Chronologizacja
Pochodzenie
Od: budować
1. w ścianę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | przymocowywać |
Połączenia
- wbudowywać jakieś urządzenie, okna, szafę
- wbudowywać coś do budynku, do ściany
- wbudowywać coś w budynek, w ścianę
Cytaty
|
Wiosną 1910 Theodor Fischer przeprojektował istniejącą halę wystawową (Austellungshalle I), wbudowując w nią półkoliste, wznoszące się trybuny dla widzów [...]. źródło: NKJP: Małgorzata Leyko: Reżyser masowej wyobraźni : Max Reinhardt i jego teatr dla pięciu tysięcy, 2002 |
|
|
Wbudowywano w drogę kamień i kruszywo wapienne. źródło: NKJP: (MB): Budowa drogi w Jadwiżynie, Nakielski Czas, 2006-09-13 |
|
|
W świątyniach sadzawki umieszczano na dziedzińcach. Bywało, iż wbudowywano w nie fontanny. źródło: NKJP: Andrzej Nazar: Sadzawkit, Dziennik Polski, 2003-09-03 |
|
|
Rewolucja dopełni się natomiast w 2007 r., kiedy pojawią się zminiaturyzowane odbiorniki WiMax od razu wbudowywane do komputerów przenośnych. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Cyfrowe powietrze, Polityka, 2005-08-27 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wbudowuję |
wbudowujemy |
|||
| 2 os. |
wbudowujesz |
wbudowujecie |
|||
| 3 os. |
wbudowuje |
wbudowują |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wbudowywałem +(e)m wbudowywał |
wbudowywałam +(e)m wbudowywała |
wbudowywałom +(e)m wbudowywało |
wbudowywaliśmy +(e)śmy wbudowywali |
wbudowywałyśmy +(e)śmy wbudowywały |
| 2 os. |
wbudowywałeś +(e)ś wbudowywał |
wbudowywałaś +(e)ś wbudowywała |
wbudowywałoś +(e)ś wbudowywało |
wbudowywaliście +(e)ście wbudowywali |
wbudowywałyście +(e)ście wbudowywały |
| 3 os. |
wbudowywał |
wbudowywała |
wbudowywało |
wbudowywali |
wbudowywały |
bezosobnik: wbudowywano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę wbudowywał będę wbudowywać |
będę wbudowywała będę wbudowywać |
będę wbudowywało będę wbudowywać |
będziemy wbudowywali będziemy wbudowywać |
będziemy wbudowywały będziemy wbudowywać |
| 2 os. |
będziesz wbudowywał będziesz wbudowywać |
będziesz wbudowywała będziesz wbudowywać |
będziesz wbudowywało będziesz wbudowywać |
będziecie wbudowywali będziecie wbudowywać |
będziecie wbudowywały będziecie wbudowywać |
| 3 os. |
będzie wbudowywał będzie wbudowywać |
będzie wbudowywała będzie wbudowywać |
będzie wbudowywało będzie wbudowywać |
będą wbudowywali będą wbudowywać |
będą wbudowywały będą wbudowywać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wbudowujmy |
|
| 2 os. |
wbudowuj |
wbudowujcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wbudowywałbym bym wbudowywał |
wbudowywałabym bym wbudowywała |
wbudowywałobym bym wbudowywało |
wbudowywalibyśmy byśmy wbudowywali |
wbudowywałybyśmy byśmy wbudowywały |
| 2 os. |
wbudowywałbyś byś wbudowywał |
wbudowywałabyś byś wbudowywała |
wbudowywałobyś byś wbudowywało |
wbudowywalibyście byście wbudowywali |
wbudowywałybyście byście wbudowywały |
| 3 os. |
wbudowywałby by wbudowywał |
wbudowywałaby by wbudowywała |
wbudowywałoby by wbudowywało |
wbudowywaliby by wbudowywali |
wbudowywałyby by wbudowywały |
bezosobnik: wbudowywano by
bezokolicznik: wbudowywać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wbudowując
gerundium: wbudowywanie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wbudowywanie |
wbudowywania |
| D. | wbudowywania |
wbudowywań |
| C. | wbudowywaniu |
wbudowywaniom |
| B. | wbudowywanie |
wbudowywania |
| N. | wbudowywaniem |
wbudowywaniami |
| Ms. | wbudowywaniu |
wbudowywaniach |
| W. | wbudowywanie |
wbudowywania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wbudowujący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wbudowujący |
wbudowujący |
wbudowujący |
wbudowujące |
wbudowująca |
| D. | wbudowującego |
wbudowującego |
wbudowującego |
wbudowującego |
wbudowującej |
| C. | wbudowującemu |
wbudowującemu |
