UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sznur

Chronologizacja

1394, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sznur
sznury
D. sznura
sznurów
C. sznurowi
sznurom
B. sznur
sznury
N. sznurem
sznurami
Ms. sznurze
sznurach
W. sznurze
sznury

Pochodzenie

śr.-w.-niem. snuor (ż) 'sznur, taśma, lina, powróz'

Por. niem. Schnur (ż) 'ts.'

1. do bielizny

Definicja

splot powstały ze skręcenia wielu długich włókien, służący do tego, aby coś na nim wieszać

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Połączenia

  • jedwabny, konopny; długi, gruby, krótki; biały, srebrny, złoty…; wilgotny sznur; sznur galowy; mierniczy
  • sznur do prania, do suszenia, do wieszania; sznur od dzwonu
  • sznur z bielizną; z pętlą
  • sznur i łańcuchy
  • kawałek, koniec, pętla sznura
  • pętla ze sznura
  • bielizna na sznurach
  • urwał się sznur
  • odciąć, przeciąć sznur; założyć komuś sznur na szyję
  • udusić, związać sznurem; coś przewiązane; ktoś/coś skrępowane, związane sznurem
  • zdjąć ze sznura coś
  • ciągnąć za sznur
  • coś suszy się, coś wieszać na sznurze; coś rozwieszone, suszące się, wiszące na sznurach

Cytaty

[...] W sadzie przed domem na kilku długich sznurach ugina się pranie, dzieci biegają bawiąc się z psami na podwórku, a w mieszkaniu pachnie świeżą farbą.

źródło: NKJP: Agnieszka Wykrota-Przysiwek: O pomoc wstyd prosić..., Echo Dnia, 2005-10-21

Tylko na szerokim parapecie leżała strojna purpurowa poduszka z aksamitu, obszyta złotym sznurem, z wgniecionymi miejscami po łokciach.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wielką miłość tanio sprzedam, 2003

Ich balkony oddzielała tylko cienka ścianka, a od strony Gurenów w tę ściankę wbity był hak, podobno zawieszano na nim sznur do suszenia bielizny.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Bardzo dużo pajacyków, 1968

[...] Ktoś go udusił kawałkiem sznura. Może szalikiem albo częścią ubrania, skóra nie jest rozcięta, jest za to szeroki ślad.

źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Przystanek Śmierć, 2007

Niewiele widział z tej pozycji, ale żeby zdjąć ze sznura flanelową koszulę, musiał przesunąć się jeszcze pół kroku.

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Niskie łąki, 2000

2. przewód

Definicja

izolowany przewód elektryczny, służący do podłączania jakichś urządzeń do źródła prądu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kabel
hiperonimy:  przewód

Połączenia

  • sznur elektryczny, świetlny
  • sznury świateł
  • sznur od żelazka
  • sznur z lampkami

Cytaty

Była Polką, nauczycielką robót ręcznych (uzmysłowił to sobie, gdy szybko rozplotła beznadziejnie skręcony sznur elektryczny, prowadzący do lampy) [...].

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

Kupiono 17 sznurów różnego rodzaju światła. Postawiono więcej niż dotychczas żywych choinek w centralnych punktach miasta.

źródło: NKJP: (BK): Bogatsza dekoracja, Dziennik Polski, 1998-12-22

Zanim się zacznie sznur z lampkami rozplątywać, trzeba je na kilka minut włączyć.

źródło: NKJP: /NIKA/: Na straganie w dzień targowy, Echo Dnia, 2004-12-04

Rodzice biją tym, co akurat mają pod ręką: sznurem od żelazka, kijem od szczotki, skórzanym pasem, tłuczkiem do mięsa.

źródło: NKJP: Agnieszka Kublik: Nie bij mnie mamo, nie bij mnie tato, Gazeta Wyborcza, 1993-12-08

3. samochodów

Definicja

duża liczba rzeczy tego samego rodzaju lub osób, umieszczonych lub widzianych przez obserwatora jako znajdujące się jeden za drugim

Noty o użyciu

Forma sznurem używana w znaczeniu 'jeden za drugim'.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Połączenia

  • długi, niekończący się sznur czegoś
  • sznur korali, pereł; aut, ciężarówek, pojazdów, samochodów, taksówek, wagonów; ludzi; świateł
  • gdzieś ciągnie sznur czegoś
  • iść sznurem

Cytaty

Miała na sobie narzucone futro z wielkim szalowym kołnierzem, a pod spodem mocno wydekoltowaną ciemną suknię bez ramion i długi sznur pereł.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Złodziejka pamięci, 1998

Na most kolejowy wtaczała się lokomotywa, ciągnąca niekończący się sznur wagonów towarowych.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

Trzymając się cienia, poszedł w stronę szosy, zaznaczonej światłami jadących samochodów. Pojazdy jechały sznurem.

źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999

Początkowo sznury ludzi ciągnęły tylko chodnikami, ale im bliżej było rozpoczęcia pogrzebu, tym bardziej ulice zapełniały się pieszymi.

źródło: NKJP: Grzegorz Skowron: Łzy i oklaski, Dziennik Polski, 2005-04-09

Po krótkim czasie wyszedł z miasta sznur uciekinierów - niewiast, dzieci i tych, którym husyci pozwolili wyjść.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Składnia

bez ograniczeń + sznur +
CZEGO

Frazeologizmy

ktoś kręci na siebie bicz
ktoś kręci sznur na własną szyję
ktoś ukręcił na siebie bicz
ktoś ukręcił sobie sznur na szyję
sznur pępowinowy

Przysłowia

W domu powieszonego nie mówi się o sznurze
W domu wisielca nie mówi się o sznurze

Skrzydlate słowa

za mundurem panny sznurem


Data ostatniej modyfikacji: 18.12.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj