Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. rządzić
1. w państwie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie
Połączenia
- rządzić się kodeksem, regulaminem
- rządzić się autonomicznie, demokratycznie, samodzielnie
Cytaty
|
Królestwo miało rządzić się autonomicznie. źródło: NKJP: Józef Szocki: Księgozbiory domowe w Galicji wschodniej (1772–1918), 2001. |
|
|
[...] przykłady z kraju nie mają znaczenia dla radnych w Bieczu, Biecz rządzi się swoimi prawami. źródło: NKJP: (E): Zgodzić się i podać rękę, Gazeta Krakowska, 2004-12-14 |
|
|
Świat państw nowoczesnych rządzi się polityką siły, przyczyny wojen mają charakter strategiczny, a pokój może być zapewniony przez mechanizm równowagi sił. źródło: NKJP: Jacek Czaputowicz: Teorie stosunków międzynarodowych, 2005 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rządzę się |
rządzimy się |
|||
| 2 os. |
rządzisz się |
rządzicie się |
|||
| 3 os. |
rządzi się |
rządzą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rządziłem się +(e)m się rządził |
rządziłam się +(e)m się rządziła |
rządziłom się +(e)m się rządziło |
rządziliśmy się +(e)śmy się rządzili |
rządziłyśmy się +(e)śmy się rządziły |
| 2 os. |
rządziłeś się +(e)ś się rządził |
rządziłaś się +(e)ś się rządziła |
rządziłoś się +(e)ś się rządziło |
rządziliście się +(e)ście się rządzili |
rządziłyście się +(e)ście się rządziły |
| 3 os. |
rządził się |
rządziła się |
rządziło się |
rządzili się |
rządziły się |
bezosobnik: rządzono się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się rządził będę się rządzić |
będę się rządziła będę się rządzić |
będę się rządziło będę się rządzić |
będziemy się rządzili będziemy się rządzić |
będziemy się rządziły będziemy się rządzić |
| 2 os. |
będziesz się rządził będziesz się rządzić |
będziesz się rządziła będziesz się rządzić |
będziesz się rządziło będziesz się rządzić |
będziecie się rządzili będziecie się rządzić |
będziecie się rządziły będziecie się rządzić |
| 3 os. |
będzie się rządził będzie się rządzić |
będzie się rządziła będzie się rządzić |
będzie się rządziło będzie się rządzić |
będą się rządzili będą się rządzić |
będą się rządziły będą się rządzić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rządźmy się |
|
| 2 os. |
rządź się |
rządźcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rządziłbym się bym się rządził |
rządziłabym się bym się rządziła |
rządziłobym się bym się rządziło |
rządzilibyśmy się byśmy się rządzili |
rządziłybyśmy się byśmy się rządziły |
| 2 os. |
rządziłbyś się byś się rządził |
rządziłabyś się byś się rządziła |
rządziłobyś się byś się rządziło |
rządzilibyście się byście się rządzili |
rządziłybyście się byście się rządziły |
| 3 os. |
rządziłby się by się rządził |
rządziłaby się by się rządziła |
rządziłoby się by się rządziło |
rządziliby się by się rządzili |
rządziłyby się by się rządziły |
bezosobnik: rządzono by się
bezokolicznik: rządzić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
rządząc się
gerundium: rządzenie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rządzenie się |
rządzenia się |
| D. | rządzenia się |
rządzeń się |
| C. | rządzeniu się |
rządzeniom się |
| B. | rządzenie się |
rządzenia się |
| N. | rządzeniem się |
rządzeniami się |
| Ms. | rządzeniu się |
rządzeniach się |
| W. | rządzenie się |
rządzenia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: rządzący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | rządzący się |
rządzący się |
rządzący się |
rządzące się |
rządząca się |
| D. | rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącej się |
| C. | rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącej się |
| B. | rządzącego się |
rządzącego się |
rządzący się |
rządzące się |
rządzącą się |
| N. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącą się |
| Ms. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | rządzący się |
rządzący się |
rządzące się |
rządzące się |
| D. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
| C. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
| B. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzące się |
