Chronologizacja
Pochodzenie
ros. ošełomít' 'ogłuszyć uderzeniem w głowę, oszołomić'
1. cios
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
Połączenia
- cios oszołomił; uderzenie oszołomiło kogoś
- oszołomić alkoholem, narkotykiem
Cytaty
|
Mocne uderzenie w twarz oszołomiło go. źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010 |
|
|
Ostatni cios oszołomił Kanadyjczyka do tego stopnia, że zatoczył się na miękkich nogach w stronę narożnika. źródło: NKJP: Smutny los grabarza, Dziennik Polski, 1998-12-14 |
|
|
Prokuratura ustaliła, że dziewczynę oszołomiono alkoholem z dodatkiem amfetaminy. źródło: NKJP: (ak): Kaseta z gwałtem, Dziennik Łódzki, 2004-03-04 |
|
|
Wystraszony, oszołomiony upadkiem ptak został dowieziony przez strażników [...] do nowego zoo. źródło: NKJP: BL: Uratowali myszołowa, Gazeta Poznańska, 2001-12-18 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
oszołomię |
oszołomimy |
|||
| 2 os. |
oszołomisz |
oszołomicie |
|||
| 3 os. |
oszołomi |
oszołomią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
oszołomiłem +(e)m oszołomił |
oszołomiłam +(e)m oszołomiła |
oszołomiłom +(e)m oszołomiło |
oszołomiliśmy +(e)śmy oszołomili |
oszołomiłyśmy +(e)śmy oszołomiły |
| 2 os. |
oszołomiłeś +(e)ś oszołomił |
oszołomiłaś +(e)ś oszołomiła |
oszołomiłoś +(e)ś oszołomiło |
oszołomiliście +(e)ście oszołomili |
oszołomiłyście +(e)ście oszołomiły |
| 3 os. |
oszołomił |
oszołomiła |
oszołomiło |
oszołomili |
oszołomiły |
bezosobnik: oszołomiono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
oszołommy |
|
| 2 os. |
oszołom |
oszołomcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
oszołomiłbym bym oszołomił |
oszołomiłabym bym oszołomiła |
oszołomiłobym bym oszołomiło |
oszołomilibyśmy byśmy oszołomili |
oszołomiłybyśmy byśmy oszołomiły |
| 2 os. |
oszołomiłbyś byś oszołomił |
oszołomiłabyś byś oszołomiła |
oszołomiłobyś byś oszołomiło |
oszołomilibyście byście oszołomili |
oszołomiłybyście byście oszołomiły |
| 3 os. |
oszołomiłby by oszołomił |
oszołomiłaby by oszołomiła |
oszołomiłoby by oszołomiło |
oszołomiliby by oszołomili |
oszołomiłyby by oszołomiły |
bezosobnik: oszołomiono by
bezokolicznik: oszołomić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
oszołomiwszy
gerundium: oszołomienie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | oszołomienie |
oszołomienia |
| D. | oszołomienia |
oszołomień |
| C. | oszołomieniu |
oszołomieniom |
| B. | oszołomienie |
oszołomienia |
| N. | oszołomieniem |
oszołomieniami |
| Ms. | oszołomieniu |
oszołomieniach |
| W. | oszołomienie |
oszołomienia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: oszołomiony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | oszołomiony |
oszołomiony |
oszołomiony |
oszołomione |
oszołomiona |
| D. | oszołomionego |
oszołomionego |
oszołomionego |
oszołomionego |
oszołomionej |
| C. | oszołomionemu |
oszołomionemu |
oszołomionemu |
oszołomionemu |
oszołomionej |
| B. | oszołomionego |
oszołomionego |
oszołomiony |
oszołomione |
oszołomioną |
| N. | oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomioną |
| Ms. | oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | oszołomieni |
oszołomieni |
oszołomione |
oszołomione |
| D. | oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomionych |
| C. | oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
| B. | oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomione |
| N. | oszołomionymi |
oszołomionymi |
oszołomionymi |
oszołomionymi |
| Ms. | oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomionych |
odpowiednik aspektowy: oszałamiać
Składnia
| Rzosobowy | + | oszołomić | + |
KOGO/CO +
(CZYM)
|
| {rznieżywotny | + | oszołomić | + |
KOGO/CO
|
2. przepych
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Połączenia
- gwar, przepych, zbytek, zgiełk oszołomił; niezwykłość czegoś, sytuacja oszołomiła kogoś
- oszołomić bogactwem, przepychem, różnorodnością czegoś
Cytaty
|
Dorota na chwilę zapomniała o pożarze w płucach i bólu nóg. Chyba nawet przyspieszyła, co zakrawało na cud i oszołomiło Monikę do tego stopnia, że zatrzymała się i przez kilka sekund patrzyła z niedowierzaniem na plecy koleżanki. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004 |
|
|
Zdjął ubranie i skoczył do wody, dał nura w zaczarowany świat korali, a legendarna feeria barw i kształtów oszołomiła go. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001 |
|
|
To nie była budowla mająca oszołomić przepychem i rozmachem. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008 |
|
|
Studenci z różnych krajów krzątali się wokół mis i talerzy, a goście - oszołomieni bogactwem zapachów i smaków - martwili się, że nie zdołają wszystkiego spróbować. źródło: NKJP: Paweł Fąfara: Pyszna impreza, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2003-12-08 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
oszołomię |
oszołomimy |
|||
| 2 os. |
oszołomisz |
oszołomicie |
|||
| 3 os. |
oszołomi |
oszołomią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
oszołomiłem +(e)m oszołomił |
oszołomiłam +(e)m oszołomiła |
oszołomiłom +(e)m oszołomiło |
oszołomiliśmy +(e)śmy oszołomili |
oszołomiłyśmy +(e)śmy oszołomiły |
| 2 os. |
oszołomiłeś +(e)ś oszołomił |
oszołomiłaś +(e)ś oszołomiła |
oszołomiłoś +(e)ś oszołomiło |
oszołomiliście +(e)ście oszołomili |
oszołomiłyście +(e)ście oszołomiły |
| 3 os. |
oszołomił |
oszołomiła |
oszołomiło |
oszołomili |
oszołomiły |
bezosobnik: oszołomiono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
oszołommy |
|
| 2 os. |
oszołom |
oszołomcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
oszołomiłbym bym oszołomił |
oszołomiłabym bym oszołomiła |
oszołomiłobym bym oszołomiło |
oszołomilibyśmy byśmy oszołomili |
oszołomiłybyśmy byśmy oszołomiły |
| 2 os. |
oszołomiłbyś byś oszołomił |
oszołomiłabyś byś oszołomiła |
oszołomiłobyś byś oszołomiło |
oszołomilibyście byście oszołomili |
oszołomiłybyście byście oszołomiły |
| 3 os. |
oszołomiłby by oszołomił |
oszołomiłaby by oszołomiła |
oszołomiłoby by oszołomiło |
oszołomiliby by oszołomili |
oszołomiłyby by oszołomiły |
bezosobnik: oszołomiono by
bezokolicznik: oszołomić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
oszołomiwszy
gerundium: oszołomienie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | oszołomienie |
oszołomienia |
| D. | oszołomienia |
oszołomień |
| C. | oszołomieniu |
oszołomieniom |
| B. | oszołomienie |
oszołomienia |
| N. | oszołomieniem |
oszołomieniami |
| Ms. | oszołomieniu |
oszołomieniach |
| W. | oszołomienie |
oszołomienia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: oszołomiony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | oszołomiony |
oszołomiony |
oszołomiony |
oszołomione |
oszołomiona |
| D. | oszołomionego |
oszołomionego |
oszołomionego |
oszołomionego |
oszołomionej |
| C. | oszołomionemu |
oszołomionemu |
oszołomionemu |
oszołomionemu |
oszołomionej |
| B. | oszołomionego |
oszołomionego |
oszołomiony |
oszołomione |
oszołomioną |
| N. | oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomioną |
| Ms. | oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | oszołomieni |
oszołomieni |
oszołomione |
oszołomione |
| D. | oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomionych |
| C. | oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
oszołomionym |
| B. | oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomione |
| N. | oszołomionymi |
oszołomionymi |
oszołomionymi |
oszołomionymi |
| Ms. | oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomionych |
oszołomionych |
odpowiednik aspektowy: oszałamiać
Składnia
|
+ | oszołomić | + |
(KOGO) +
(CZYM)
|