UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wypierać się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

Por. rozpierać.
Zob. przeć (przed siebie)

1. wiary

Definicja

zrywać wszelkie związki z kimś lub czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyrzekać się, zapierać się, zarzekać się

Połączenia

  • wypierać się swoich korzeni

Cytaty

Europa, która wypiera się swojej wiary i wstydzi swojej tradycji, szybko stanie się łupem cywilizacyjnego podboju.

źródło: NKJP: Irlandia, serce Europy, Dziennik Polski, 2008-06-23

Nie można wypierać się swoich korzeni.

źródło: NKJP: Marcin Zasada: Muzyczny bunt po śląsku, Dziennik Zachodni, 2008-10-17

Dzieci zwracają się przeciwko rodzicom, a rodzice wypierają się własnych dzieci.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Nocni wędrowcy, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wypieram się
wypieramy się
2 os. wypierasz się
wypieracie się
3 os. wypiera się
wypierają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wypierałem się
+(e)m się wypierał
wypierałam się
+(e)m się wypierała
wypierałom się
+(e)m się wypierało
wypieraliśmy się
+(e)śmy się wypierali
wypierałyśmy się
+(e)śmy się wypierały
2 os. wypierałeś się
+(e)ś się wypierał
wypierałaś się
+(e)ś się wypierała
wypierałoś się
+(e)ś się wypierało
wypieraliście się
+(e)ście się wypierali
wypierałyście się
+(e)ście się wypierały
3 os. wypierał się
wypierała się
wypierało się
wypierali się
wypierały się

bezosobnik: wypierano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się wypierał
będę się wypierać
będę się wypierała
będę się wypierać
będę się wypierało
będę się wypierać
będziemy się wypierali
będziemy się wypierać
będziemy się wypierały
będziemy się wypierać
2 os. będziesz się wypierał
będziesz się wypierać
będziesz się wypierała
będziesz się wypierać
będziesz się wypierało
będziesz się wypierać
będziecie się wypierali
będziecie się wypierać
będziecie się wypierały
będziecie się wypierać
3 os. będzie się wypierał
będzie się wypierać
będzie się wypierała
będzie się wypierać
będzie się wypierało
będzie się wypierać
będą się wypierali
będą się wypierać
będą się wypierały
będą się wypierać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wypierajmy się
2 os. wypieraj się
wypierajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wypierałbym się
bym się wypierał
wypierałabym się
bym się wypierała
wypierałobym się
bym się wypierało
wypieralibyśmy się
byśmy się wypierali
wypierałybyśmy się
byśmy się wypierały
2 os. wypierałbyś się
byś się wypierał
wypierałabyś się
byś się wypierała
wypierałobyś się
byś się wypierało
wypieralibyście się
byście się wypierali
wypierałybyście się
byście się wypierały
3 os. wypierałby się
by się wypierał
wypierałaby się
by się wypierała
wypierałoby się
by się wypierało
wypieraliby się
by się wypierali
wypierałyby się
by się wypierały

bezosobnik: wypierano by się

bezokolicznik: wypierać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: wypierając się

gerundium: wypieranie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wypieranie się
wypierania się
D. wypierania się
wypierań się
C. wypieraniu się
wypieraniom się
B. wypieranie się
wypierania się
N. wypieraniem się
wypieraniami się
Ms. wypieraniu się
wypieraniach się
W. wypieranie się
wypierania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: wypierający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wypierający się
wypierający się
wypierający się
wypierające się
wypierająca się
D. wypierającego się
wypierającego się
wypierającego się
wypierającego się
wypierającej się
C. wypierającemu się
wypierającemu się
wypierającemu się
wypierającemu się
wypierającej się
B. wypierającego się
wypierającego się
wypierający się
wypierające się
wypierającą się
N. wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającą się
Ms. wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wypierający się
wypierający się
wypierające się
wypierające się
D. wypierających się
wypierających się
wypierających się
wypierających się
C. wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
B. wypierających się
wypierających się
wypierających się
wypierające się
N. wypierającymi się
wypierającymi się
wypierającymi się
wypierającymi się
Ms. wypierających się
wypierających się
wypierających się
wypierających się

odpowiednik aspektowy: wyprzeć się

Składnia

bez ograniczeń + wypierać się +
KOGO/CZEGO

2. ojcostwa

Definicja

stanowczo zaprzeczać, ze się zrobiło to, o czym mowa, albo że się z tym ma lub miało jakiś związek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zapierać się, zarzekać się

Połączenia

  • wypierać się odpowiedzialności, wszystkiego, znajomości

Cytaty

On sam nie tylko nie wypiera się swego rodowodu, ale często do niego nawiązuje.

źródło: NKJP: Józef Tischner: W krainie schorowanej wyobraźni, 1998

Oskarżeni przyznawali się do udziału w napadzie, ale wypierali się zabójstwa.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia, 2002

Nie wypiera się więc pan, że był jednym z tych, którzy wprowadzali stalinowski terror w Polsce?

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1985

Tak, służyłem najjaśniejszemu panu, prawda, nie wypieram się.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wypieram się
wypieramy się
2 os. wypierasz się
wypieracie się
3 os. wypiera się
wypierają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wypierałem się
+(e)m się wypierał
wypierałam się
+(e)m się wypierała
wypierałom się
+(e)m się wypierało
wypieraliśmy się
+(e)śmy się wypierali
wypierałyśmy się
+(e)śmy się wypierały
2 os. wypierałeś się
+(e)ś się wypierał
wypierałaś się
+(e)ś się wypierała
wypierałoś się
+(e)ś się wypierało
wypieraliście się
+(e)ście się wypierali
wypierałyście się
+(e)ście się wypierały
3 os. wypierał się
wypierała się
wypierało się
wypierali się
wypierały się

bezosobnik: wypierano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się wypierał
będę się wypierać
będę się wypierała
będę się wypierać
będę się wypierało
będę się wypierać
będziemy się wypierali
będziemy się wypierać
będziemy się wypierały
będziemy się wypierać
2 os. będziesz się wypierał
będziesz się wypierać
będziesz się wypierała
będziesz się wypierać
będziesz się wypierało
będziesz się wypierać
będziecie się wypierali
będziecie się wypierać
będziecie się wypierały
będziecie się wypierać
3 os. będzie się wypierał
będzie się wypierać
będzie się wypierała
będzie się wypierać
będzie się wypierało
będzie się wypierać
będą się wypierali
będą się wypierać
będą się wypierały
będą się wypierać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wypierajmy się
2 os. wypieraj się
wypierajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wypierałbym się
bym się wypierał
wypierałabym się
bym się wypierała
wypierałobym się
bym się wypierało
wypieralibyśmy się
byśmy się wypierali
wypierałybyśmy się
byśmy się wypierały
2 os. wypierałbyś się
byś się wypierał
wypierałabyś się
byś się wypierała
wypierałobyś się
byś się wypierało
wypieralibyście się
byście się wypierali
wypierałybyście się
byście się wypierały
3 os. wypierałby się
by się wypierał
wypierałaby się
by się wypierała
wypierałoby się
by się wypierało
wypieraliby się
by się wypierali
wypierałyby się
by się wypierały

bezosobnik: wypierano by się

bezokolicznik: wypierać się

imiesłów przysłówkowy współczesny:

wypierając się

gerundium: wypieranie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wypieranie się
wypierania się
D. wypierania się
wypierań się
C. wypieraniu się
wypieraniom się
B. wypieranie się
wypierania się
N. wypieraniem się
wypieraniami się
Ms. wypieraniu się
wypieraniach się
W. wypieranie się
wypierania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: wypierający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wypierający się
wypierający się
wypierający się
wypierające się
wypierająca się
D. wypierającego się
wypierającego się
wypierającego się
wypierającego się
wypierającej się
C. wypierającemu się
wypierającemu się
wypierającemu się
wypierającemu się
wypierającej się
B. wypierającego się
wypierającego się
wypierający się
wypierające się
wypierającą się
N. wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającą się
Ms. wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wypierający się
wypierający się
wypierające się
wypierające się
D. wypierających się
wypierających się
wypierających się
wypierających się
C. wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
B. wypierających się
wypierających się
wypierających się
wypierające się
N. wypierającymi się
wypierającymi się
wypierającymi się
wypierającymi się
Ms. wypierających się
wypierających się
wypierających się
wypierających się

Składnia

bez ograniczeń + wypierać się +
(KOGO/CZEGO)
bez ograniczeń + wypierać się +
że ZDANIE

3. plamy się wypierają

Definicja

dawać się usuwać za pomocą wody i środków chemicznych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spierać się

Połączenia

  • plama się wypiera
  • wypierać się w proszku

Cytaty

[...] najpierw piorę w proszku dla dorosłych, a potem jeszcze raz w [proszku dla dzieci] przed nałożeniem ciuszka dziecku. Z reguły plama się wypiera. Nie stosowałam odplamiaczy jak dotąd.

źródło: Internet: forum.gazeta.pl

Na pałąku zrobił się grzyb/ pleśń, pewnie od brudnych [...] rączek... niestety nie wypiera się w proszku, zostają czarne ślady [...]

źródło: Internet: forum.trojmiasto.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wypieram się
wypieramy się
2 os. wypierasz się
wypieracie się
3 os. wypiera się
wypierają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wypierałem się
+(e)m się wypierał
wypierałam się
+(e)m się wypierała
wypierałom się
+(e)m się wypierało
wypieraliśmy się
+(e)śmy się wypierali
wypierałyśmy się
+(e)śmy się wypierały
2 os. wypierałeś się
+(e)ś się wypierał
wypierałaś się
+(e)ś się wypierała
wypierałoś się
+(e)ś się wypierało
wypieraliście się
+(e)ście się wypierali
wypierałyście się
+(e)ście się wypierały
3 os. wypierał się
wypierała się
wypierało się
wypierali się
wypierały się

bezosobnik: wypierano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się wypierał
będę się wypierać
będę się wypierała
będę się wypierać
będę się wypierało
będę się wypierać
będziemy się wypierali
będziemy się wypierać
będziemy się wypierały
będziemy się wypierać
2 os. będziesz się wypierał
będziesz się wypierać
będziesz się wypierała
będziesz się wypierać
będziesz się wypierało
będziesz się wypierać
będziecie się wypierali
będziecie się wypierać
będziecie się wypierały
będziecie się wypierać
3 os. będzie się wypierał
będzie się wypierać
będzie się wypierała
będzie się wypierać
będzie się wypierało
będzie się wypierać
będą się wypierali
będą się wypierać
będą się wypierały
będą się wypierać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wypierajmy się
2 os. wypieraj się
wypierajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wypierałbym się
bym się wypierał
wypierałabym się
bym się wypierała
wypierałobym się
bym się wypierało
wypieralibyśmy się
byśmy się wypierali
wypierałybyśmy się
byśmy się wypierały
2 os. wypierałbyś się
byś się wypierał
wypierałabyś się
byś się wypierała
wypierałobyś się
byś się wypierało
wypieralibyście się
byście się wypierali
wypierałybyście się
byście się wypierały
3 os. wypierałby się
by się wypierał
wypierałaby się
by się wypierała
wypierałoby się
by się wypierało
wypieraliby się
by się wypierali
wypierałyby się
by się wypierały

bezosobnik: wypierano by się

bezokolicznik: wypierać się

imiesłów przysłówkowy współczesny:

wypierając się

gerundium: wypieranie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wypieranie się
wypierania się
D. wypierania się
wypierań się
C. wypieraniu się
wypieraniom się
B. wypieranie się
wypierania się
N. wypieraniem się
wypieraniami się
Ms. wypieraniu się
wypieraniach się
W. wypieranie się
wypierania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: wypierający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wypierający się
wypierający się
wypierający się
wypierające się
wypierająca się
D. wypierającego się
wypierającego się
wypierającego się
wypierającego się
wypierającej się
C. wypierającemu się
wypierającemu się
wypierającemu się
wypierającemu się
wypierającej się
B. wypierającego się
wypierającego się
wypierający się
wypierające się
wypierającą się
N. wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającą się
Ms. wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wypierający się
wypierający się
wypierające się
wypierające się
D. wypierających się
wypierających się
wypierających się
wypierających się
C. wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
wypierającym się
B. wypierających się
wypierających się
wypierających się
wypierające się
N. wypierającymi się
wypierającymi się
wypierającymi się
wypierającymi się
Ms. wypierających się
wypierających się
wypierających się
wypierających się

odpowiednik aspektowy: wyprać się

Składnia

bez ograniczeń + wypierać się +
(w CZYM)

Frazeologizmy

ktoś zapiera się siebie
ktoś wypiera się siebie
Data ostatniej modyfikacji: 26.02.2020
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj