Chronologizacja
Pochodzenie
Od wyrażenia przyimkowego pod ziemią; zob. ziemia
1. klasztorne
Definicja
Wymowa
[pod-ziemie] lub pot. [podź-ziemie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | kondygnacja |
Połączenia
- klasztorne, kościelne, zamkowe; romańskie, zabytkowe; głębokie, rozległe; ponure, mroczne, tajemnicze podziemia
- podziemie/podziemia miasta; budynku, domu, gmachu; pałacu, zamku; kopalni, muzeum, ratusza, więzienia; bazyliki, katedry, klasztoru, kościoła, świątyni
- wejście do podziemi
- kawiarnia, muzeum; krypta w podziemiach
- podziemia kryją coś
- zwiedzić/zwiedzać podziemia
- schodzić, zejść do podziemi
- coś mieści się; pochować kogoś w podziemiach
Cytaty
|
W podziemiu hotelu wykuta bezpośrednio w skale łaźnia-cud, przywodząca na myśl baśniowe groty. źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1997 |
|
|
Wspólnie z Piotrem Skrzyneckim wynoszą gruz z podziemi pałacu Potockich i tworzą miejsce, w którym przez długie lata przecinać się będą muzyczne ścieżki krakowskich kompozytorów. źródło: NKJP: Katarzyna Janowska: Boskie rejony, Polityka, 2001-06-02 |
|
|
W pierwszym tygodniu mieli mnóstwo roboty u siebie, w izbie, i z urządzeniem drukarni w popałacowym podziemiu. źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1973 |
|
|
W Rzymie umarł w 1793 roku i został pochowany w podziemiach kościoła S. Andrea delle Fratre. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie : od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995 |
|
|
Wędruję jego śladami aż do podziemi kliniki, gdzie mieszczą się niektóre pracownie, biblioteka, audytorium przekształcone na salę kolorowej telewizji. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1981 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | podziemie |
podziemia |
|
| D. | podziemia |
podziemi |
|
| C. | podziemiu |
podziemiom |
|
| B. | podziemie |
podziemia |
|
| N. | podziemiem |
podziemiami |
|
| Ms. | podziemiu |
podziemiach |
|
| W. | podziemie |
podziemia |
Składnia
|
+ | podziemie | + |
(CZEGO)
|
2. niepodległościowe
Definicja
Wymowa
[pod-ziemie] lub pot. [podź-ziemie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa działalność polityczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- antykomunistyczne, komunistyczne, lewicowe, polityczne; zbrojne; powojenne; solidarnościowe podziemie; podziemie niepodległościowe
- członek, działacz, kierownictwo, przedstawiciel, przywódca podziemia
- rozbić podziemie
- należeć do podziemia
- działać, walczyć w podziemiu
Cytaty
|
Trwa wojna, podziemie stara się zdobyć pieniądze na zakup broni. źródło: NKJP: Dezerterzy bis, Dziennik Polski, 1998-04-17 |
|
|
Że też taka zorganizowana struktura uchowała się w podziemiu - niepojęte! źródło: NKJP: Nauka pływania dla topielców: wypisy z histerii najnowszej 1989-1998, 1999 |
|
|
Za okupacji niemieckiej działał w podziemiu, został aresztowany i zamęczony w Oświęcimiu. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Abecadło Miłosza, 1997 |
|
|
Ta książka ukazała się tylko w podziemiu i na emigracji, a ileż nazbierała odgłosów, recenzji, reakcji. źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995 |
|
|
Już po wyzwoleniu dwaj bojownicy z podziemia zlikwidowali nie tego, kogo chcieli zlikwidować. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | podziemie |
podziemia |
|
| D. | podziemia |
podziemi |
|
| C. | podziemiu |
podziemiom |
|
| B. | podziemie |
podziemia |
|
| N. | podziemiem |
podziemiami |
|
| Ms. | podziemiu |
podziemiach |
|
| W. | podziemie |
podziemia |
3. narkotykowe
Definicja
Wymowa
[pod-ziemie] lub pot. [podź-ziemie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- podziemie aborcyjne, alkoholowe, ginekologiczne, narkotykowe
- zjawisko podziemia (aborcyjnego)
- podziemie jakieś istnieje, kwitnie, powstało
- zlikwidować, zwalczać podziemie
Cytaty
|
W Szczecinie Marek K. uważany jest za rekina podziemia narkotykowego. Nieoficjalnie wiadomo, że jest związany z organizacją, która na Pomorzu Zachodnim zajmuje się przede wszystkim przerzutem narkotyków na zachód Europy. źródło: NKJP: Maciej Pietraszczyk: „Oczko” w policyjnej pułapce, Super Express, 1998 |
|
|
Powstawały nowe fortuny, nieraz ogromne, których źródła nie zawsze były czyste, pochodziły bowiem w części z gospodarczego podziemia [...]. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990 |
|
|
Kryminalizacja komputerowego podziemia objawia się przede wszystkim w malejącej liczbie robaków i wirusów oraz rosnącej liczbie koni trojańskich. źródło: NKJP: (mm): Jak ewoluują komputerowe szkodniki, Dziennik Internautów, 2006-02-17 |
|
|
Podziemie ginekologiczne szacuje się na 80-200 tys. aborcji rocznie. źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Alicja w krainie koszmaru, Polityka, 2004-11-20 |
|
|
Trzeźwości nie sprzyja także alkoholowe podziemie (meliny, obwoźne i obnośne punkty sprzedaży) oferujące alkohol niewiadomego pochodzenia, często niebezpieczny dla zdrowia i życia. źródło: NKJP: Łukasz Sośniak: Alkoholizm - choroba zakłamania, Gazeta Częstochowska, 2003-09-19 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | podziemie |
podziemia |
|
| D. | podziemia |
podziemi |
|
| C. | podziemiu |
podziemiom |
|
| B. | podziemie |
podziemia |
|
| N. | podziemiem |
podziemiami |
|
| Ms. | podziemiu |
podziemiach |
|
| W. | podziemie |
podziemia |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
|
+ | podziemie | + |
JAKIE
|
4. muzyczne
Definicja
Wymowa
[pod-ziemie] lub pot. [podź-ziemie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka prądy, kierunki i kategorie artystyczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | off I, underground I |
Połączenia
- podziemie artystyczne, kulturalne, muzyczne, rockowe
- należeć do podziemia jakiegoś; wywodzić się z podziemia jakiegoś
Cytaty
|
„Czarny album” jest bowiem czymś więcej niż tylko krążkiem z muzyką - to zwierciadło swoich czasów, Polski, przygniecionej stanem wojennym, rockowego podziemia , próbującego odnaleźć poczucie niczym nieograniczonej wolności we własnej twórczości. źródło: NKJP: (BR): Clubbing, Dziennik Polski, 2006-01-12 |
|
|
W warszawskim podziemiu kulturalnym uznawano jego talent za wybitny i czekano na książkę, która ostatecznie zadecyduje, jakie miejsce zajmie w naszym piśmiennictwie. źródło: NKJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995 |
|
|
Ten potrafił zgrabnie skorzystać z doświadczeń nowoczesnej muzyki młodzieżowej schyłku lat sześćdziesiątych. Muzyki wtedy kojarzonej ze swego rodzaju artystycznym podziemiem, które także u nas zwano undergroundem. źródło: NKJP: Tadeusz Nalepa: Breakout absolutnie, 2008 |
|
|
Wywodząc się z podziemia punkowego przez ponad 20 lat kariery zdobył wielką popularność i prawdziwy rząd rockowych dusz, równocześnie się nie komercjalizując. źródło: NKJP: (tor): Idol rockowych dusz, Dziennik Bałtycki, 2004-10-06 |
|
|
Supergrupa złożona z muzyków polskiego podziemia rockowo-jazzowego [...] uraczyła nas ciekawą płytą, która brzmi jak rejestracja otwartej próby w garażu. źródło: NKJP: Cosmo wie wszystko, Cosmopolitan nr 08 , 2000 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | podziemie |
podziemia |
|
| D. | podziemia |
podziemi |
|
| C. | podziemiu |
podziemiom |
|
| B. | podziemie |
podziemia |
|
| N. | podziemiem |
podziemiami |
|
| Ms. | podziemiu |
podziemiach |
|
| W. | podziemie |
podziemia |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
|
+ | podziemie | + |
JAKIE
|
5. zaświaty
Definicja
Wymowa
[pod-ziemie] lub pot. [podź-ziemie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy
Połączenia
- kraina, królestwo; bóg, władca podziemi
- zstąpić do podziemia
Cytaty
|
Genialny pieśniarz i poeta udaje się do Hadesu, Krainy Umarłych, by prosić władców podziemia o uwolnienie swej zmarłej niedawno, ukochanej żony. źródło: NKJP: Włodzimierz Jurasz: I stało się jak przeczuł, Gazeta Krakowska, 2003-01-23 |
|
|
Gdy dziewczyna wyciągnęła rękę, aby zerwać kwiat, ziemia się rozstąpiła, w ciemnym rydwanie wyjechał z podziemia Hades, uwiózł krzyczącą w trwodze Persefonę, aby pod ziemią była jego małżonką. źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Przestrzeń dzieł wiecznych : eseje o tradycji kultury śródziemnomorskiej, 1993 |
|
|
We wczesnej litewskiej i łotewskiej religii Velnias jest bogiem podziemia i opiekunem zmarłych. źródło: Internet |
|
|
- Zstąpił do podziemi i wysługiwał się mocom piekielnym, aby wykupić swoją dziewczynę. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Serpente w raju, 2001 |
|
|
W jego wizji Orfeusz jest jeszcze słodkim dzieckiem, figlarnym amorkiem, który nie wie nic o podziemiach, tajemnicy śmierci i nadziei zmartwychwstania. źródło: NKJP: Jan Tomkowski: Ciemne skrzydła Ikara. Eseje o rozpaczy, 2009 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | podziemie |
podziemia |
|
| D. | podziemia |
podziemi |
|
| C. | podziemiu |
podziemiom |
|
| B. | podziemie |
podziemia |
|
| N. | podziemiem |
podziemiami |
|
| Ms. | podziemiu |
podziemiach |
|
| W. | podziemie |
podziemia |