UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

panować

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

st.pol. panować

Zob. pan

1. rządzić

Definicja

sprawować władzę na jakimś terytorium

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

król, książę, monarcha; klasa; Bolesław Chrobry, Jerzy V, Władysław Jagiełło, Zygmunt August... panował
jaśnie, miłościwie panujący

Cytaty

	JAROSŁAW I MĄDRY, książę kijowski, żył ok. 76 lat (ok. 978-1054, panował od 1015 do śmierci). źródło: NKJP: Długowieczni monarchowie, Dziennik Polski - Świat, 2001-08-04
	Niewielkie terytoria, nad którymi panowali współcześni Łokietkowi Piastowie śląscy, nie mogły zapewnić im środków na prowadzenie polityki nawet ograniczonej tylko do najbliższych okolic. źródło: NKJP: Marek Kazimierz Barański: Dynastia Piastów w Polsce, 2005
	Współczesne oblicze miasta, przebijając nowe szerokie arterie, wyznaczył w XIX wieku wicekról Muhammad Ali, założyciel dynastii, która panowała nad Nilem do czasu rewolucji w 1952 r. [...]. źródło: NKJP: Miasto o stu twarzach, Dziennik Polski - Podróże, 2001-03-31
	24 listopada 1815 roku miłościwie panujący car Aleksander I, władca Rosji a także król świeżo Kongresem Wiedeńskim ustanowionego Królestwa Polskiego, przyjął na Zamku w Warszawie deputację Towarzystwa. źródło: NKJP: Janina Kumaniecka: Saga rodu Słonimskich, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	panuję	panujemy
2 os.	panujesz	panujecie
3 os.	panuje	panują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałem +(e)m panował	panowałam +(e)m panowała	panowałom +(e)m panowało	panowaliśmy +(e)śmy panowali	panowałyśmy +(e)śmy panowały
2 os.	panowałeś +(e)ś panował	panowałaś +(e)ś panowała	panowałoś +(e)ś panowało	panowaliście +(e)ście panowali	panowałyście +(e)ście panowały
3 os.	panował	panowała	panowało	panowali	panowały

bezosobnik: panowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę panował będę panować	będę panowała będę panować	będę panowało będę panować	będziemy panowali będziemy panować	będziemy panowały będziemy panować
2 os.	będziesz panował będziesz panować	będziesz panowała będziesz panować	będziesz panowało będziesz panować	będziecie panowali będziecie panować	będziecie panowały będziecie panować
3 os.	będzie panował będzie panować	będzie panowała będzie panować	będzie panowało będzie panować	będą panowali będą panować	będą panowały będą panować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		panujmy
2 os.	panuj	panujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałbym bym panował	panowałabym bym panowała	panowałobym bym panowało	panowalibyśmy byśmy panowali	panowałybyśmy byśmy panowały
2 os.	panowałbyś byś panował	panowałabyś byś panowała	panowałobyś byś panowało	panowalibyście byście panowali	panowałybyście byście panowały
3 os.	panowałby by panował	panowałaby by panowała	panowałoby by panowało	panowaliby by panowali	panowałyby by panowały

bezosobnik: panowano by

bezokolicznik: panować

imiesłów przysłówkowy współczesny: panując

gerundium: panowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	panowanie	panowania
D.	panowania	panowań
C.	panowaniu	panowaniom
B.	panowanie	panowania
N.	panowaniem	panowaniami
Ms.	panowaniu	panowaniach
W.	panowanie	panowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: panujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	panujący	panujący	panujący	panujące	panująca
D.	panującego	panującego	panującego	panującego	panującej
C.	panującemu	panującemu	panującemu	panującemu	panującej
B.	panującego	panującego	panujący	panujące	panującą
N.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującą
Ms.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	panujący	panujący	panujące	panujące
D.	panujących	panujących	panujących	panujących
C.	panującym	panującym	panującym	panującym
B.	panujących	panujących	panujących	panujące
N.	panującymi	panującymi	panującymi	panującymi
Ms.	panujących	panujących	panujących	panujących

Składnia

Rz osobowy

panować

nad CZYM

2. podporządkowywać sobie

Definicja

podporządkowywać sobie kogoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

panować nad drużyną, nad publicznością, nad widownią

Cytaty

Ochrona nie panowała nad dzikim tłumem, który niszczył wszystko na swojej drodze.

źródło: NKJP: Robert Szydlik: Trujące kwiatki, Mazowieckie To i Owo, 2003-08-04

Jeśli nie zrobimy tej reformy, w nowy wiek wejdziemy z tworem ustrojowym, który w 1975 r. przygotował nam Gierek, po to, żeby partia łatwiej panowała nad narodem i gospodarką.

źródło: NKJP: Jolanta Koral: Gazeta Wyborcza, Rozmowa z ministrem Michałem Kuleszą,, 1997-12-23

Jak na swoje 24 lata była bardzo pewna siebie. W pełni panowała nad tłumem dziennikarzy z całego świata, który wypełnił sporej wielkości salę do ostatniego miejsca.

źródło: NKJP: Gwiaździste niebo nad Sydney, Dziennik Polski - Pejzaż, 2000-10-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	panuję	panujemy
2 os.	panujesz	panujecie
3 os.	panuje	panują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałem +(e)m panował	panowałam +(e)m panowała	panowałom +(e)m panowało	panowaliśmy +(e)śmy panowali	panowałyśmy +(e)śmy panowały
2 os.	panowałeś +(e)ś panował	panowałaś +(e)ś panowała	panowałoś +(e)ś panowało	panowaliście +(e)ście panowali	panowałyście +(e)ście panowały
3 os.	panował	panowała	panowało	panowali	panowały

bezosobnik: panowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę panował będę panować	będę panowała będę panować	będę panowało będę panować	będziemy panowali będziemy panować	będziemy panowały będziemy panować
2 os.	będziesz panował będziesz panować	będziesz panowała będziesz panować	będziesz panowało będziesz panować	będziecie panowali będziecie panować	będziecie panowały będziecie panować
3 os.	będzie panował będzie panować	będzie panowała będzie panować	będzie panowało będzie panować	będą panowali będą panować	będą panowały będą panować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		panujmy
2 os.	panuj	panujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałbym bym panował	panowałabym bym panowała	panowałobym bym panowało	panowalibyśmy byśmy panowali	panowałybyśmy byśmy panowały
2 os.	panowałbyś byś panował	panowałabyś byś panowała	panowałobyś byś panowało	panowalibyście byście panowali	panowałybyście byście panowały
3 os.	panowałby by panował	panowałaby by panowała	panowałoby by panowało	panowaliby by panowali	panowałyby by panowały

bezosobnik: panowano by

bezokolicznik: panować

imiesłów przysłówkowy współczesny: panując

gerundium: panowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	panowanie	panowania
D.	panowania	panowań
C.	panowaniu	panowaniom
B.	panowanie	panowania
N.	panowaniem	panowaniami
Ms.	panowaniu	panowaniach
W.	panowanie	panowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: panujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	panujący	panujący	panujący	panujące	panująca
D.	panującego	panującego	panującego	panującego	panującej
C.	panującemu	panującemu	panującemu	panującemu	panującej
B.	panującego	panującego	panujący	panujące	panującą
N.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującą
Ms.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	panujący	panujący	panujące	panujące
D.	panujących	panujących	panujących	panujących
C.	panującym	panującym	panującym	panującym
B.	panujących	panujących	panujących	panujące
N.	panującymi	panującymi	panującymi	panującymi
Ms.	panujących	panujących	panujących	panujących

Składnia

Rz osobowy

panować

nad KIM

3. kontrolować

Definicja

umieć kontrolować coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

panować nad ciałem, nad fizjologią, nad gestami, nad głosem; nad emocjami, nad nerwami, nad strachem, nad stresem; nad przebiegiem zdarzeń, nad sytuacją, nad wydarzeniami; nad autem, nad kierownicą, nad koniem, nad maszyną, nad pojazdem, nad rowerem, nad samochodem, nad wozem; nad piłką
(stracić, utracić) panowanie nad kierownicą; nad bolidem, nad maszyną, nad mercedesem, nad motocyklem, nad nartami, nad pojazdem, nad mercedesem, nad samochodem; z trudem panować

Cytaty

	Przestał panować nad głosem i gestami. źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Czarna wdowa atakuje, 2009
	Ponieważ kierujący nie panował nad pojazdem, funkcjonariusze postanowili sprawdzić, jaka jest tego przyczyna. źródło: NKJP: (J.ŚW): Nie może się powstrzymać, Dziennik Polski, 2006-09-01
	Prowadzący seata toledo, 22-letni Dariusz J., z niewyjaśnionych przyczyn, na prostej i suchej drodze stracił panowanie nad samochodem i uderzył w drzewo. źródło: NKJP: (mp.): Tragedia na drodze,Dziennik Łódzki, 2006-05-29
	Prywatyzacja przebiega w sposób chaotyczny, brakuje instytucji skarbu państwa, instytucji, która by panowała nad procesem prywatyzacyjnym. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 27.02.1992

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	panuję	panujemy
2 os.	panujesz	panujecie
3 os.	panuje	panują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałem +(e)m panował	panowałam +(e)m panowała	panowałom +(e)m panowało	panowaliśmy +(e)śmy panowali	panowałyśmy +(e)śmy panowały
2 os.	panowałeś +(e)ś panował	panowałaś +(e)ś panowała	panowałoś +(e)ś panowało	panowaliście +(e)ście panowali	panowałyście +(e)ście panowały
3 os.	panował	panowała	panowało	panowali	panowały

bezosobnik: panowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę panował będę panować	będę panowała będę panować	będę panowało będę panować	będziemy panowali będziemy panować	będziemy panowały będziemy panować
2 os.	będziesz panował będziesz panować	będziesz panowała będziesz panować	będziesz panowało będziesz panować	będziecie panowali będziecie panować	będziecie panowały będziecie panować
3 os.	będzie panował będzie panować	będzie panowała będzie panować	będzie panowało będzie panować	będą panowali będą panować	będą panowały będą panować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		panujmy
2 os.	panuj	panujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałbym bym panował	panowałabym bym panowała	panowałobym bym panowało	panowalibyśmy byśmy panowali	panowałybyśmy byśmy panowały
2 os.	panowałbyś byś panował	panowałabyś byś panowała	panowałobyś byś panowało	panowalibyście byście panowali	panowałybyście byście panowały
3 os.	panowałby by panował	panowałaby by panowała	panowałoby by panowało	panowaliby by panowali	panowałyby by panowały

bezosobnik: panowano by

bezokolicznik: panować

imiesłów przysłówkowy współczesny: panując

gerundium: panowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	panowanie	panowania
D.	panowania	panowań
C.	panowaniu	panowaniom
B.	panowanie	panowania
N.	panowaniem	panowaniami
Ms.	panowaniu	panowaniach
W.	panowanie	panowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: panujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	panujący	panujący	panujący	panujące	panująca
D.	panującego	panującego	panującego	panującego	panującej
C.	panującemu	panującemu	panującemu	panującemu	panującej
B.	panującego	panującego	panujący	panujące	panującą
N.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującą
Ms.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	panujący	panujący	panujące	panujące
D.	panujących	panujących	panujących	panujących
C.	panującym	panującym	panującym	panującym
B.	panujących	panujących	panujących	panujące
N.	panującymi	panującymi	panującymi	panującymi
Ms.	panujących	panujących	panujących	panujących

Składnia

Rz osobowy

panować

nad CZYM

4. mieć przewagę

Definicja

mieć przewagę w jakiejś sytuacji

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

gospodarze, goście panowali
panować na boisku, na korcie, na lodowisku, na murawie, na parkiecie, na ringu, na tafli
panować niepodzielnie

Cytaty

W drugiej połowie na boisku panowali gospodarze.

źródło: NKJP: STK ABAR: Festiwal w Piaskach, Gazeta Poznańska, 2003-05-27

Lotnictwo radzieckie już 16 kwietnia panowało nad niebem berlińskim [...].

źródło: NKJP: Bitwa o Berlin, forum.historia.org.pl, 2007-04-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	panuję	panujemy
2 os.	panujesz	panujecie
3 os.	panuje	panują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałem +(e)m panował	panowałam +(e)m panowała	panowałom +(e)m panowało	panowaliśmy +(e)śmy panowali	panowałyśmy +(e)śmy panowały
2 os.	panowałeś +(e)ś panował	panowałaś +(e)ś panowała	panowałoś +(e)ś panowało	panowaliście +(e)ście panowali	panowałyście +(e)ście panowały
3 os.	panował	panowała	panowało	panowali	panowały

bezosobnik: panowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę panował będę panować	będę panowała będę panować	będę panowało będę panować	będziemy panowali będziemy panować	będziemy panowały będziemy panować
2 os.	będziesz panował będziesz panować	będziesz panowała będziesz panować	będziesz panowało będziesz panować	będziecie panowali będziecie panować	będziecie panowały będziecie panować
3 os.	będzie panował będzie panować	będzie panowała będzie panować	będzie panowało będzie panować	będą panowali będą panować	będą panowały będą panować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		panujmy
2 os.	panuj	panujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałbym bym panował	panowałabym bym panowała	panowałobym bym panowało	panowalibyśmy byśmy panowali	panowałybyśmy byśmy panowały
2 os.	panowałbyś byś panował	panowałabyś byś panowała	panowałobyś byś panowało	panowalibyście byście panowali	panowałybyście byście panowały
3 os.	panowałby by panował	panowałaby by panowała	panowałoby by panowało	panowaliby by panowali	panowałyby by panowały

bezosobnik: panowano by

bezokolicznik: panować

imiesłów przysłówkowy współczesny: panując

gerundium: panowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	panowanie	panowania
D.	panowania	panowań
C.	panowaniu	panowaniom
B.	panowanie	panowania
N.	panowaniem	panowaniami
Ms.	panowaniu	panowaniach
W.	panowanie	panowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: panujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	panujący	panujący	panujący	panujące	panująca
D.	panującego	panującego	panującego	panującego	panującej
C.	panującemu	panującemu	panującemu	panującemu	panującej
B.	panującego	panującego	panujący	panujące	panującą
N.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującą
Ms.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	panujący	panujący	panujące	panujące
D.	panujących	panujących	panujących	panujących
C.	panującym	panującym	panującym	panującym
B.	panujących	panujących	panujących	panujące
N.	panującymi	panującymi	panującymi	panującymi
Ms.	panujących	panujących	panujących	panujących

Składnia

Rz osobowy

panować

GDZIE

5. spokój

Definicja

dawać się odczuć gdzieś

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

anarchia, atmosfera (jakaś/czegoś), bałagan, chaos, ład, mobilizacja, porządek, recesja; cisza, gwar, ruch, spokój, tłok; chłód, mróz, pogoda, półmrok, temperatura, upał, zaduch panuje; (ekstremalne, trudne, zimowe) warunki panują
panować na sali, na wsi; w budynku, w domu, w kraju, w pomieszczeniu, w sypialni; w Tatrach, w Wielkopolsce; w wojsku; wśród emigrantów, wśród rolników
panował dzisiaj, wczoraj; tam, tutaj, wokół, wszędzie

Cytaty

Bezwietrzna cisza panowała nad oceanem.

źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1988

W stutysięcznej stolicy Japonii panował niezły chaos, połowa miasta była zamieszkana przez arystokratów oraz obsługujących ich kupców, rzemieślników, robotników, służbę.

