UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odezwać się

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odezwę się	odezwiemy się
2 os.	odezwiesz się	odezwiecie się
3 os.	odezwie się	odezwą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odezwałem się +(e)m się odezwał	odezwałam się +(e)m się odezwała	odezwałom się +(e)m się odezwało	odezwaliśmy się +(e)śmy się odezwali	odezwałyśmy się +(e)śmy się odezwały
2 os.	odezwałeś się +(e)ś się odezwał	odezwałaś się +(e)ś się odezwała	odezwałoś się +(e)ś się odezwało	odezwaliście się +(e)ście się odezwali	odezwałyście się +(e)ście się odezwały
3 os.	odezwał się	odezwała się	odezwało się	odezwali się	odezwały się

bezosobnik: odezwano się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odezwijmy się
2 os.	odezwij się	odezwijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odezwałbym się bym się odezwał	odezwałabym się bym się odezwała	odezwałobym się bym się odezwało	odezwalibyśmy się byśmy się odezwali	odezwałybyśmy się byśmy się odezwały
2 os.	odezwałbyś się byś się odezwał	odezwałabyś się byś się odezwała	odezwałobyś się byś się odezwało	odezwalibyście się byście się odezwali	odezwałybyście się byście się odezwały
3 os.	odezwałby się by się odezwał	odezwałaby się by się odezwała	odezwałoby się by się odezwało	odezwaliby się by się odezwali	odezwałyby się by się odezwały

bezosobnik: odezwano by się

bezokolicznik: odezwać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odezwawszy się

gerundium: odezwanie się

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odezwanie się	odezwania się
D.	odezwania się	odezwań się
C.	odezwaniu się	odezwaniom się
B.	odezwanie się	odezwania się
N.	odezwaniem się	odezwaniami się
Ms.	odezwaniu się	odezwaniach się
W.	odezwanie się	odezwania się

odpowiednik aspektowy: odzywać się

Pochodzenie

Zob. zwać

1. powiedzieć

Definicja

powiedzieć coś do kogoś, przerywając milczenie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ozwać się, zwrócić się

Połączenia

dziewczyna, kobieta odezwała się
odezwać się do dziewczyny, do ojca; po chwili
odezwać się nagle, niespodziewanie, wreszcie, znowu; cicho, łagodnie; szeptem; po niemiecku, po polsku, po rosyjsku...
ośmielić, próbować; nie mieć do kogo się odezwać
nie odezwać się ani słowem, już więcej

Cytaty

- Marian? - odezwał się po chwili Julek. - No? - Spierzemy go, prawda? - Może nie będzie trzeba.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961

– Pamięta pan coś? – zapytałem znowu, a ponieważ wciąż milczał, ciągnąłem: – Odezwie się pan do mnie? Jeśli nie, zaraz pana odeślę i nie zapłacę ani grosza.

źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002

Dziesięć minut po siedemnastej odszukał w kieszeni zmiętą wizytówkę i wyjął komórkę. - No cześć - odezwał się, gdy usłyszał w słuchawce: „Halo”.

źródło: NKJP: Jacek Rębacz: Zakopane: sezon na samobójców, 2006

Składnia

Rz_osobowy

odezwać się

MOWA WPROST + (do KOGO)

2. skontaktować się

Definicja

nawiązać z kimś kontakt po okresie niewidzenia się i braku kontaktu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

odezwać się po kilku miesiącach, po roku...

Cytaty

Po śmierci dziadka Antoniego zaczęły wędrować między Wilnem a Warszawą listy na temat przyszłości babki Jadwigi, o której powszechnie sądzono, że nie jest przygotowana do samodzielnego życia. Nawet z Pragi odezwał się sędziwy pan Adamek, proponując pokoik po nieboszczce generałowej [...].

źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1996

Od czasu wojny [...] odezwał się do nich pierwszy raz, więc Hildegard, otwierając seledynową kopertę, jakąś część swej uwagi skierowała już na przygotowanie letniego pokoju dla państwa Herbigerów.

źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007

Składnia

Rz_osobowy

odezwać się

(do KOGO)

3. rozbrzmieć

Definicja

dać się słyszeć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ozwać się

Połączenia

dzwon, dzwonek, głos, sygnał, telefon odezwał się; komórka odezwała się; kukułki; kroki, trąby, syreny odezwały się

Cytaty

Chłodnymi wieczorami siadywaliśmy przy trzaskających polanach wygodnie rozparci na czterech skórzanych kanapach, popijaliśmy wino, gadaliśmy, ktoś czytał książkę, przerzucał strony gazety, czasem odezwała się gitara.

źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów, 2008

Kościelna wieża miała srebrną blachę - to ona świeciła za rzeką. Odezwał się dzwon, kiedy wchodziliśmy do środka.

źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996

I wtedy odezwała się komórka. Na wyświetlaczu pojawiło się „Krystyna”.

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

Składnia

Rz_nieżywotny

odezwać się

4. o chorobach

Definicja

dać się odczuć i zacząć ponownie boleć po okresie, w którym ból nie był odczuwany

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Połączenia

kręgosłup odezwał się; bóle, dolegliwości, wrzody... odezwały się

Cytaty

Ostatni lekarz zapewniał, że jak dłużej odpocznę, to te zmęczeniowe omamy - bo tak to nazwał - same przejdą. Więc przyjechałem tutaj, bo jeszcze odezwały się stawy nieoszczędzane na budowach. Chociaż nie kości bolą najbardziej, tylko...

źródło: NKJP: Zdzisław Szczepaniak: Dziewczyna z Trogiru i inne opowiadania, 2005

Witkowi odezwały się wrzody, ja nocami budzę się zlany zimnym potem [...].

źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Gierkowi z powodu zimna odezwały się bóle kręgosłupa, na które był leczony w ostatnich latach urzędowania.

źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek : życie i narodziny legendy, 2002

Składnia

Rz_nieżywotny

odezwać się

(KOMU)

5. o uczuciach

Definicja

powstać w kimś i zacząć wpływać na jego działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ozwać się

Połączenia

ból, strach, żal odezwał się w kimś

Cytaty

Chyba ze strachu w ludziach odezwał się instynkt zgłodniałych dzikich zwierząt.

źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

– Co za wypadek? – w Ewie odezwały się niedobre przeczucia.

źródło: NKJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004

Cóż, w naszym duchownym odezwał się wojowniczy duch.

źródło: NKJP: Jacek Kwosek; Agnieszka Budzyńska-Daca: Erystyka czyli o sztuce prowadzenia sporów, 2009

Składnia

Rz_nieżywotny

odezwać się

(w KIM)

Frazeologizmy

odezwały się głosy

Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2014