| N. | rządzącymi się |
rządzącymi się |
rządzącymi się |
rządzącymi się |
| Ms. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
2. funkcjonować
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Połączenia
- demokracja, ekonomia, giełda, kampania (wyborcza), liga, moda, reklama, rynek (pracy), scena, spółdzielczość, telewizja; futbol, Play off, Puchar; młodość, natura, przyroda, świat, życie rządzi się
- rządzić się (swoją) logiką, normami, prawami, regułami, zasadami
Cytaty
|
Żegluga promowa między Polską a Skandynawią rządzi się bardzo rygorystycznymi przepisami o bezpieczeństwie pracy. źródło: NKJP: (zuz): To nie jest polityka przyszłości, Dziennik Bałtycki, 2011 |
|
|
Swoimi prawami rządzi się internet. źródło: NKJP: Anna DOLSKA: Śmiechu warte, Gazeta Poznańska, 2005-08-04 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rządzę się |
rządzimy się |
|||
| 2 os. |
rządzisz się |
rządzicie się |
|||
| 3 os. |
rządzi się |
rządzą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rządziłem się +(e)m się rządził |
rządziłam się +(e)m się rządziła |
rządziłom się +(e)m się rządziło |
rządziliśmy się +(e)śmy się rządzili |
rządziłyśmy się +(e)śmy się rządziły |
| 2 os. |
rządziłeś się +(e)ś się rządził |
rządziłaś się +(e)ś się rządziła |
rządziłoś się +(e)ś się rządziło |
rządziliście się +(e)ście się rządzili |
rządziłyście się +(e)ście się rządziły |
| 3 os. |
rządził się |
rządziła się |
rządziło się |
rządzili się |
rządziły się |
bezosobnik: rządzono się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się rządził będę się rządzić |
będę się rządziła będę się rządzić |
będę się rządziło będę się rządzić |
będziemy się rządzili będziemy się rządzić |
będziemy się rządziły będziemy się rządzić |
| 2 os. |
będziesz się rządził będziesz się rządzić |
będziesz się rządziła będziesz się rządzić |
będziesz się rządziło będziesz się rządzić |
będziecie się rządzili będziecie się rządzić |
będziecie się rządziły będziecie się rządzić |
| 3 os. |
będzie się rządził będzie się rządzić |
będzie się rządziła będzie się rządzić |
będzie się rządziło będzie się rządzić |
będą się rządzili będą się rządzić |
będą się rządziły będą się rządzić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rządźmy się |
|
| 2 os. |
rządź się |
rządźcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rządziłbym się bym się rządził |
rządziłabym się bym się rządziła |
rządziłobym się bym się rządziło |
rządzilibyśmy się byśmy się rządzili |
rządziłybyśmy się byśmy się rządziły |
| 2 os. |
rządziłbyś się byś się rządził |
rządziłabyś się byś się rządziła |
rządziłobyś się byś się rządziło |
rządzilibyście się byście się rządzili |
rządziłybyście się byście się rządziły |
| 3 os. |
rządziłby się by się rządził |
rządziłaby się by się rządziła |
rządziłoby się by się rządziło |
rządziliby się by się rządzili |
rządziłyby się by się rządziły |
bezosobnik: rządzono by się
bezokolicznik: rządzić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
rządząc się
gerundium: rządzenie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rządzenie się |
rządzenia się |
| D. | rządzenia się |
rządzeń się |
| C. | rządzeniu się |
rządzeniom się |
| B. | rządzenie się |
rządzenia się |
| N. | rządzeniem się |
rządzeniami się |
| Ms. | rządzeniu się |
rządzeniach się |
| W. | rządzenie się |
rządzenia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: rządzący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | rządzący się |
rządzący się |
rządzący się |
rządzące się |
rządząca się |
| D. | rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącej się |
| C. | rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącej się |
| B. | rządzącego się |
rządzącego się |
rządzący się |
rządzące się |
rządzącą się |
| N. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącą się |
| Ms. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | rządzący się |
rządzący się |
rządzące się |
rządzące się |
| D. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
| C. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