źródło: NKJP: Tomasz Piątek: Pałac Ostrogskich, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	panuję	panujemy
2 os.	panujesz	panujecie
3 os.	panuje	panują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałem +(e)m panował	panowałam +(e)m panowała	panowałom +(e)m panowało	panowaliśmy +(e)śmy panowali	panowałyśmy +(e)śmy panowały
2 os.	panowałeś +(e)ś panował	panowałaś +(e)ś panowała	panowałoś +(e)ś panowało	panowaliście +(e)ście panowali	panowałyście +(e)ście panowały
3 os.	panował	panowała	panowało	panowali	panowały

bezosobnik: panowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę panował będę panować	będę panowała będę panować	będę panowało będę panować	będziemy panowali będziemy panować	będziemy panowały będziemy panować
2 os.	będziesz panował będziesz panować	będziesz panowała będziesz panować	będziesz panowało będziesz panować	będziecie panowali będziecie panować	będziecie panowały będziecie panować
3 os.	będzie panował będzie panować	będzie panowała będzie panować	będzie panowało będzie panować	będą panowali będą panować	będą panowały będą panować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		panujmy
2 os.	panuj	panujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałbym bym panował	panowałabym bym panowała	panowałobym bym panowało	panowalibyśmy byśmy panowali	panowałybyśmy byśmy panowały
2 os.	panowałbyś byś panował	panowałabyś byś panowała	panowałobyś byś panowało	panowalibyście byście panowali	panowałybyście byście panowały
3 os.	panowałby by panował	panowałaby by panowała	panowałoby by panowało	panowaliby by panowali	panowałyby by panowały

bezosobnik: panowano by

bezokolicznik: panować

imiesłów przysłówkowy współczesny: panując

gerundium: panowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	panowanie	panowania
D.	panowania	panowań
C.	panowaniu	panowaniom
B.	panowanie	panowania
N.	panowaniem	panowaniami
Ms.	panowaniu	panowaniach
W.	panowanie	panowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: panujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	panujący	panujący	panujący	panujące	panująca
D.	panującego	panującego	panującego	panującego	panującej
C.	panującemu	panującemu	panującemu	panującemu	panującej
B.	panującego	panującego	panujący	panujące	panującą
N.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującą
Ms.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	panujący	panujący	panujące	panujące
D.	panujących	panujących	panujących	panujących
C.	panującym	panującym	panującym	panującym
B.	panujących	panujących	panujących	panujące
N.	panującymi	panującymi	panującymi	panującymi
Ms.	panujących	panujących	panujących	panujących

Składnia

Rz nieżywotny

panować

GDZIE

6. dominować

Definicja

występować gdzieś w znacznej ilości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Cytaty

Znalazł w murze szeroką wyrwę, przecisnął się przez nią bez trudu i był już po drugiej stronie. Tu niepodzielnie panowały chwasty.

źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	panuję	panujemy
2 os.	panujesz	panujecie
3 os.	panuje	panują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałem +(e)m panował	panowałam +(e)m panowała	panowałom +(e)m panowało	panowaliśmy +(e)śmy panowali	panowałyśmy +(e)śmy panowały
2 os.	panowałeś +(e)ś panował	panowałaś +(e)ś panowała	panowałoś +(e)ś panowało	panowaliście +(e)ście panowali	panowałyście +(e)ście panowały
3 os.	panował	panowała	panowało	panowali	panowały

