UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

opierać się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opieram się	opieramy się
2 os.	opierasz się	opieracie się
3 os.	opiera się	opierają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opierałem się +(e)m się opierał	opierałam się +(e)m się opierała	opierałom się +(e)m się opierało	opieraliśmy się +(e)śmy się opierali	opierałyśmy się +(e)śmy się opierały
2 os.	opierałeś się +(e)ś się opierał	opierałaś się +(e)ś się opierała	opierałoś się +(e)ś się opierało	opieraliście się +(e)ście się opierali	opierałyście się +(e)ście się opierały
3 os.	opierał się	opierała się	opierało się	opierali się	opierały się

bezosobnik: opierano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się opierał będę się opierać	będę się opierała będę się opierać	będę się opierało będę się opierać	będziemy się opierali będziemy się opierać	będziemy się opierały będziemy się opierać
2 os.	będziesz się opierał będziesz się opierać	będziesz się opierała będziesz się opierać	będziesz się opierało będziesz się opierać	będziecie się opierali będziecie się opierać	będziecie się opierały będziecie się opierać
3 os.	będzie się opierał będzie się opierać	będzie się opierała będzie się opierać	będzie się opierało będzie się opierać	będą się opierali będą się opierać	będą się opierały będą się opierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opierajmy się
2 os.	opieraj się	opierajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opierałbym się bym się opierał	opierałabym się bym się opierała	opierałobym się bym się opierało	opieralibyśmy się byśmy się opierali	opierałybyśmy się byśmy się opierały
2 os.	opierałbyś się byś się opierał	opierałabyś się byś się opierała	opierałobyś się byś się opierało	opieralibyście się byście się opierali	opierałybyście się byście się opierały
3 os.	opierałby się by się opierał	opierałaby się by się opierała	opierałoby się by się opierało	opieraliby się by się opierali	opierałyby się by się opierały

bezosobnik: opierano by się

bezokolicznik: opierać się

imiesłów przysłówkowy współczesny:

opierając się

gerundium: opieranie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opieranie się	opierania się
D.	opierania się	opierań się
C.	opieraniu się	opieraniom się
B.	opieranie się	opierania się
N.	opieraniem się	opieraniami się
Ms.	opieraniu się	opieraniach się
W.	opieranie się	opierania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: opierający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opierający się	opierający się	opierający się	opierające się	opierająca się
D.	opierającego się	opierającego się	opierającego się	opierającego się	opierającej się
C.	opierającemu się	opierającemu się	opierającemu się	opierającemu się	opierającej się
B.	opierającego się	opierającego się	opierający się	opierające się	opierającą się
N.	opierającym się	opierającym się	opierającym się	opierającym się	opierającą się
Ms.	opierającym się	opierającym się	opierającym się	opierającym się	opierającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opierający się	opierający się	opierające się	opierające się
D.	opierających się	opierających się	opierających się	opierających się
C.	opierającym się	opierającym się	opierającym się	opierającym się
B.	opierających się	opierających się	opierających się	opierające się
N.	opierającymi się	opierającymi się	opierającymi się	opierającymi się
Ms.	opierających się	opierających się	opierających się	opierających się

odpowiednik aspektowy: oprzeć się

Pochodzenie

Zob. przeć (przed siebie)

1. o ścianę

Definicja

świadomie przyjmować pozycję, w której, dotykając kogoś lub czegoś, nie możemy się przewrócić ani osunąć, bo ciężar naszego ciała opiera się na tym kimś lub czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	podpierać się, wspierać się
	hiperonimy:	dotykać

Połączenia

opierać się dłońmi, łokciami, nogami, plecami, rękoma
opierać się na ramieniu, na rękach; na lasce
opierać się o ramię; o balustradę, o barierkę, o drzwi, o framugę, o futrynę, o ladę, o mur, o parapet, o pień, o płot, o poręcz, o ścianę
opierać się ciężko, mocno, niedbale

Cytaty

	Opierając się plecami i potylicą o deski stodoły, stanąłem na baczność. źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1967
	Siadywali na kanapie, opierali się o siebie plecami, jedząc pokrojone jabłka słuchali Simona i Garfunkela. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000
	Poproszona do tanga kobieta opiera się na mężczyźnie od pierwszej do ostatniej sekundy tańca. źródło: NKJP: Tango. Ósmy zmysł, Polityka, 2004-06-26
	Pierwszy odruch człowieka, który upadł na nartach, to podnieść się, opierając się na kijkach. źródło: NKJP: Adam Wajrak: Wajrak na Spitsbergenie, Gazeta Wyborcza, 1996-08-30
	Przede mną pojawia się młody mężczyzna. Ciężko opiera się o ladę. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Lustra, 1999

Składnia

	+	opierać się	+	(CZYM) + o KOGO/CO
	+	opierać się	+	na KIM/CZYM

2. na filarach

Definicja

znajdować się w pozycji lub miejscu takim, że stykamy się z czymś w sposób, który uniemożliwia przewrócenie lub osunięcie się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	podpierać się, wspierać się
	hiperonimy:	dotykać

Połączenia

most opiera się

Cytaty

Blat ołtarza z granitowej płyty opiera się na dwóch mosiężnych baranach naturalnej wielkości.

źródło: NKJP: Mikołaj Lizut, Cezary Łazarewicz: Witojciez ostomiły, Gazeta Wyborcza, 1997-06-07

Zabudowania niszczeją, nieliczne szyby od lat nie widziały szmaty z wodą, rośliny zarastają podpiwniczenia, poręcze i drewniane bale, na których opiera się dach - murszeją.

źródło: NKJP: Ignacy Karpowicz: Nowy kwiat cesarza (i Pszczoły), 2007

Trybuny opierały się o naturalną stromiznę zbocza, a dziesięciometrowa wieża przy dużym basenie mierzyła się wysokością ze smukłymi sosnami.

źródło: NKJP: Dorota Kobierowska: Basen niespełnionych nadziei, Dziennik Gdyński, 1998-07-10

Składnia

opierać się

na CZYM | o CO

3. na faktach

Definicja

mieć kogoś lub coś za podstawę

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wspierać się, zasadzać się

Połączenia

autor, sąd, rząd; działalność, małżeństwo, współpraca; klasyfikacja, podział; analiza, mechanizm, pomysł, program, reforma, rozumowanie, rozwiązanie, system, ustawa, wychowanie; film, scenariusz; cywilizacja, demokracja, gospodarka, ideologia, władza; taktyka, terapia; filozofia, idea opiera się na czymś; prognozy opierają się na czymś
opierać się na zawodnikach; na przyjaźni, na szacunku, na współdziałaniu, na zaufaniu; na domniemaniach, na faktach, na fundamentach, na manipulacji, na modelu, na obserwacji, na przepisach, na przesłankach, na przeświadczeniu, na przymusie, na spostrzeżeniu, na standardach, na technologii, na założeniach, na zasadzie; na argumentach, na domysłach, na doświadczeniach, na hipotezie, na intuicji, na przekonaniu, na założeniach; na plotkach, na przesłankach, na relacjach, na zeznaniach; na badaniach, na ekspertyzie, na raporcie, na statystykach, na wskaźnikach; na dokumentach, na przepisach
opierać się głównie, w dużej mierze, w dużym stopniu, wyłącznie na czymś

Cytaty

	System polityczny dzisiejszej Rosji opiera się na zaufanych ludziach ze służb specjalnych. źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Dlaczego Rosja nas nie lubi, Polityka, 2007-10-27
	Inny z kandydatów na brokera przygotowywał się indywidualnie. Opierał się na zakresie obowiązujących tematów egzaminu dla brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. źródło: NKJP: Andrzej Wolin: Broker za 75 punktów, Gazeta Ubezpieczeniowa, 1999-02-03
	Tradycyjny musical opierał się na melodii. źródło: NKJP: Fragment snu, Dziennik Bałtycki, 2001-10-23
	Nierzadko musimy opierać się na poszlakach. źródło: NKJP: Karol Jałochowski; Poprawa na odcinku, Polityka, 2009-01-31
	Programy walki z bezrobociem w powiecie sławieńskim nie opierają się tylko na robotach publicznych. źródło: NKJP: Programy niepoprawne, Dziennik Sławieński, 2000-04-28
	Współtworząc towarzystwa w Polsce, opierał się na doświadczeniu, które wcześniej zdobył w koncernie [...]. źródło: NKJP: Dyrektor sprzedaży - gwiazda czy koordynator?, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2001-12-19

Składnia

opierać się

na KIM/CZYM

4. na rodzinie

Definicja

móc liczyć na czyjąś pomoc lub poparcie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:

polegać

Cytaty

Można i trzeba opierać się na rodzinie, można i trzeba pomagać przyjaciołom, należy ufać przełożonym... wszystko to prawda - ale najlepiej liczyć na samego siebie i mieć przy sobie koło ratunkowe.

źródło: NKJP: Horoskop na rok 2000, Dziennik Polski, 1999-12-24

Pomiędzy mrocznymi i melancholijnymi chwilami jego istnienia były momenty, gdy musiał podejmować setki decyzji, które wpływały na życie jego poddanych. Opierał się na swoich doradcach.

źródło: NKJP: Bogdan Kloch: Dobrodzieje Rybnika, cz. 2, Tygodnik Rybnicki, 2007-02-27

Składnia

opierać się

na KIM

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: opierać się o kogo

5. namowom

Definicja

nie ulegać komuś lub czemuś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	bronić się
	antonimy:	ulegać

Połączenia

opierać się naciskom, pokusie
opierać się długo, skutecznie, stanowczo

Cytaty

	Wy jesteście tak jak my - też musieliście i musicie opierać się obcej dominacji, tyle że wy macie Rosjan, a my Serbów. źródło: NKJP: Jolanta Mindak: Kosowo serbskie, Kosowo albańskie, Kosowo moje, Gazeta Wyborcza, 1999-04-24
	Jak natomiast słyszałem, w noc poślubną przy próbach zbliżenia kobieta zwykle opiera się małżonkowi zawzięcie i dochodzi do walki. źródło: NKJP: Krzysztof Maćkowski: Raport Badeni, 2007
	Humor jest jednym z nielicznych elementów naszego życia, które skutecznie opierają się zarówno upływowi czasu, jak zmianom koniunktur rynkowych. źródło: NKJP: Krzysztof Albin: Reklama – przekaz, odbiór, interpretacja, 2000
	Takie drzwi muszą przez trzydzieści minut opierać się płomieniom – wyjaśnia strażak. źródło: NKJP: Drzwi do wymiany, Tygodnik Rybnicki, 2007-01-16
	Paru zbirów żąda teraz od kapitana otwarcia kasy. Grożą mu pistoletami. Ten opiera się, ale po chwili z rezygnacją idzie z nimi na górę. źródło: NKJP: Henryk Mąka: Piraci znów atakują, 1995

Składnia

opierać się

(KOMU/CZEMU)

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: opierać się przeciw komu/czemu

6. o sąd

Definicja

być kierowanym do rozpatrzenia w instytucji nazwanej następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Połączenia

sprawa opiera się o coś

Cytaty

	Często sprawa opiera się o sąd, prawo spadkowe i zapłacenie podatku. źródło: NKJP: Hanna Kustosz: Najważniejsze zaufanie klienta, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2002-11-26
	Na peryferiach [...] każdej niemal budowie dużego centrum handlowego towarzyszyły ostre protesty kupców [...], nie przeszkodziły one w realizacji inwestycji, choć czasem sprawa opierała się o prokuraturę. źródło: NKJP: Małgorzata Nitek: Miasto hipermarketów, Gazeta Krakowska, 2005-03-11
	W szczególnych sytuacjach, np. jeśli sprawa opiera się o sąd, ten okres może się wydłużyć do 90 dni. źródło: Internet
	Sprawa opiera się o ambasadę rumuńską i sąd honorowy, który za niegodne oficera zachowanie karze go surową naganą. źródło: Internet

Składnia

opierać się

o KOGO/CO

7. na linii frontu

Definicja

zatrzymywać działania w określonym miejscu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Cytaty

[...] ugrupował swe wojska tyłem do miasta, opierając się lewym skrzydłem o rzekę i most, prawym o las koło Moszyna. [...]

źródło: NKJP: K. Kowalski: Pułtuski stawia na Napoleona, Tygodnik Ciechanowski, 2005-03-03

Ogólne założenie - zachodniej granicy bronią bataliony ON i kawaleria, armia opiera się o linię wielkich rzek, odwody manewrowe z tyłu, wymuszenie na Rumunii przepuszczenia zaopatrzenia i wytrwanie do zimy.

źródło: Internet: in4.pl/forum_odpowiedzi

Składnia

opierać się

(CZYM) + GDZIE

Data ostatniej modyfikacji: 25.11.2017