wbudowującemu |
wbudowującemu |
wbudowującej |
| B. | wbudowującego |
wbudowującego |
wbudowujący |
wbudowujące |
wbudowującą |
| N. | wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującą |
| Ms. | wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wbudowujący |
wbudowujący |
wbudowujące |
wbudowujące |
| D. | wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujących |
| C. | wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
| B. | wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujące |
| N. | wbudowującymi |
wbudowującymi |
wbudowującymi |
wbudowującymi |
| Ms. | wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wbudowywany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wbudowywany |
wbudowywany |
wbudowywany |
wbudowywane |
wbudowywana |
| D. | wbudowywanego |
wbudowywanego |
wbudowywanego |
wbudowywanego |
wbudowywanej |
| C. | wbudowywanemu |
wbudowywanemu |
wbudowywanemu |
wbudowywanemu |
wbudowywanej |
| B. | wbudowywanego |
wbudowywanego |
wbudowywany |
wbudowywane |
wbudowywaną |
| N. | wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywaną |
| Ms. | wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wbudowywani |
wbudowywani |
wbudowywane |
wbudowywane |
| D. | wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywanych |
| C. | wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
| B. | wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywane |
| N. | wbudowywanymi |
wbudowywanymi |
wbudowywanymi |
wbudowywanymi |
| Ms. | wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywanych |
odpowiednik aspektowy: wbudować
Składnia
|
+ | wbudowywać | + |
CO +
w CO
|
|
+ | wbudowywać | + |
CO +
do CZEGO
|
2. w strukturę czegoś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
Połączenia
- wbudowywać białka, pył
- wbudowywać coś do krwi, do organizmu, do tkanki
- wbudowywać coś w komórki, w organizm, w pęcherzyki płucne
Cytaty
|
Większość roślin aktywnie przyswaja niektóre zanieczyszczenia, wbudowując je w swój organizm; dotyczy to zwłaszcza metali. źródło: NKJP: Alicja Krzymowska-Kostrowicka: Geoekologia turystyki i wypoczynku, 1997 |
|
|
Rak szyjki macicy w 90 proc. przypadków jest wywoływany przez wirus brodawczaka (Human Papillomavirus - HPV), który wbudowuje swój materiał genetyczny w zdrowe komórki i powoduje ich nieograniczony rozrost. źródło: NKJP: Zoran Novaković, Dawid Warszawski: Szczepionka na raka, Gazeta Wyborcza, 1996-02-13 |
|
|
Pył tymczasem nie jest przez organizm wydalany, ale wbudowywany w pęcherzyki płucne, tam absorbuje czynniki rakotwórcze. źródło: NKJP: Nowy Targ - stolicą zapylenia, Dziennik Polski, 2003-02-06 |
|
|
U zdrowego człowieka żelazo podlega procesowi recyrkulacji - uwolnione z rozpadających się krwinek czerwonych jest wbudowywane do nowo powstających erytrocytów. źródło: NKJP: VolkovBot: Hemochromatoza, Wikipedia.pl , 2009-05-18 |
|
|
To najgorsza potrawa, pełna szkodliwych, nasyconych kwasów tłuszczowych, a obecnie także metali ciężkich, wbudowujących się do kości zwierząt, z których gotujemy te rosoły. źródło: NKJP: Danuta Myłek: Alergie, 2001 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wbudowuję |
wbudowujemy |
|||
| 2 os. |
wbudowujesz |
wbudowujecie |
|||
| 3 os. |
wbudowuje |
wbudowują |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wbudowywałem +(e)m wbudowywał |
wbudowywałam +(e)m wbudowywała |
wbudowywałom +(e)m wbudowywało |
wbudowywaliśmy +(e)śmy wbudowywali |
wbudowywałyśmy +(e)śmy wbudowywały |
| 2 os. |
wbudowywałeś +(e)ś wbudowywał |
wbudowywałaś +(e)ś wbudowywała |
wbudowywałoś +(e)ś wbudowywało |
wbudowywaliście +(e)ście wbudowywali |
wbudowywałyście +(e)ście wbudowywały |
| 3 os. |
wbudowywał |
wbudowywała |
wbudowywało |
wbudowywali |
wbudowywały |
bezosobnik: wbudowywano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę wbudowywał będę wbudowywać |
