Chronologizacja
1. drabinę o ścianę
Definicja
Pochodzenie
Zob. przeć (przed siebie)
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | wspierać |
Połączenia
- opierać brodę, dłonie, łokcie, plecy; łapy; drabinę; chorego
- opierać na biodrach, na ramionach
- opierać o ścianę; o poduszki
Cytaty
|
Opieramy rowery o ławkę, siadamy i zapalamy papierosy. źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem, 1957 |
|
|
Uśmiechnąłeś się, mile połechtany, nawet trzymałeś ją za palec, a ona opierała kolano o twój bok. źródło: NKJP: Adam Pluszka: Flauta, 2007 |
|
|
Usiądź prosto na krześle. Nie opieraj pleców. źródło: NKJP: Ruch zamiast pigułki, Dziennik Bałtycki, 2003-06-21 |
|
|
Przybyły spoglądał ponuro. Dłoń opierał na głowicy zwisającej u pasa szabli. źródło: NKJP: Marcin Pielesz: Skutki niewłaściwej diety, Esensja, 2009-05-11 |
|
|
Wyciąga się wzdłuż na gałęzi, łeb opiera na przednich łapach i czatuje nieruchoma. - Pantery są bardzo przebiegłe - potwierdził Smuga. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
opieram |
opieramy |
|||
| 2 os. |
opierasz |
opieracie |
|||
| 3 os. |
opiera |
opierają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
opierałem +(e)m opierał |
opierałam +(e)m opierała |
opierałom +(e)m opierało |
opieraliśmy +(e)śmy opierali |
opierałyśmy +(e)śmy opierały |
| 2 os. |
opierałeś +(e)ś opierał |
opierałaś +(e)ś opierała |
opierałoś +(e)ś opierało |
opieraliście +(e)ście opierali |
opierałyście +(e)ście opierały |
| 3 os. |
opierał |
opierała |
opierało |
opierali |
opierały |
bezosobnik: opierano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę opierał będę opierać |
będę opierała będę opierać |
będę opierało będę opierać |
będziemy opierali będziemy opierać |
będziemy opierały będziemy opierać |
| 2 os. |
będziesz opierał będziesz opierać |
będziesz opierała będziesz opierać |
będziesz opierało będziesz opierać |
będziecie opierali będziecie opierać |
będziecie opierały będziecie opierać |
| 3 os. |
będzie opierał będzie opierać |
będzie opierała będzie opierać |
będzie opierało będzie opierać |
będą opierali będą opierać |
będą opierały będą opierać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
opierajmy |
|
| 2 os. |
opieraj |
opierajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
opierałbym bym opierał |
opierałabym bym opierała |
opierałobym bym opierało |
opieralibyśmy byśmy opierali |
opierałybyśmy byśmy opierały |
| 2 os. |
opierałbyś byś opierał |
opierałabyś byś opierała |
opierałobyś byś opierało |
opieralibyście byście opierali |
opierałybyście byście opierały |
| 3 os. |
opierałby by opierał |
opierałaby by opierała |
opierałoby by opierało |
opieraliby by opierali |
opierałyby by opierały |
bezosobnik: opierano by
bezokolicznik: opierać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
opierając
gerundium: opieranie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | opieranie |
opierania |
| D. | opierania |
opierań |
| C. | opieraniu |
opieraniom |
| B. | opieranie |
opierania |
| N. | opieraniem |
opieraniami |
| Ms. | opieraniu |
opieraniach |
| W. | opieranie |
opierania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: opierający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | opierający |
opierający |
opierający |
opierające |
opierająca |
| D. | opierającego |
opierającego |
opierającego |
opierającego |
opierającej |
| C. | opierającemu |
opierającemu |
opierającemu |
opierającemu |
opierającej |
| B. | opierającego |
opierającego |
opierający |
opierające |
opierającą |
| N. | opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającą |
| Ms. | opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | opierający |
opierający |
opierające |
opierające |
| D. | opierających |
opierających |
opierających |
opierających |
| C. | opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającym |
| B. | opierających |
opierających |
opierających |
opierające |
| N. | opierającymi |
opierającymi |
opierającymi |
opierającymi |
| Ms. | opierających |
opierających |
opierających |
opierających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opierany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | opierany |
opierany |
opierany |
opierane |
opierana |
| D. | opieranego |
opieranego |
opieranego |
opieranego |
opieranej |
| C. | opieranemu |
opieranemu |
opieranemu |
opieranemu |
opieranej |
| B. | opieranego |
opieranego |
opierany |
opierane |
opieraną |
| N. | opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieraną |
| Ms. | opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | opierani |
opierani |
opierane |
opierane |
| D. | opieranych |
opieranych |
opieranych |
opieranych |
| C. | opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranym |
| B. | opieranych |
opieranych |
opieranych |
opierane |
| N. | opieranymi |
opieranymi |
opieranymi |
opieranymi |
| Ms. | opieranych |
opieranych |
opieranych |
opieranych |