bezosobnik: panowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę panował będę panować	będę panowała będę panować	będę panowało będę panować	będziemy panowali będziemy panować	będziemy panowały będziemy panować
2 os.	będziesz panował będziesz panować	będziesz panowała będziesz panować	będziesz panowało będziesz panować	będziecie panowali będziecie panować	będziecie panowały będziecie panować
3 os.	będzie panował będzie panować	będzie panowała będzie panować	będzie panowało będzie panować	będą panowali będą panować	będą panowały będą panować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		panujmy
2 os.	panuj	panujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałbym bym panował	panowałabym bym panowała	panowałobym bym panowało	panowalibyśmy byśmy panowali	panowałybyśmy byśmy panowały
2 os.	panowałbyś byś panował	panowałabyś byś panowała	panowałobyś byś panowało	panowalibyście byście panowali	panowałybyście byście panowały
3 os.	panowałby by panował	panowałaby by panowała	panowałoby by panowało	panowaliby by panowali	panowałyby by panowały

bezosobnik: panowano by

bezokolicznik: panować

imiesłów przysłówkowy współczesny: panując

gerundium: panowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	panowanie	panowania
D.	panowania	panowań
C.	panowaniu	panowaniom
B.	panowanie	panowania
N.	panowaniem	panowaniami
Ms.	panowaniu	panowaniach
W.	panowanie	panowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: panujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	panujący	panujący	panujący	panujące	panująca
D.	panującego	panującego	panującego	panującego	panującej
C.	panującemu	panującemu	panującemu	panującemu	panującej
B.	panującego	panującego	panujący	panujące	panującą
N.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującą
Ms.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	panujący	panujący	panujące	panujące
D.	panujących	panujących	panujących	panujących
C.	panującym	panującym	panującym	panującym
B.	panujących	panujących	panujących	panujące
N.	panującymi	panującymi	panującymi	panującymi
Ms.	panujących	panujących	panujących	panujących

Składnia

Rz nieżywotny

panować

GDZIE

7. górować

Definicja

stanowiąc wyniosłość, górować nad okolicą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Połączenia

wzgórze, zamek panuje
panować nad doliną, nad okolicą

Cytaty

Nad miastem panuje zamek królewski i właśnie on, oprócz głównej ulicy, prowadzącej do niego pod górę od morza, jest największą atrakcją miasta.

źródło: NKJP: (KOF): Wejść do twierdzy, Dziennik Zachodni, 2003-11-08

Wzgórze panowało nad wszystkimi ważnymi drogami handlowymi Kanaanu; przy dobrej pogodzie straże mogły obserwować wszystkie karawany aż po Morze Śródziemne.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	panuję	panujemy
2 os.	panujesz	panujecie
3 os.	panuje	panują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałem +(e)m panował	panowałam +(e)m panowała	panowałom +(e)m panowało	panowaliśmy +(e)śmy panowali	panowałyśmy +(e)śmy panowały
2 os.	panowałeś +(e)ś panował	panowałaś +(e)ś panowała	panowałoś +(e)ś panowało	panowaliście +(e)ście panowali	panowałyście +(e)ście panowały
3 os.	panował	panowała	panowało	panowali	panowały

bezosobnik: panowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę panował będę panować	będę panowała będę panować	będę panowało będę panować	będziemy panowali będziemy panować	będziemy panowały będziemy panować
2 os.	będziesz panował będziesz panować	będziesz panowała będziesz panować	będziesz panowało będziesz panować	będziecie panowali będziecie panować	będziecie panowały będziecie panować
3 os.	będzie panował będzie panować	będzie panowała będzie panować	będzie panowało będzie panować	będą panowali będą panować	będą panowały będą panować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		panujmy
2 os.	panuj	panujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałbym bym panował	panowałabym bym panowała	panowałobym bym panowało	panowalibyśmy byśmy panowali	panowałybyśmy byśmy panowały
2 os.	panowałbyś byś panował	panowałabyś byś panowała	panowałobyś byś panowało	panowalibyście byście panowali	panowałybyście byście panowały
3 os.	panowałby by panował	panowałaby by panowała	panowałoby by panowało	panowaliby by panowali	panowałyby by panowały

bezosobnik: panowano by

bezokolicznik: panować

imiesłów przysłówkowy współczesny: panując

gerundium: panowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	panowanie	panowania
D.	panowania	panowań
C.	panowaniu	panowaniom
B.	panowanie	panowania
N.	panowaniem	panowaniami
Ms.	panowaniu	panowaniach
W.	panowanie	panowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: panujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	panujący	panujący	panujący	panujące	panująca
D.	panującego	panującego	panującego	panującego	panującej
C.	panującemu	panującemu	panującemu	panującemu	panującej
B.	panującego	panującego	panujący	panujące	panującą
N.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującą
Ms.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	panujący	panujący	panujące	panujące
D.	panujących	panujących	panujących	panujących
C.	panującym	panującym	panującym	panującym
B.	panujących	panujących	panujących	panujące
N.	panującymi	panującymi	panującymi	panującymi
Ms.	panujących	panujących	panujących	panujących

Składnia

Rz niezywotny

panować

nad CZYM

8. rozmawiając

Definicja

pot. żart.

zwracać się do innej osoby, używając formy „pan”, a nie po imieniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Cytaty

Andrzej jestem, słyszałeś może, Jurek, co tam sobie panować będziem, chodźmy na piwko [...], ja stawiam, bo do osiemnastej za jedno płacisz, a dwa dostajesz.

źródło: NKJP: Internet

Po pierwsze, nie panuj mi proszę. Z tego panowania wnoszę, że jesteś sporawo młodszy, ale co z tego [...] .

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	panuję	panujemy
2 os.	panujesz	panujecie
3 os.	panuje	panują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałem +(e)m panował	panowałam +(e)m panowała	panowałom +(e)m panowało	panowaliśmy +(e)śmy panowali	panowałyśmy +(e)śmy panowały
2 os.	panowałeś +(e)ś panował	panowałaś +(e)ś panowała	panowałoś +(e)ś panowało	panowaliście +(e)ście panowali	panowałyście +(e)ście panowały
3 os.	panował	panowała	panowało	panowali	panowały

bezosobnik: panowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę panował będę panować	będę panowała będę panować	będę panowało będę panować	będziemy panowali będziemy panować	będziemy panowały będziemy panować
2 os.	będziesz panował będziesz panować	będziesz panowała będziesz panować	będziesz panowało będziesz panować	będziecie panowali będziecie panować	będziecie panowały będziecie panować
3 os.	będzie panował będzie panować	będzie panowała będzie panować	będzie panowało będzie panować	będą panowali będą panować	będą panowały będą panować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		panujmy
2 os.	panuj	panujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	panowałbym bym panował	panowałabym bym panowała	panowałobym bym panowało	panowalibyśmy byśmy panowali	panowałybyśmy byśmy panowały
2 os.	panowałbyś byś panował	panowałabyś byś panowała	panowałobyś byś panowało	panowalibyście byście panowali	panowałybyście byście panowały
3 os.	panowałby by panował	panowałaby by panowała	panowałoby by panowało	panowaliby by panowali	panowałyby by panowały

bezosobnik: panowano by

bezokolicznik: panować

imiesłów przysłówkowy współczesny: panując

gerundium: panowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	panowanie	panowania
D.	panowania	panowań
C.	panowaniu	panowaniom
B.	panowanie	panowania
N.	panowaniem	panowaniami
Ms.	panowaniu	panowaniach
W.	panowanie	panowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: panujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	panujący	panujący	panujący	panujące	panująca
D.	panującego	panującego	panującego	panującego	panującej
C.	panującemu	panującemu	panującemu	panującemu	panującej
B.	panującego	panującego	panujący	panujące	panującą
N.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującą
Ms.	panującym	panującym	panującym	panującym	panującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	panujący	panujący	panujące	panujące
D.	panujących	panujących	panujących	panujących
C.	panującym	panującym	panującym	panującym
B.	panujących	panujących	panujących	panujące
N.	panującymi	panującymi	panującymi	panującymi
Ms.	panujących	panujących	panujących	panujących

Składnia

panować

KOMU

Odesłania

Zob. też:

	panić
	paniować

Data ostatniej modyfikacji: 05.03.2025