Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | słonko |
słonka |
|
| D. | słonka |
słonek |
|
| C. | słonku |
słonkom |
|
| B. | słonko |
słonka |
|
| N. | słonkiem |
słonkami |
|
| Ms. | słonku |
słonkach |
|
| W. | słonko |
słonka |
Inne uwagi
Zwykle lp
Pochodzenie
Pierwotne zdrobnienie z przyrostkiem -ko od podstawowego psł. *sl̥nь > sl̥no (r.n.) 'słońce', którego kontynuanty poświadczone są w pol. dial. słóno , kaszubszczyźnie słono ‘słońce’ (Bor).
Zob. słońce
1. ekspresywnie o słońcu
Definicja
Cytaty
1.a na niebie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia
Połączenia
- złote, złociste; jasne; wschodzące; wiosenne; kwietniowe, lipcowe, sierpniowe; popołudniowe, poranne, ranne słonko
- słonko za oknem
- słonko na niebie; na dworze
- słonko, deszczyk; słonko i jasność; kwiaty, słonko; wiaterek, słonko
- promyczki słonka
- słonko wyszło, wzeszło, wyłoniło się; świeciło, przyświecało; zajaśniało; grzało, dogrzało, przygrzewało; przypiekało; zaszło; wschodzi; świeci, przyświeca; grzeje, ogrzewa, dogrzewa; wstanie, wzejdzie; zajdzie
- patrzeć na słonko
- żółty jak słonko
- rozjaśnić się jak słonko
Cytaty
|
Rano obudziłam się bardzo wcześnie, wesoła i pełna zapału. To mój pierwszy, wolny weekend od bardzo dawna, w dodatku słonko przyświecało tak radośnie! źródło: NKJP: Marek Soból: Mojry, 2005 |
|
|
Pogoda była piękna, słonko przygrzewało, moskity przestały kłuć i brzęczeć koło uszu. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996 |
|
|
Kwiaty jakby śmiały się do słonka jasnego. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
|
|
Wśród zrudziałych kęp trawy na wale Wilgi zieleniły się odważnie świeże jej kępki i rozwierały ku słonku białe, postrzępione korony ostatnie jesienne stokrotki. źródło: NKJP: Łukasz Kamykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008 |
|
|
W ten letni poranek wstałem ze słonkiem. Rozkoszna świeżość niosła się od uciszonego morza [...]. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995 |
1.b światło
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Połączenia
- naturalne słonko
- słonko i (piękna,...) pogoda
- wyjście na słonko
- potrzebować; wpuścić (trochę,...) słonka
- lubić słonko
- wygrzewać się do słonka; pojaśnieć od słonka
- wyjść/wychodzić na słonko
- mrużyć (oczy,...) przed słonkiem
- leżeć na słonku; opalać; grzać, wygrzewać; mienić się na słonku; wylegiwać; iskrzyć się w słonku
Cytaty
|
[...] Wyszedł na słonko, pognał boso przez ściernisko, bo akurat aeroplan przymusowo wylądował w polu [...]. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978 |
|
|
Można było usiąść gdzieś do słonka i słuchać niespiesznych opowieści o Mariuszu Zaruskim, Mieczysławie Karłowiczu [...]. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979 |
|
|
Mrużył oczy przed słonkiem [...]. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008 |
|
|
[...] Rano było dobrze, kiedy wygrzałem się na słonku [...]. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko: Klechdy domowe, 1960 |
2. ukochana osoba
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Połączenia
- małe; moje słonko
Cytaty
|
Ty słonko moje, jakże mam żyć bez ciebie, bez mego słonka na ziemi i niebie? źródło: NKJP: Stefan Leder, Witold Leder: Czerwona nić: ze wspomnień i prac rodziny Lederów, 2005 |
|
|
Wieczorem idę do mojego słonka. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Zrozumiałam, że na Dagusię mogę liczyć, na słonko moje. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Dla matki także była słonkiem. Była posłuszna, otwarcie mówiła, co myśli, wyznawała im miłość [...]. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Fausta, 2010 |