odpowiednik aspektowy: oprzeć
Składnia
|
+ | opierać | + |
KOGO/CO +
o CO | na CZYM
|
2. film na faktach
Definicja
Pochodzenie
Zob. przeć (przed siebie)
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- opierać przypuszczenie, taktykę, strategię na czymś
- opierać na faktach, na informacjach, na założeniu, na zaufaniu
Cytaty
|
Ścisłe współdziałanie banku z towarzystwami ubezpieczeniowymi i inwestycyjnymi jest jednym z filarów, na których opieramy strategię dalszego rozwoju banku. źródło: NKJP: (AM): Allianz Bank: Stanisław Borkowski prezesem, Krzysztof Janicki członkiem zarządu, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2010-02-19 |
|
|
Kobiety [...] najczęściej realistycznie oceniają swój wygląd. Mężczyźni natomiast ocenę tę opierają na własnych o niej wyobrażeniach. źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Szpetni źle widziani, Polityka, 2003-01-11 |
|
|
Tarantino znów bawi się konwencją: dzieli obraz na rozdziały [...], a całość opiera na włoskim filmie sprzed trzech dekad. źródło: NKJP: Jakub Gałka: Co nam w kinie zagra… w 2009 roku (2), Esensja, 2009-04-08 |
|
|
Rada Ludowa miała w każdym powiecie swoich mężów zaufania, ludzi dobrze poinformowanych [...]; wolałem więc moje sprawozdania opierać na informacjach tych miejscowych ludzi niż posługiwać się zawodowymi agentami. źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Wolne miasto, 2002 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
opieram |
opieramy |
|||
| 2 os. |
opierasz |
opieracie |
|||
| 3 os. |
opiera |
opierają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
opierałem +(e)m opierał |
opierałam +(e)m opierała |
opierałom +(e)m opierało |
opieraliśmy +(e)śmy opierali |
opierałyśmy +(e)śmy opierały |
| 2 os. |
opierałeś +(e)ś opierał |
opierałaś +(e)ś opierała |
opierałoś +(e)ś opierało |
opieraliście +(e)ście opierali |
opierałyście +(e)ście opierały |
| 3 os. |
opierał |
opierała |
opierało |
opierali |
opierały |
bezosobnik: opierano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę opierał będę opierać |
będę opierała będę opierać |
będę opierało będę opierać |
będziemy opierali będziemy opierać |
będziemy opierały będziemy opierać |
| 2 os. |
będziesz opierał będziesz opierać |
będziesz opierała będziesz opierać |
będziesz opierało będziesz opierać |
będziecie opierali będziecie opierać |
będziecie opierały będziecie opierać |
| 3 os. |
będzie opierał będzie opierać |
będzie opierała będzie opierać |
będzie opierało będzie opierać |
będą opierali będą opierać |
będą opierały będą opierać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
opierajmy |
|
| 2 os. |
opieraj |
opierajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
opierałbym bym opierał |
opierałabym bym opierała |
opierałobym bym opierało |
opieralibyśmy byśmy opierali |
opierałybyśmy byśmy opierały |
| 2 os. |
opierałbyś byś opierał |
opierałabyś byś opierała |
opierałobyś byś opierało |
opieralibyście byście opierali |
opierałybyście byście opierały |
| 3 os. |
opierałby by opierał |
opierałaby by opierała |
opierałoby by opierało |
opieraliby by opierali |
opierałyby by opierały |
bezosobnik: opierano by
bezokolicznik: opierać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
opierając
gerundium: opieranie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | opieranie |
opierania |
| D. | opierania |
opierań |
| C. | opieraniu |
opieraniom |
| B. | opieranie |
opierania |
| N. | opieraniem |
opieraniami |
| Ms. | opieraniu |
opieraniach |
| W. | opieranie |
opierania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: opierający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | opierający |
opierający |
opierający |
opierające |
opierająca |
| D. | opierającego |
opierającego |
opierającego |
opierającego |
opierającej |
| C. | opierającemu |
opierającemu |
opierającemu |
opierającemu |
opierającej |
| B. | opierającego |
opierającego |
opierający |
opierające |
opierającą |
| N. | opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającą |
| Ms. | opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | opierający |
opierający |
opierające |
opierające |
| D. | opierających |
opierających |
opierających |
opierających |
| C. | opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającym |
| B. | opierających |
opierających |
opierających |
opierające |
| N. | opierającymi |
opierającymi |
opierającymi |
opierającymi |
| Ms. | opierających |
opierających |
opierających |
opierających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opierany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | opierany |
opierany |
opierany |
opierane |
opierana |
| D. | opieranego |
opieranego |
opieranego |
opieranego |
opieranej |
| C. | opieranemu |
opieranemu |
opieranemu |
opieranemu |
opieranej |
| B. | opieranego |
opieranego |
opierany |
opierane |
opieraną |
| N. | opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieraną |
| Ms. | opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | opierani |
opierani |
opierane |
opierane |
| D. | opieranych |
opieranych |
opieranych |
opieranych |
| C. | opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranym |
| B. | opieranych |
opieranych |
opieranych |
opierane |
| N. | opieranymi |
opieranymi |
opieranymi |
opieranymi |
| Ms. | opieranych |
opieranych |
opieranych |
opieranych |
odpowiednik aspektowy: oprzeć
Składnia
| Rzosobowy | + | opierać | + |
CO +
na CZYM
|
3. dzieci
Definicja
Pochodzenie
Zob. prać
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu
Cytaty
|
Do pewnego wieku trzeba też dziecko [...]. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] nie może siedzieć w domu, opierać męża i wychowywać dzieci. Powinna być dobrze wykształcona i samodzielna, mieć ustabilizowaną sytuację zawodową i życiową. źródło: NKJP: Jolanta Gromadzka-Anzelewicz: Światowe kobiety, Dziennik Bałtycki, 1998-07-24 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
opieram |
opieramy |
|||
| 2 os. |
opierasz |
opieracie |
|||
| 3 os. |
opiera |
opierają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
opierałem +(e)m opierał |
opierałam +(e)m opierała |
opierałom +(e)m opierało |
opieraliśmy +(e)śmy opierali |
opierałyśmy +(e)śmy opierały |
| 2 os. |
opierałeś +(e)ś opierał |
opierałaś +(e)ś opierała |
opierałoś +(e)ś opierało |
opieraliście +(e)ście opierali |
opierałyście +(e)ście opierały |
| 3 os. |
opierał |
opierała |
opierało |
opierali |
opierały |
bezosobnik: opierano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę opierał będę opierać |
będę opierała będę opierać |
będę opierało będę opierać |
będziemy opierali będziemy opierać |
będziemy opierały będziemy opierać |
| 2 os. |
będziesz opierał będziesz opierać |
będziesz opierała będziesz opierać |
będziesz opierało będziesz opierać |
będziecie opierali będziecie opierać |
będziecie opierały będziecie opierać |
| 3 os. |
będzie opierał będzie opierać |
będzie opierała będzie opierać |
będzie opierało będzie opierać |
będą opierali będą opierać |
będą opierały będą opierać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
opierajmy |
|
| 2 os. |
opieraj |
opierajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
opierałbym bym opierał |
opierałabym bym opierała |
opierałobym bym opierało |
opieralibyśmy byśmy opierali |
opierałybyśmy byśmy opierały |
| 2 os. |
opierałbyś byś opierał |
opierałabyś byś opierała |
opierałobyś byś opierało |
opieralibyście byście opierali |
opierałybyście byście opierały |
| 3 os. |
opierałby by opierał |
opierałaby by opierała |
opierałoby by opierało |
opieraliby by opierali |
opierałyby by opierały |
bezosobnik: opierano by
bezokolicznik: opierać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
opierając
gerundium: opieranie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | opieranie |
opierania |
| D. | opierania |
opierań |
| C. | opieraniu |
opieraniom |
| B. | opieranie |
opierania |
| N. | opieraniem |
opieraniami |
| Ms. | opieraniu |
opieraniach |
| W. | opieranie |
opierania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: opierający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | opierający |
opierający |
opierający |
opierające |
opierająca |
| D. | opierającego |
opierającego |
opierającego |
opierającego |
opierającej |
| C. | opierającemu |
opierającemu |
opierającemu |
opierającemu |
opierającej |
| B. | opierającego |
opierającego |
opierający |
opierające |
opierającą |
| N. | opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającą |
| Ms. | opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | opierający |
opierający |
opierające |
opierające |
| D. | opierających |
opierających |
opierających |
opierających |
| C. | opierającym |
opierającym |
opierającym |
opierającym |
| B. | opierających |
opierających |
opierających |
opierające |
| N. | opierającymi |
opierającymi |
opierającymi |
opierającymi |
| Ms. | opierających |
opierających |
opierających |
opierających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opierany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | opierany |
opierany |
opierany |
opierane |
opierana |
| D. | opieranego |
opieranego |
opieranego |
opieranego |
opieranej |
| C. | opieranemu |
opieranemu |
opieranemu |
opieranemu |
opieranej |
| B. | opieranego |
opieranego |
opierany |
opierane |
opieraną |
| N. | opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieraną |
| Ms. | opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | opierani |
opierani |
opierane |
opierane |
| D. | opieranych |
opieranych |
opieranych |
opieranych |
| C. | opieranym |
opieranym |
opieranym |
opieranym |
| B. | opieranych |
opieranych |
opieranych |
opierane |
| N. | opieranymi |
opieranymi |
opieranymi |
opieranymi |
| Ms. | opieranych |
opieranych |
opieranych |
opieranych |
odpowiednik aspektowy: oprać
Składnia
|
|
+ | opierać | + |
KOGO
|