będę wbudowywała będę wbudowywać |
będę wbudowywało będę wbudowywać |
będziemy wbudowywali będziemy wbudowywać |
będziemy wbudowywały będziemy wbudowywać |
| 2 os. |
będziesz wbudowywał będziesz wbudowywać |
będziesz wbudowywała będziesz wbudowywać |
będziesz wbudowywało będziesz wbudowywać |
będziecie wbudowywali będziecie wbudowywać |
będziecie wbudowywały będziecie wbudowywać |
| 3 os. |
będzie wbudowywał będzie wbudowywać |
będzie wbudowywała będzie wbudowywać |
będzie wbudowywało będzie wbudowywać |
będą wbudowywali będą wbudowywać |
będą wbudowywały będą wbudowywać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wbudowujmy |
|
| 2 os. |
wbudowuj |
wbudowujcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wbudowywałbym bym wbudowywał |
wbudowywałabym bym wbudowywała |
wbudowywałobym bym wbudowywało |
wbudowywalibyśmy byśmy wbudowywali |
wbudowywałybyśmy byśmy wbudowywały |
| 2 os. |
wbudowywałbyś byś wbudowywał |
wbudowywałabyś byś wbudowywała |
wbudowywałobyś byś wbudowywało |
wbudowywalibyście byście wbudowywali |
wbudowywałybyście byście wbudowywały |
| 3 os. |
wbudowywałby by wbudowywał |
wbudowywałaby by wbudowywała |
wbudowywałoby by wbudowywało |
wbudowywaliby by wbudowywali |
wbudowywałyby by wbudowywały |
bezosobnik: wbudowywano by
bezokolicznik: wbudowywać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wbudowując
gerundium: wbudowywanie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wbudowywanie |
wbudowywania |
| D. | wbudowywania |
wbudowywań |
| C. | wbudowywaniu |
wbudowywaniom |
| B. | wbudowywanie |
wbudowywania |
| N. | wbudowywaniem |
wbudowywaniami |
| Ms. | wbudowywaniu |
wbudowywaniach |
| W. | wbudowywanie |
wbudowywania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wbudowujący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wbudowujący |
wbudowujący |
wbudowujący |
wbudowujące |
wbudowująca |
| D. | wbudowującego |
wbudowującego |
wbudowującego |
wbudowującego |
wbudowującej |
| C. | wbudowującemu |
wbudowującemu |
wbudowującemu |
wbudowującemu |
wbudowującej |
| B. | wbudowującego |
wbudowującego |
wbudowujący |
wbudowujące |
wbudowującą |
| N. | wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującą |
| Ms. | wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wbudowujący |
wbudowujący |
wbudowujące |
wbudowujące |
| D. | wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujących |
| C. | wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
wbudowującym |
| B. | wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujące |
| N. | wbudowującymi |
wbudowującymi |
wbudowującymi |
wbudowującymi |
| Ms. | wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujących |
wbudowujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wbudowywany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wbudowywany |
wbudowywany |
wbudowywany |
wbudowywane |
wbudowywana |
| D. | wbudowywanego |
wbudowywanego |
wbudowywanego |
wbudowywanego |
wbudowywanej |
| C. | wbudowywanemu |
wbudowywanemu |
wbudowywanemu |
wbudowywanemu |
wbudowywanej |
| B. | wbudowywanego |
wbudowywanego |
wbudowywany |
wbudowywane |
wbudowywaną |
| N. | wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywaną |
| Ms. | wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wbudowywani |
wbudowywani |
wbudowywane |
wbudowywane |
| D. | wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywanych |
| C. | wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
wbudowywanym |
| B. | wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywane |
| N. | wbudowywanymi |
wbudowywanymi |
wbudowywanymi |
wbudowywanymi |
| Ms. | wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywanych |
wbudowywanych |
odpowiednik aspektowy: wbudować
Składnia
|
+ | wbudowywać | + |
CO +
w CO
|
|
+ | wbudowywać | + |
CO +
do CZEGO
|