UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cyborium

Chronologizacja

1549, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. cyborium
cyboria
D. cyborium
cyboriów
C. cyborium
cyboriom
B. cyborium
cyboria
N. cyborium
cyboriami
Ms. cyborium
cyboriach
W. cyborium
cyboria

Pochodzenie

łac. cibōrium 'kielich, czara; puchar w kształcie owocu nenufara egipskiego'

z gr. kibṓrion 'owoc nenufara egipskiego'

1. kielich

Definicja

rel. 
w liturgii Kościoła katolickiego kielich z przykrywką przeznaczony do przechowywania święconych komunikantów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  puszka
hiperonimy:  kielich

Cytaty

Wzdłuż korytarza prowadzącego z nowicjatu do chóru umieszczono zbiór szat liturgicznych: koszule, ornaty oraz kielich, cyborium i monstrancje używane przez Ojca Pio w San Giovanni Rotondo [...].

źródło: NKJP: Anna Jasielec: Morcone, Głos Ojca Pio, 2003-10

Do dzisiaj nie wiadomo skąd pochodzą bardzo cenne organy oraz cyborium – naczynie do przechowywania komunikantów.

źródło: NKJP: (mim): Blisko i atrakcyjnie, Dziennik Zachodni, 2006-10-28

Puszką w liturgii Kościoła katolickiego nazywane jest też naczynie do przechowywania konsekrowanych komunikantów, inaczej cyborium.

źródło: NKJP: Internet

2. w architekturze

Definicja

archit. 
ozdobna obudowa wznoszona nad ołtarzem, grobem, relikwiami lub chrzcielnicą, mająca formę baldachimu na kolumnach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem

Cytaty

W zakrystii barokowa monstrancja z 1720, 3 późnobarokowe kielichy, 2 barokowe cyboria, uszkodzony w czasie II wojny światowej późnogotycki pacyfikał z 1541 oraz kilka ornatów z tkanin z XVIII w.

źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1996

W centralnej części znajduje się rzeźba Najświętszego Serca Pana Jezusa. Po bokach i przy cyborium - osiem figur świętych.

źródło: NKJP: (dj): Ołtarz odnawiany, Express Ilustrowany, 2002-04-10

[...] Zaczęło pękać cyborium Padovana, ustawione w tęczy kościoła. Działać należało szybko, zaczynając od przebadania zagrożonych fundamentów południowej części kościoła.

źródło: NKJP: Wiktor Zin: Sztuka patrzenia, Gazeta Krakowska, 2006-05-27

W XVII wieku kaplica została przebudowana; ściany zostały pokryte czarnymi, marmurowymi okładzinami, dodano też marmurowe stalle, portale wejściowe oraz hebanowe cyborium.

źródło: NKJP: (WT): Barok w marmurach, Dziennik Polski, 2005-02-18

Data ostatniej modyfikacji: 02.12.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj