sprawdziło |
sprawdziliście +(e)ście sprawdzili |
sprawdziłyście +(e)ście sprawdziły |
3 os. |
sprawdził |
sprawdziła |
sprawdziło |
sprawdzili |
sprawdziły |
bezosobnik: sprawdzono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
sprawdźmy |
|
2 os. |
sprawdź |
sprawdźcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sprawdziłbym bym sprawdził |
sprawdziłabym bym sprawdziła |
sprawdziłobym bym sprawdziło |
sprawdzilibyśmy byśmy sprawdzili |
sprawdziłybyśmy byśmy sprawdziły |
2 os. |
sprawdziłbyś byś sprawdził |
sprawdziłabyś byś sprawdziła |
sprawdziłobyś byś sprawdziło |
sprawdzilibyście byście sprawdzili |
sprawdziłybyście byście sprawdziły |
3 os. |
sprawdziłby by sprawdził |
sprawdziłaby by sprawdziła |
sprawdziłoby by sprawdziło |
sprawdziliby by sprawdzili |
sprawdziłyby by sprawdziły |
bezosobnik: sprawdzono by
bezokolicznik: sprawdzić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
sprawdziwszy
gerundium: sprawdzenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | sprawdzenie |
sprawdzenia |
D. | sprawdzenia |
sprawdzeń |
C. | sprawdzeniu |
sprawdzeniom |
B. | sprawdzenie |
sprawdzenia |
N. | sprawdzeniem |
sprawdzeniami |
Ms. | sprawdzeniu |
sprawdzeniach |
W. | sprawdzenie |
sprawdzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: sprawdzony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | sprawdzony |
sprawdzony |
sprawdzony |
sprawdzone |
sprawdzona |
D. | sprawdzonego |
sprawdzonego |
sprawdzonego |
sprawdzonego |
sprawdzonej |
C. | sprawdzonemu |
sprawdzonemu |
sprawdzonemu |
sprawdzonemu |
sprawdzonej |
B. | sprawdzonego |
sprawdzonego |
sprawdzony |
sprawdzone |
sprawdzoną |
N. | sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzoną |
Ms. | sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | sprawdzeni |
sprawdzeni |
sprawdzone |
sprawdzone |
D. | sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzonych |
C. | sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
B. | sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzone |
N. | sprawdzonymi |
sprawdzonymi |
sprawdzonymi |
sprawdzonymi |
Ms. | sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzonych |
odpowiednik aspektowy: sprawdzać
Składnia
+ | sprawdzić | + |
CO
|
|
+ | sprawdzić | + |
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|
2. kogoś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- sprawdzić zawodnika
- sprawdzony w bojach
Cytaty
Sprawdziliście go? Czy to na pewno dziennikarz? źródło: NKJP: Marek Krajewski, Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009 |
|
[…] pamiętajmy, że Rosjanie to naród ciężko doświadczony w dziejach, sprawdzony w ciężkich próbach historycznych, zdolny do znoszenia cierpień, do bohaterstwa, naród dumny. źródło: NKJP: Władysław Bartoszewski: Szanujmy siebie, Ozon, 2005, nr 2 |
|
Środkowy pomocnik Znicza Pruszków szykowany jest do roli głównego rozgrywającego Groclinu. [...] prezentował się dobrze, Skorża chce więc go sprawdzić w potyczce z bardziej wymagającymi rywalami. źródło: NKJP: Maciej Lehmann: Derby bez Wasyla, Gazeta Poznańska, 2006-12-02 |
|
[...] włodarzem miasta został sprawdzony już na tym stanowisku Jan Dziubiński. źródło: NKJP: Agnieszka Grabowska, Joanna Rybczyńska: W powiecie po staremu, Sztafeta, 2002, nr 47 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
sprawdzę |
sprawdzimy |
|||
2 os. |
sprawdzisz |
sprawdzicie |
|||
3 os. |
sprawdzi |
sprawdzą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sprawdziłem +(e)m sprawdził |
sprawdziłam +(e)m sprawdziła |
sprawdziłom +(e)m sprawdziło |
sprawdziliśmy +(e)śmy sprawdzili |
sprawdziłyśmy +(e)śmy sprawdziły |
2 os. |
sprawdziłeś +(e)ś sprawdził |
sprawdziłaś +(e)ś sprawdziła |
sprawdziłoś +(e)ś sprawdziło |
sprawdziliście +(e)ście sprawdzili |
sprawdziłyście +(e)ście sprawdziły |
3 os. |
sprawdził |
sprawdziła |
sprawdziło |
sprawdzili |
sprawdziły |
bezosobnik: sprawdzono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
sprawdźmy |
|
2 os. |
sprawdź |
sprawdźcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sprawdziłbym bym sprawdził |
sprawdziłabym bym sprawdziła |
sprawdziłobym bym sprawdziło |
sprawdzilibyśmy byśmy sprawdzili |
sprawdziłybyśmy byśmy sprawdziły |
2 os. |
sprawdziłbyś byś sprawdził |
sprawdziłabyś byś sprawdziła |
sprawdziłobyś byś sprawdziło |
sprawdzilibyście byście sprawdzili |
sprawdziłybyście byście sprawdziły |
3 os. |
sprawdziłby by sprawdził |
sprawdziłaby by sprawdziła |
sprawdziłoby by sprawdziło |
sprawdziliby by sprawdzili |
sprawdziłyby by sprawdziły |
bezosobnik: sprawdzono by
bezokolicznik: sprawdzić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
sprawdziwszy
gerundium: sprawdzenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | sprawdzenie |
sprawdzenia |
D. | sprawdzenia |
sprawdzeń |
C. | sprawdzeniu |
sprawdzeniom |
B. | sprawdzenie |
sprawdzenia |
N. | sprawdzeniem |
sprawdzeniami |
Ms. | sprawdzeniu |
sprawdzeniach |
W. | sprawdzenie |
sprawdzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: sprawdzony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | sprawdzony |
sprawdzony |
sprawdzony |
sprawdzone |
sprawdzona |
D. | sprawdzonego |
sprawdzonego |
sprawdzonego |
sprawdzonego |
sprawdzonej |
C. | sprawdzonemu |
sprawdzonemu |
sprawdzonemu |
sprawdzonemu |
sprawdzonej |
B. | sprawdzonego |
sprawdzonego |
sprawdzony |
sprawdzone |
sprawdzoną |
N. | sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzoną |
Ms. | sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | sprawdzeni |
sprawdzeni |
sprawdzone |
sprawdzone |
D. | sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzonych |
C. | sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
sprawdzonym |
B. | sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzone |
N. | sprawdzonymi |
sprawdzonymi |
sprawdzonymi |
sprawdzonymi |
Ms. | sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzonych |
sprawdzonych |
odpowiednik aspektowy: sprawdzać
Składnia
+ | sprawdzić | + |
KOGO
|