Chronologizacja
W postaci: anjeł
Pochodzenie
st.czes. anjel
z łac. angelus
1. istota duchowa
Definicja
Wymowa
[anioł] lub [ańjoł]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
Połączenia
- dobry, opiekuńczy anioł; wszystkie anioły; anioł Boży
- anioł Gabriel
- anioł z nieba
- anioł i diabeł, anioł i szatan; anioły i archanioły, anioły i demony, anioły i ludzie, anioły / aniołowie i święci
- głos, słowa anioła; chór, grupa, zastępy aniołów
- opowieść; nauka o aniołach
- anioł pojawił się, powrócił / powraca, przychodzi, zstąpił / zstępuje z nieba (na ziemię); polecił coś zrobić, powiada, powiedział coś, widział coś, zwiastował coś; anioły śpiewają, towarzyszą komuś, trąbią, unoszą się; istnienie aniołów
- posłać, spotkać, widzieć anioła
- wierzyć w anioły
- mówić o aniołach
Cytaty
|
Boże, Ty posyłasz swych aniołów nie tylko ludziom, ale narodom i miastom, aby roztoczyć nad nimi swoją opiekę. Towarzyszą oni nam na drogach naszego życia, abyśmy mogli powrócić do raju. źródło: NKJP: Tadeusz Loska SJ: Wszystkie moje źródła są w Tobie : nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne, 1999 |
|
|
Kiedy [...] człowiek pogrąża się w coraz większym grzechu, to dobry anioł gwałtownie upomina człowieka, a zły ucisza, aby utwierdzić w grzechu. źródło: NKJP: Henryk Dziadosz SJ: Doświadczyć Boga: życie chrześcijańskie w Ćwiczeniach duchownych św. Ignacego Loyoli, 2000 |
|
|
Sławny uniwersytet Harwarda prowadzi od dziesięciu już lat wykłady o aniołach, na które walą tłumy, w czym nic dziwnego, gdyż 70 proc. Amerykanów wierzy w istnienie aniołów mocniej niż w Świętego Mikołaja. źródło: NKJP: Dziennik Polski, Ptaki Boga - Pejzaż, 2003-12-27 |
|
|
Dziś [...]ludzie Zachodu zadają sobie pytanie: dlaczego Bóg się oddala, dlaczego niebo milczy? Gdzie się podziali nasi pośrednicy, chóry aniołów i zastępy świętych wspomożycieli? źródło: NKJP: Tadeusz Bartoś: Wolność, równość, katolicyzm, 2007 |
|
|
Przed modlitwą Regina Caeli papież powiedział, że poniedziałek po Wielkanocy jest często nazywany „poniedziałkiem anioła”, gdyż, jak wiemy, kobiety idące do grobu spotkały anioła, który im obwieścił, aby się nie bały, bo Chrystus zmartwychwstał. źródło: NKJP: Orędzie pokoju, Dziennik Polski -- Świat , 2003-04-22 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2, m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | anioł |
aniołowie anioły przestarz. anieli |
ndepr |
| anioły |
depr | ||
| D. | anioła |
aniołów |
|
| C. | aniołowi |
aniołom |
|
| B. | anioła |
aniołów anioły |
|
| N. | aniołem |
aniołami |
|
| Ms. | aniele |
aniołach |
|
| W. | aniele |
aniołowie anioły przestarz. anieli |
ndepr |
| anioły |
depr |
2. figura
Definicja
Wymowa
[anioł] lub [ańjoł]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
Połączenia
- barokowy; biały, kolorowy; drewniany, granitowy, kamienny; skrzydlaty anioł; piękne; rzymskie anioły; anioł grający na harfie, na wiolonczeli..., anioł trzymający lilię, skrzydła... ; anioły malowane na szkle, na tkaninie..., wykonane z drewna, z papieru...
- anioł z obrazu; anioły z ciasta, z masy solnej, z siana, z wikliny
- anioł z mieczem; anioły ze skrzydłami
- anioły na katakumbach
- anioły i aniołki, anioły i zwierzęta
- figura, figurka; głowa, skrzydła anioła; postacie, rzeźby, wizerunki, wyobrażenia; wystawa aniołów
- obraz, obrazek z aniołem
- przebrany za anioła
- anioł stoi
- malować, namalować anioły;
- malowidło, obraz, rzeźba... przedstawiająca anioła
- malowany w anioły
Cytaty
|
Krążyłem wśród nagrobków, trawiąc swój żal, aż trafiłem na kamiennego anioła, który klęczał na niewysokim cokole, złożywszy ręce do modlitwy. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979 |
|
|
W Galerii Rozmaitości krakowskiego Domu Kultury Podgórze prezentowana jest kolekcja obrazków z aniołami ze zbiorów Janiny Kęsek, kustosza w bocheńskim muzeum im. Stanisława Fischera. źródło: NKJP: Anioły i święci, Dziennik Polski - Bochnia, 2002-01-09 |
|
|
Tradycyjnie grób urządzony został w kaplicy Męki Pańskiej. Przy ołtarzu umieszczono rzeźby dwóch barokowych aniołów, dawniej zdobiące katafalk. źródło: NKJP: (AM,MM,SIE,WT): Śmierć ma dawać nadzieję, Dziennik Polski -- Kraków, 2003-04-19 |
|
|
Wyeksponowaliśmy 20 płócien o wymiarach 3,5x1,5 metra. Tegoroczne anioły są jeszcze piękniejsze od poprzednich i mają trzy razy większe skrzydła. [...]Młodzi artyści przedstawiają swoje wyobrażenia aniołów, ucieleśniają je. źródło: NKJP: (kis): Desant Aniołów, Dziennik Polski - Tarnów, 2001-12-07 |
|
|
Z kościoła zniknęły drewniane figury i płaskorzeźby przedstawiające postacie aniołów. źródło: NKJP: (ALG): Włamywacze w kościele, Dziennik Polski - Kraków, 2002-05-31 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | anioł |
anioły |
|
| D. | anioła |
aniołów |
|
| C. | aniołowi |
aniołom |
|
| B. | anioła |
anioły |
|
| N. | aniołem |
aniołami |
|
| Ms. | aniele |
aniołach |
|
| W. | aniele |
anioły |
3. człowiek
Definicja
Wymowa
[anioł] lub [ańjoł]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Połączenia
- prawdziwy anioł
- anioł dobroci
- nazywać kogoś aniołem
- przemienić się / przemieniać się w anioła
Cytaty
|
Młody król miał bardzo miękkie serce, młoda królowa była istnym aniołem. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko: Klechdy domowe, 1960 |
|
|
Trzeci miesiąc go nie ma, a już wszystko się sypie. To nie był człowiek. To był anioł. Ile on dzieci uratował. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996 |
|
|
Pani Melania, osoba około pięćdziesiątki, niewiele starsza ode mnie, okazała się aniołem. Zabrała się do sprzątania pokoiku. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | anioł |
aniołowie anioły |
ndepr |
| anioły |
depr | ||
| D. | anioła |
aniołów |
|
| C. | aniołowi |
aniołom |
|
| B. | anioła |
aniołów anioły |
|
| N. | aniołem |
aniołami |
|
| Ms. | aniele |
aniołach |
|
| W. | aniele |
aniołowie anioły |
ndepr |
| anioły |
depr |
4. pokoju
Definicja
Wymowa
[anioł] lub [ańjoł]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- anioł pokoju, postępu, śmierci, zniszczenia
Cytaty
|
Czy polscy przywódcy też są głusi na wezwania swojego rodaka z Watykanu? Czy nie chcą przyjąć mocy, jaką im daje ten anioł pokoju? źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 07.05.1999 |
|
|
Wiadomo [...], że największym wstecznikiem jest papież Jan Paweł II. Nie zawsze tak bywało. Mało kto już pamięta, że po ogłoszeniu encykliki „Centissimi anni” papieża okrzyczano aniołem postępu, niemal epigonem Karola Marksa. Teraz Jan Paweł II znów stoczył się na pozycje wsteczne ze względu na kondomy i celibat. źródło: NKJP: O powstawaniu schizofrenii, Dziennik Polski - Magazyn, 1999-03-26 |
|
|
Biegnie [...] pustą, szarą, zrujnowaną do cna ulicą i bez pardonu podpala domy wrogów. [...] Jest oto niosącym sprawiedliwość aniołem śmierci, a ubrane na ludowo dzieci podają mu kwiaty w ramach wdzięczności. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005 |
|
|
Czterdzieści dni po narodzinach Jezusa, Maria i Józef zanieśli Go do świątyni w Jerozolimie, by zgodnie z prawem Mojżeszowym ofiarować go Bogu w hołdzie dziękczynienia za darowanie Izraelowi życia podczas przejścia przez Egipt Anioła Zniszczenia. źródło: NKJP: Święto Matki Boskiej Gromnicznej, Dziennik Polski - Kraj, 1999-02-02 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | anioł |
aniołowie |
ndepr |
| anioły |
depr | ||
| D. | anioła |
aniołów |
|
| C. | aniołowi |
aniołom |
|
| B. | anioła |
aniołów |
|
| N. | aniołem |
aniołami |
|
| Ms. | aniele |
aniołach |
|
| W. | aniele |
aniołowie |
ndepr |
| anioły |
depr |
Składnia
|
+ | anioł | + |
CZEGO
|