| B. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzące się |
| N. | rządzącymi się |
rządzącymi się |
rządzącymi się |
rządzącymi się |
| Ms. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
3. kierować się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- rządzić się emocjami, moralnością, uczuciami
Cytaty
|
Wydaje mi się, że zasady moralne, nie podlegają prawom natury, a są tym co odróżnia nas, chociaż częścią natury jesteśmy, od tej jej części, która rządzi się głównie instynktem. źródło: NKJP: Rafał Berger: Refleksje o ateizmie, Akant, 2010-03 |
|
|
Polityka rządzi się swoją logiką, którą ujawnił Niccoló Machiavelli, dowodząc, że nie można do spraw publicznych przykładać prywatnej moralności. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Miłość, wojna, rewolucja: szkice na czas kryzysu |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rządzę się |
rządzimy się |
|||
| 2 os. |
rządzisz się |
rządzicie się |
|||
| 3 os. |
rządzi się |
rządzą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rządziłem się +(e)m się rządził |
rządziłam się +(e)m się rządziła |
rządziłom się +(e)m się rządziło |
rządziliśmy się +(e)śmy się rządzili |
rządziłyśmy się +(e)śmy się rządziły |
| 2 os. |
rządziłeś się +(e)ś się rządził |
rządziłaś się +(e)ś się rządziła |
rządziłoś się +(e)ś się rządziło |
rządziliście się +(e)ście się rządzili |
rządziłyście się +(e)ście się rządziły |
| 3 os. |
rządził się |
rządziła się |
rządziło się |
rządzili się |
rządziły się |
bezosobnik: rządzono się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się rządził będę się rządzić |
będę się rządziła będę się rządzić |
będę się rządziło będę się rządzić |
będziemy się rządzili będziemy się rządzić |
będziemy się rządziły będziemy się rządzić |
| 2 os. |
będziesz się rządził będziesz się rządzić |
będziesz się rządziła będziesz się rządzić |
będziesz się rządziło będziesz się rządzić |
będziecie się rządzili będziecie się rządzić |
będziecie się rządziły będziecie się rządzić |
| 3 os. |
będzie się rządził będzie się rządzić |
będzie się rządziła będzie się rządzić |
będzie się rządziło będzie się rządzić |
będą się rządzili będą się rządzić |
będą się rządziły będą się rządzić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rządźmy się |
|
| 2 os. |
rządź się |
rządźcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rządziłbym się bym się rządził |
rządziłabym się bym się rządziła |
rządziłobym się bym się rządziło |
rządzilibyśmy się byśmy się rządzili |
rządziłybyśmy się byśmy się rządziły |
| 2 os. |
rządziłbyś się byś się rządził |
rządziłabyś się byś się rządziła |
rządziłobyś się byś się rządziło |
rządzilibyście się byście się rządzili |
rządziłybyście się byście się rządziły |
| 3 os. |
rządziłby się by się rządził |
rządziłaby się by się rządziła |
rządziłoby się by się rządziło |
rządziliby się by się rządzili |
rządziłyby się by się rządziły |
bezosobnik: rządzono by się
bezokolicznik: rządzić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
rządząc się
gerundium: rządzenie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rządzenie się |
rządzenia się |
| D. | rządzenia się |
rządzeń się |
| C. | rządzeniu się |
rządzeniom się |
| B. | rządzenie się |
rządzenia się |
| N. | rządzeniem się |
rządzeniami się |
| Ms. | rządzeniu się |
rządzeniach się |
| W. | rządzenie się |
rządzenia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: rządzący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | rządzący się |
rządzący się |
rządzący się |
rządzące się |
rządząca się |
| D. | rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącej się |
| C. | rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącej się |
| B. | rządzącego się |
rządzącego się |
rządzący się |
rządzące się |
rządzącą się |
| N. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącą się |
| Ms. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | rządzący się |
rządzący się |
rządzące się |
rządzące się |
| D. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
| C. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
| B. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzące się |
