UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyrok

Chronologizacja

XVI w., Bor

Pochodzenie

ogsł. *vyrokъ 'wypowiedzenie, wyrzeczenie, to, co się wypowiada, wypowiedź'

Od: psł. przedrostkowego czasownika *vy-rekti 'wyrzec, wypowiedzieć'; zob.  rzec 

1. w sądzie

Definicja

decyzja sędziego lub komisji sędziowskiej, stanowiąca orzeczenie w procesie karnym lub cywilnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dekret

Połączenia

  • korzystny, łagodny, niesprawiedliwy, sprawiedliwy, surowy; niski, wieloletni, wysoki; ostateczny; nieprawomocny, prawomocny; precedensowy wyrok; wyrok sądowy; eksmisyjny, nakazowy, rozwodowy, skazujący, uniewinniający; interpretacyjny
  • wyrok sądu, sędziego, Trybunału Konstytucyjnego, zespołu arbitrów; prawa; dożywocia, eksmisji, kary, pozbawienia wolności, śmierci, więzienia
  • wyrok dla zabójców
  • wyrok za jakąś działalność, za gwałt, za handel narkotykami, za kradzież, za morderstwo, za napad, za oszustwo, za pedofilię, za przemyt, za przestępstwo, za rozbój, za włamanie, za zabójstwo
  • wyrok o eksmisji; wyrok w procesie, w sprawie; w zawieszeniu
  • wyroki i postanowienia, wyroki i ugody; proces i wyrok
  • odpis, treść; uzasadnienie; egzekucja, kasacja, realizacja, wykonalność; zmiana wyroku
  • uzasadnienie do wyroku; apelacja, kasacja, odwołanie, rewizja, sprzeciw od wyroku
  • osoba z wyrokiem
  • wyrok uprawomocnił się, zapadł
  • poddać się, podporządkować się wyrokowi
  • mieć, odsiadywać; otrzymać, uzyskać; ogłosić, uchylić, uzasadnić, wydać wyrok
  • obwiniony, skazany wyrokiem
  • zastosować się do wyroku; apelować, odwołać się od wyroku
  • czekać, oczekiwać; powołać się na wyrok
  • pogodzić się, zgodzić się z wyrokiem

Cytaty

W Moskwie na Placu Czerwonym przeciwko interwencji protestowało siedem osób, z których pięć otrzymało wyroki do 5 lat więzienia.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

Odchylenia od normy psychicznej były najczęściej przywoływane, gdy szło o przeniesienie sprawy do trybu zwykłego [...]. Sąd jednak nie wziął pod uwagę tej sugestii i wydał wyrok: bezterminowe ciężkie więzienie.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyrok
 wyroki
D. wyroku
 wyroków
C. wyrokowi
 wyrokom
B. wyrok
 wyroki
N. wyrokiem
 wyrokami
Ms. wyroku
 wyrokach
W. wyroku
 wyroki

Składnia

bez ograniczeń + wyrok +
(na KOGO) + (za CO)

2. niepodważalna opinia

Definicja

niepodważalna i niekorzystna dla kogoś opinia w jakiejś sprawie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie

Połączenia

  • wyrok wyborców
  • ferować wyroki

Cytaty

Jego pierwsze drzeworyty powstały już po tym, jak otrzymał od lekarzy wyrok śmierci.

źródło: NKJP: Barbara Ziembicka: Najprostszą drogą: rozmowy z artystami, 1998

O kształcie tej ustawy zadecydowały wówczas w istocie siły będące dziś w opozycji, także i wnioskodawcy, oraz te ugrupowania, które wyrokiem wyborców z dnia 19 września 1993 r. zostały skazane w tej kadencji na los opozycji pozaparlamentarnej.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 30.03.1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyrok
 wyroki
D. wyroku
 wyroków
C. wyrokowi
 wyrokom
B. wyrok
 wyroki
N. wyrokiem
 wyrokami
Ms. wyroku
 wyrokach
W. wyroku
 wyroki

3. zrządzenie losu

Definicja

zdarzenia, które następują w życiu niezależnie od woli człowieka

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zrządzenie

Połączenia

  • wyroki boskie
  • wyrok Boga, historii, losu, Opatrzności

Cytaty

Czy ja coś przed panem ukrywam, czy robię coś bez pańskiej wiedzy i na przekór Boskim wyrokom?

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000

[...] w kuli, jak można mniemać, nie zostały zapisane wyroki, lecz możliwości wyboru, z których mógłby, gdyby posiadł mądrość, skorzystać.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłed, 1983

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyrok
 wyroki
D. wyroku
 wyroków
C. wyrokowi
 wyrokom
B. wyrok
 wyroki
N. wyrokiem
 wyrokami
Ms. wyroku
 wyrokach
W. wyroku
 wyroki
Data ostatniej modyfikacji: 09.06.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN