UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

utarczka

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. utarczka
utarczki
D. utarczki
utarczek
C. utarczce
utarczkom
B. utarczkę
utarczki
N. utarczką
utarczkami
Ms. utarczce
utarczkach
W. utarczko
utarczki

Pochodzenie

Dawniej także z innymi przedrostkami: potarczka, wtarczka, wytarczka ‘wypad, wycieczka zbrojna’, zatarczka ‘niesnaska, zatarg’.
Rzeczowniki pozostające w etymologicznym związku z psł. *(s)tr̥kati ‘popychać, szturchać; wtykać' oraz (prawdopodobnie) *(s)tr̥čati ‘pionowo tkwić, sterczeć; przeszkadzać’

1. słowna

Definicja

spór między osobami lub grupami osób o odmiennych interesach lub poglądach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  potyczka

Połączenia

  • słowna; domowa, polityczna, sądowa; ostra, poważna bezsensowna, niepotrzebna; utarczka; drobne; ciągłe, codzienne, wieczne; wzajemne utarczki
  • utarczki polityków
  • utarczki z sąsiadem, z urzędnikami, z wójtem
  • utarczki i konflikty, utarczki i potyczki, utarczki i przepychanki, utarczki i spory, utarczki i waśnie; dyskusje i utarczki
  • utarczki trwały
  • unikać utarczek
  • wdać się/wdawać się w utarczkę; prowadzić, toczyć utarczki
  • doszło/dochodzi; doprowadzić/doprowadzać do utarczek

Cytaty

Na pomeczowej konferencji prasowej było bardzo gorąco. Doszło do utarczek słownych trenera gości z dziennikarzami.

źródło: NKJP: (ZAB): Gdzie jest Woźnicki?, Dziennik Polski, 2005-03-05

Kierowcy przejeżdżający przez miasto mają już dość dziur w jezdniach i utarczek z ubezpieczycielami o wypłatę odszkodowań.

źródło: NKJP: (PAS): W kolejce do remontu, Dziennik Zachodni, 2005-06-16

[...] sejmik zamiast dać przykład kolegom z Wiejskiej, że w samorządzie zamiast pyskówek jest praca, szczególnie na początku dał się ponieść bezsensownym utarczkom i politycznym rozgrywkom [...]

źródło: NKJP: Agata Pustułka: Rozliczamy samorząd wojewódzki, Trybuna Śląska, 2002-10-24

Według ustaleń policji utarczka słowna dwóch osób przerodziła się w poważną bijatykę.

źródło: NKJP: X: Napad z kijami bejsbolowymi, Polska Głos Wielkopolski, 2005-07-20

Przewodniczący [...]na każdej sesji doprowadza do niepotrzebnych utarczek między radnymi [...]

źródło: NKJP: (just): Chcą odwołać przewodniczącego, Dziennik Łódzki, 2006-03-08

Składnia

bez ograniczeń + utarczka +
(KOGO) + (z KIM)
bez ograniczeń + utarczka +
między/pomiędzy KIM

2. zbrojna

Definicja

mała bitwa z udziałem niewielkiej liczby osób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

synonimy:  potyczka

Połączenia

  • krwawe, zbrojne utarczki
  • utarczka kibiców
  • utarczka z policją
  • utarczki i wojny
  • utarczki trwały
  • toczyć utarczki
  • doszło/dochodzi do utarczek
  • zginąć w utarczkach

Cytaty

Pierwsza informacja o wsi Ujeścisko pochodzi z okresu kampanii napoleońskiej 1807 r. Miała tu miejsce utarczka oddziału armii francuskiej z wycofującymi się niedobitkami armii pruskiej.

źródło: NKJP: (xx): Korzenie osiedli, Dziennik Bałtycki, 2000-10-23

[...] snuł ciekawe opowieści o zbójnikach z Janosikiem na czele, którzy prowadzili zbrojne utarczki z zamkowymi hajdukami.

źródło: NKJP: (ZACH): Pan na zamku Dunajec, Gazeta Krakowska, 2006-01-06

Na ulicach wybuchają krwawe utarczki pomiędzy faszystami a komunistami, szaleje bezrobocie, panuje nędza.

źródło: NKJP: Życie na niby, Dziennik Polski, 1999-11-19

W utarczkach zginęło [...] około 100 osób.

źródło: NKJP: Adam Synowiec: Przed nami era ulicznych bojów o tańszą benzynę, Dziennik Zachodni, 2008-05-27

Składnia

bez ograniczeń + utarczka +
(KOGO) + (z KIM)
bez ograniczeń + utarczka +
między/pomiędzy KIM
Data ostatniej modyfikacji: 26.05.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj