Chronologizacja
Pochodzenie
st.czes. blahati 'wielbić'
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | prosić |
Połączenia
- lud błaga
- błagać litości, pomocy
- błagać matkę, ojca; papieża; policjantów, urzędników; Boga, bogów, Pana
- błagać o jałmużnę; o pomoc, o ratunek; o przebaczenie, o rozgrzeszenie, o wybaczenie; o litość, o łaskę, o miłosierdzie; o życie
- błagać z płaczem
- błagać !?pokornie; w duchu
- błagać i prosić; płakać i błagać, przepraszać i błagać
Cytaty
Często myślał o młodym Niemcu, który żołnierza rosyjskiego błagał o życie. Klęknął przy nim, ręce złożył jak do modlitwy. źródło: NKJP: Violetta Polak: Półtora miliona za żołnierza, Gazeta Wyborcza, 1993-11-15 |
|
Gardził wtedy Niemcami i tymi, którzy skomląc żałośnie [...], błagali o łaskę śmiejącego się strażnika. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1975 |
|
Kiedyś w nocy złapano w wiosce dwóch rosyjskich żołnierzy, którzy próbowali okraść sklep. Błagali, żeby ich nie wydawać partyzantom z gór w niewolę, mówili, że głodują. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004 |
|
Na Mokotowie, gdy wysiadłem z więźniarki i zobaczyłem 'ścieżkę zdrowia', jako człowiek 51-letni i najstarszy z grupy, na kolanach z płaczem błagałem litości. źródło: NKJP: Radomski cud niepamięci, Dziennik Polski, 2001-12-08 |
|
Mama jest sama z młodszymi siostrami, bez pieniędzy – ojca w domu nie ma, rozdzieliła nas wojna – klęczy przede mną i błaga: – Nie odchodź, Kubuś-synku! źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
błagam |
błagamy |
|||
2 os. |
błagasz |
błagacie |
|||
3 os. |
błaga |
błagają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
błagałem +(e)m błagał |
błagałam +(e)m błagała |
błagałom +(e)m błagało |
błagaliśmy +(e)śmy błagali |
błagałyśmy +(e)śmy błagały |
2 os. |
błagałeś +(e)ś błagał |
błagałaś +(e)ś błagała |
błagałoś +(e)ś błagało |
błagaliście +(e)ście błagali |
błagałyście +(e)ście błagały |
3 os. |
błagał |
błagała |
błagało |
błagali |
błagały |
bezosobnik: błagano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę błagał będę błagać |
będę błagała będę błagać |
będę błagało będę błagać |
będziemy błagali będziemy błagać |
będziemy błagały będziemy błagać |
2 os. |
będziesz błagał będziesz błagać |
będziesz błagała będziesz błagać |
będziesz błagało będziesz błagać |
będziecie błagali będziecie błagać |
będziecie błagały będziecie błagać |
3 os. |
będzie błagał będzie błagać |
będzie błagała będzie błagać |
będzie błagało będzie błagać |
będą błagali będą błagać |
będą błagały będą błagać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
błagajmy |
|
2 os. |
błagaj |
błagajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
błagałbym bym błagał |
błagałabym bym błagała |
błagałobym bym błagało |
błagalibyśmy byśmy błagali |
błagałybyśmy byśmy błagały |
2 os. |
błagałbyś byś błagał |
błagałabyś byś błagała |
błagałobyś byś błagało |
błagalibyście byście błagali |
błagałybyście byście błagały |
3 os. |
błagałby by błagał |
błagałaby by błagała |
błagałoby by błagało |
błagaliby by błagali |
błagałyby by błagały |
bezosobnik: błagano by
bezokolicznik: błagać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
błagając
gerundium: błaganie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | błaganie |
błagania |
D. | błagania |
błagań |
C. | błaganiu |
błaganiom |
B. | błaganie |
błagania |
N. | błaganiem |
błaganiami |
Ms. | błaganiu |
błaganiach |
W. | błaganie |
błagania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: błagający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | błagający |
błagający |
błagający |
błagające |
błagająca |
D. | błagającego |
błagającego |
błagającego |
błagającego |
błagającej |
C. | błagającemu |
błagającemu |
błagającemu |
błagającemu |
błagającej |
B. | błagającego |
błagającego |
błagający |
błagające |
błagającą |
N. | błagającym |
błagającym |
błagającym |
błagającym |
błagającą |
Ms. | błagającym |
błagającym |
błagającym |
błagającym |
błagającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | błagający |
błagający |
błagające |
błagające |
D. | błagających |
błagających |
błagających |
błagających |
C. | błagającym |
błagającym |
błagającym |
błagającym |
B. | błagających |
błagających |
błagających |
błagające |
N. | błagającymi |
błagającymi |
błagającymi |
błagającymi |
Ms. | błagających |
błagających |
błagających |
błagających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: błagany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | błagany |
błagany |
błagany |
błagane |
błagana |
D. | błaganego |
błaganego |
błaganego |
błaganego |
błaganej |
C. | błaganemu |
błaganemu |
błaganemu |
błaganemu |
błaganej |
B. | błaganego |
błaganego |
błagany |
błagane |
błaganą |
N. | błaganym |
błaganym |
błaganym |
błaganym |
błaganą |
Ms. | błaganym |
błaganym |
błaganym |
błaganym |
błaganej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | błagani |
błagani |
błagane |
błagane |
D. | błaganych |
błaganych |
błaganych |
błaganych |
C. | błaganym |
błaganym |
błaganym |
błaganym |
B. | błaganych |
błaganych |
błaganych |
błagane |
N. | błaganymi |
błaganymi |
błaganymi |
błaganymi |
Ms. | błaganych |
błaganych |
błaganych |
błaganych |
Składnia
Rzosobowy | + | błagać | + |
(KOGO) +
o CO
|
Rzosobowy | + | błagać | + |
(KOGO) +
żeby ZDANIE
|
Rzosobowy | + | błagać | + |
CZEGO
|
Rzosobowy | + | błagać | + |
MOWA WPROST
|
Informacja normatywna
Uznawane za niepoprawne w połączeniu: pokornie błagać