| N. | rządzącymi się |
rządzącymi się |
rządzącymi się |
rządzącymi się |
| Ms. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
4. gospodarować
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Cytaty
|
Pieniądz deprawuje, chyba że rządzi się nim bardzo mądrze [...]. źródło: NKJP: Marek Bartosik: Święta Wielkiej Tajemnicy, Gazeta Krakowska, 2004-12-24 |
|
|
Miasto Szczawnica też rządzi się na łemkowskich gruntach, jak na swoim. źródło: NKJP: Marek LUBAŚ-HARNY: Łemkowie do rezerwatu?, Gazeta Krakowska, 2002-06-28 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rządzę się |
rządzimy się |
|||
| 2 os. |
rządzisz się |
rządzicie się |
|||
| 3 os. |
rządzi się |
rządzą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rządziłem się +(e)m się rządził |
rządziłam się +(e)m się rządziła |
rządziłom się +(e)m się rządziło |
rządziliśmy się +(e)śmy się rządzili |
rządziłyśmy się +(e)śmy się rządziły |
| 2 os. |
rządziłeś się +(e)ś się rządził |
rządziłaś się +(e)ś się rządziła |
rządziłoś się +(e)ś się rządziło |
rządziliście się +(e)ście się rządzili |
rządziłyście się +(e)ście się rządziły |
| 3 os. |
rządził się |
rządziła się |
rządziło się |
rządzili się |
rządziły się |
bezosobnik: rządzono się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się rządził będę się rządzić |
będę się rządziła będę się rządzić |
będę się rządziło będę się rządzić |
będziemy się rządzili będziemy się rządzić |
będziemy się rządziły będziemy się rządzić |
| 2 os. |
będziesz się rządził będziesz się rządzić |
będziesz się rządziła będziesz się rządzić |
będziesz się rządziło będziesz się rządzić |
będziecie się rządzili będziecie się rządzić |
będziecie się rządziły będziecie się rządzić |
| 3 os. |
będzie się rządził będzie się rządzić |
będzie się rządziła będzie się rządzić |
będzie się rządziło będzie się rządzić |
będą się rządzili będą się rządzić |
będą się rządziły będą się rządzić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rządźmy się |
|
| 2 os. |
rządź się |
rządźcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rządziłbym się bym się rządził |
rządziłabym się bym się rządziła |
rządziłobym się bym się rządziło |
rządzilibyśmy się byśmy się rządzili |
rządziłybyśmy się byśmy się rządziły |
| 2 os. |
rządziłbyś się byś się rządził |
rządziłabyś się byś się rządziła |
rządziłobyś się byś się rządziło |
rządzilibyście się byście się rządzili |
rządziłybyście się byście się rządziły |
| 3 os. |
rządziłby się by się rządził |
rządziłaby się by się rządziła |
rządziłoby się by się rządziło |
rządziliby się by się rządzili |
rządziłyby się by się rządziły |
bezosobnik: rządzono by się
bezokolicznik: rządzić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
rządząc się
gerundium: rządzenie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rządzenie się |
rządzenia się |
| D. | rządzenia się |
rządzeń się |
| C. | rządzeniu się |
rządzeniom się |
| B. | rządzenie się |
rządzenia się |
| N. | rządzeniem się |
rządzeniami się |
| Ms. | rządzeniu się |
rządzeniach się |
| W. | rządzenie się |
rządzenia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: rządzący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | rządzący się |
rządzący się |
rządzący się |
rządzące się |
rządząca się |
| D. | rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącego się |
rządzącej się |
| C. | rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącemu się |
rządzącej się |
| B. | rządzącego się |
rządzącego się |
rządzący się |
rządzące się |
rządzącą się |
| N. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącą się |
| Ms. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | rządzący się |
rządzący się |
rządzące się |
rządzące się |
| D. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
| C. | rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
rządzącym się |
| B. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzące się |
| N. | rządzącymi się |
rządzącymi się |
rządzącymi się |
rządzącymi się |
| Ms. | rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |
rządzących się |